Theo cuộc điều tra do Reuters thực hiện, nhiều hình ảnh và video ghi lại từ camera trên ôtô của khách hàng đã được các nhóm nhân viên Tesla chia sẻ với nhau trong giai đoạn 2019-2022. Trong cuộc phỏng vấn với Reuters, một cựu nhân viên thậm chí mô tả đoạn video với cảnh người đàn ông khỏa thân hoàn toàn khi bước vào xe.
Dấu hỏi về quyền riêng tư
Đề cập đến quyền riêng tư của hàng triệu khách hàng, hãng xe điện mà Elon Musk sở hữu đảm bảo rằng điều này “đang và sẽ luôn cực kỳ quan trọng với chúng tôi”. Trên website chính thức, Tesla cũng ghi chú cho biết các camera mà hãng tích hợp vào phương tiện để hỗ trợ lái xe “được thiết kế từ đầu để bảo vệ quyền riêng tư của bạn”.
Dù vậy, hàng loạt video và hình ảnh thu từ camera trên ôtô điện Tesla vẫn được chia sẻ liên tục trong hệ thống chat nội bộ của công ty có tên Mattermost.
Bên cạnh các nội dung nhạy cảm như đã nêu phía trên, các vụ tai nạn và sự cố trên đường cũng được nhóm nhân viên này gửi cho nhau thông qua Mattermost, trong những đoạn hội thoại riêng tư và cả những nhóm chat chung.
 |
| Tesla trang bị nhiều camera trên xe điện. Ảnh: Beck Diefenbach/Reuters. |
Theo mô tả của một trong số 9 cựu nhân viên tham gia buổi phỏng vấn cùng Reuters, có một đoạn video tai nạn vào năm 2021 cho thấy chiếc Tesla khi đang di chuyển với tốc độ cao trong khu dân cư đã đâm phải đứa trẻ đi xe đạp. Đứa trẻ ngã nhào ra đường, còn chiếc xe đạp thì văng xa theo một hướng khác.
Cựu nhân viên này cho biết đoạn video nói trên đã lan truyền “như cháy rừng” khắp văn phòng Tesla ở San Mateo (California, Mỹ).
Dù Tesla tuyên bố rằng các bản ghi từ camera trên xe điện vẫn ẩn danh và không được kết nối với phương tiện hay bất kỳ thông tin cá nhân nào của khách hàng, có 7 cựu nhân viên Tesla tiết lộ với Reuters rằng hệ thống máy tính nơi họ làm việc có thể hiển thị vị trí ghi hình trên Google Maps.
Một cựu nhân viên khác tiết lộ vài bản ghi dường như đã được thực hiện khi ôtô đang đỗ và trong trạng thái tắt máy. Theo Reuters, Tesla từng tiếp nhận các đoạn ghi hình từ xe điện khi không hoạt động nếu chủ sở hữu đồng ý, nhưng hiện tại đã ngừng chính sách này.
“Chúng tôi có thể nhìn thấy bên trong hầm xe của mọi người và các tài sản của họ. Giả sử có một khách hàng Tesla sở hữu món đồ đặc biệt trong garage, chúng tôi sẽ chia sẻ hình ảnh cho nhau”, một cựu nhân viên Tesla thừa nhận.
Nguyên nhân
Theo Reuters, việc chia sẻ các video nhạy cảm đã chỉ ra lỗ hổng trong hệ thống trí tuệ nhân tạo hiện hữu. Trên thực tế, con người vẫn đóng vai trò quan trọng trong quá trình “huấn luyện” giúp máy móc có thể thực hiện các tác vụ phức tạp, chẳng hạn điều khiển ôtô.
Từ khoảng năm 2016, Tesla đã tuyển dụng hàng trăm nhân sự ở châu Phi và sau đó là tại Mỹ để dán nhãn hình ảnh. Quy trình này giúp ôtô điện của hãng có thể nhận biết người đi bộ, biến báo đường phố, các phương tiện phục vụ công tác xây dựng, cửa hầm để xe và các vật thể khác trên đường cũng như tại nhà riêng của khách hàng.
 |
| Tính năng Autopilot của Tesla vẫn cần sự hỗ trợ từ con người để nhận diện các vật thể xung quanh. Ảnh: Mike Blake/Reuters. |
Để thực hiện điều này, nhân viên của Tesla sẽ được cấp quyền truy cập vào hàng nghìn video hoặc hình ảnh được camera trên các ôtô điện Tesla ghi lại, trước khi xem qua và dán nhãn các đối tượng.
Ban đầu, Tesla thuê người từ một tổ chức phi lợi nhuận có tên Samasource để đảm nhận công việc này. Từ chỉ 20 nhân công ở những ngày đầu tiên, nhân sự Samasource làm việc cho Tesla từng tăng lên đến 400 người vào năm 2016.
Trong các năm gần đây, Tesla liên tục tự động hóa quy trình nói trên và đã đóng cửa trung tâm dán nhãn dữ liệu tại San Mateo vào năm ngoái. Dù vậy, lực lượng nhân viên đảm nhiệm công việc này tại Buffalo (New York, Mỹ) vẫn có số lượng lên đến hàng trăm nghìn người.
Hồi tháng 2, Tesla cho biết đội ngũ nhân sự dán nhãn hình ảnh làm việc tại Buffalo đã tăng thêm 54%, hiện ở mức 675 người.
Trong bài phỏng vấn với Reuters, hai cựu nhân viên Tesla cho biết họ không phiền lòng với việc chia sẻ hình ảnh hay video của khách hàng. Theo lời những người này, khách hàng hoặc đã đồng ý chia sẻ, hoặc từ lâu đã từ bỏ bất kỳ kỳ vọng nào về khả năng giữ kín dữ liệu cá nhân. Tuy nhiên, có 3 người khác cho hay bản thân cảm thấy lo lắng vì hành động của mình.
“Thành thật mà nói, đó là một sự vi phạm về quyền riêng tư. Tôi đã luôn nói đùa rằng bản thân sẽ không bao giờ mua xe điện Tesla sau khi chứng kiến họ đối xử với khách hàng theo cách này”, một cựu nhân viên thừa nhận.
Một nhân viên khác từng làm việc ở Tesla cho biết cảm thấy áy náy cho các chủ sở hữu Tesla bởi họ có thể đã không biết rằng quyền riêng tư của bản thân không hề được tôn trọng.
“Chúng tôi có thể thấy họ mang quần áo đi giặt, nhìn thấy họ làm những hành động thân mật. Chúng tôi có thể nhìn thấy những đứa con của họ”, cựu nhân viên Tesla nói với Reuters.
 |
| Nhóm cựu nhân viên Tesla cho biết họ có thể xem hình ảnh và video quay cảnh bên trong hầm xe của khách hàng. Ảnh minh họa: Simon Hackett. |
Một nhân viên cũ khác của Tesla dù không cảm thấy có lỗi khi chia sẻ các hình ảnh nhạy cảm nói trên vẫn mô tả chức năng xem vị trí nơi bản ghi được thực hiện là sự xâm phạm lớn về quyền riêng tư.
Một cựu nhân viên dán nhãn của Tesla đã mô tả hành động chia sẻ hình ảnh nhạy cảm của khách hàng như là một cách để phá vỡ sự đơn điệu. Một người khác tin rằng rằng hành động này đã thu hút được sự ngưỡng mộ từ các đồng nghiệp.
“Việc lưu hành nội dung cá nhân và nhạy cảm có thể được hiểu là vi phạm chính sách quyền riêng tư của chính Tesla. Điều này còn có khả năng dẫn đến sự can thiệp của ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ, nơi thực thi luật liên bang có liên quan đến quyền riêng tư của người tiêu dùng”, ông David Choffnes – Giám đốc Viện An ninh mạng và quyền riêng tư thuộc Đại học Northeastern ở Boston – nhận định.
Không phải lần đầu tiên
Để phát triển công nghệ xe tự lái, Tesla đã phải thu thập một kho dữ liệu khổng lồ từ hàng triệu xe điện do mình sản xuất. Công ty ôtô điện của Elon Musk thường yêu cầu chủ sở hữu cấp quyền thông qua màn hình cảm ứng trên xe trước khi Tesla bắt đầu thu thập dữ liệu về phương tiện.
Trong những năm gần đây, hệ thống camera trên ôtô điện Tesla đã gây ra không ít tranh cãi tại nhiều nơi trên thế giới.
Reuters cho biết một số cơ quan chính phủ và khu dân cư ở Trung Quốc đã cấm cửa ôtô điện Tesla vì lo ngại hoạt động của hệ thống camera trên xe.
 |
| Elon Musk khẳng định ôtô điện của Tesla không phải công cụ do thám. Ảnh: Reuters. |
Trước động thái này, Elon Musk khẳng định trong một buổi hội thảo diễn ra vào năm 2021 rằng nếu Tesla sử dụng ôtô để thực hiện do thám ở Trung Quốc hay bất kỳ đâu, công ty sẽ phải đóng cửa.
Tại nhiều nơi khác, các cơ quan quản lý cũng phải xem xét kỹ lưỡng hệ thống Tesla để phân tích các vi phạm tiềm ẩn về quyền riêng tư.
Dù vậy, Reuters cho biết trong phần lớn trường hợp, khả năng vi phạm quyền riêng tư lại không tập trung vào chủ sở hữu xe. Thay vào đó, nguy cơ này hướng đến những người qua đường vốn dĩ không biết rằng hình ảnh của họ có thể bị camera trên các xe điện Tesla ghi lại.
Hồi tháng 2, cuộc điều tra do Cơ quan Bảo vệ dữ liệu Hà Lan (DPA) thực hiện cho biết người đi bộ qua các phương tiện này có thể bị thu hình do chế độ Sentry được thiết lập trên các xe Tesla, vốn sẽ ghi lại mọi hoạt động đáng ngờ khi ôtô đang đỗ và cảnh báo cho chủ xe.
“Nếu chiếc xe Tesla đỗ trước cửa sổ nhà một ai đó, chủ xe có thể theo dõi bên trong và tường tận mọi hành động mà gia đình ấy đang làm. Đó là sự vi phạm nghiêm trọng về quyền riêng tư”, ông Katja Mur – thành viên hội đồng quản trị của DPA – nhìn nhận.
 |
| Chế độ Sentry trên xe điện Tesla từng gây tranh cãi vì tự động ghi hình những người qua đường mà không có sự cho phép. Ảnh minh họa: Allt om Elbil. |
Dù vậy, các cơ quan giám sát lại cho rằng trong trường hợp này, lỗi không xuất phát từ Tesla mà thuộc về chủ sở hữu các phương tiện, những người được cho là phải chịu trách nhiệm pháp lý đối với các đoạn video ghi được từ ôtô của mình.
Sau khi tiến hành một số thay đổi trong chế độ Sentry, bao gồm hành động bật đèn pha để cảnh báo cho người qua đường về khả năng bị ghi hình, Tesla đã không phải chịu bất kỳ hình phạt nào.
Để thực hiện bài điều tra này, Reuters cho biết đã liên hệ với hơn 300 cựu nhân viên Tesla, những người có thâm niên hơn 9 năm làm việc cho Elon Musk và tham gia vào quá trình phát triển hệ thống tự lái (Autopilot) của hãng. Chỉ hơn 10 người đồng ý trả lời phỏng vấn, với điều kiện danh tính phải được giữ bí mật.
Reuters cho biết không thể tiếp cận bất kỳ video hoặc hình ảnh nào có liên quan đến bê bối này, bởi các cựu nhân viên Tesla thừa nhận họ đã không lưu trữ lại.
Hãng thông tấn này cũng không thể xác nhận mức độ phổ biến của hoạt động chia sẻ hình ảnh riêng tư của khách hàng ở Tesla và liệu chúng có còn diễn ra như giai đoạn 2019-2022 hay không.
Nhân loại sẽ đối đầu với trí tuệ nhân tạo như thế nào
Trong cuốn sách "Framers - Nhân loại đối đầu nhân tạo", các tác giả nhận định con người vẫn có lợi thế trong thời đại công nghệ.
