Trong bối cảnh music video (MV) bùng nổ như "nấm sau mưa" ở thị trường Việt Nam, YouTube được xem là một kênh quan trọng để đánh giá thành tích của giới ca sĩ. Bởi lẽ, dù có nhiều kênh khác nhau, gần như 100% ca sĩ Việt khi thực hiện MV đều chọn YouTube để đăng tải.
Nói như đạo diễn Vũ Lâm "YouTube đang chiếm thị phần khán giả, nghệ sĩ đôi khi không muốn vẫn phải lựa chọn YouTube để giới thiệu sản phẩm của mình".
 |
| Lê Bảo Bình là một ca sĩ, nhạc sĩ sáng tác dòng nhạc hội chợ. Ca khúc Cuộc vui cô đơn của anh ra mắt tháng 3 đã "làm mưa làm gió" trên YouTube. |
Thực tế là trong đời sống âm nhạc ở Việt Nam, YouTube đang là kênh được ưa chuộng, thậm chí ngay giới truyền thống lẫn công chúng cũng coi thành tích trên YouTube là một trong những quy chuẩn đánh giá sản phẩm nghệ sĩ. Nhiều fan thậm chí không ngại cần mẫn cày views với mục đích duy nhất là sản phẩm của thần tượng được lọt top trending.
Nhưng liệu sự cần mẫn vì thành tích ấy có còn ý nghĩa khi danh sách top trending thời gian gần đây thường xuyên là những phim giang hồ, ca khúc nhạc chợ. Và trong số 5 ca sĩ Việt đã được nút vàng YouTube cũng có tới 3 ca sĩ là "ngôi sao hội chợ", âm nhạc bình dân.
Khi nhạc chợ... danh giá trên YouTube
Sau 3 tuần đăng tải trên YouTube, MV Cuộc vui cô đơn của Lê Bảo Bình thu hút hơn 25 triệu lượt xem. Hiện tại, MV đã không nằm trong top trending của YouTube. Tuy nhiên, trước đó, Cuộc vui cô đơn "làm mưa làm gió" trên YouTube, thường xuyên lọt top trending dù Lê Bảo Bình không hẳn là một giọng ca chính thống.
Cụ thể, Cuộc vui cô đơn có nhiều tuần nằm trong top trending và có khoảng hơn một tuần (18/3-24/3), đứng ở vị trí thứ 2. Thậm chí, có thời điểm MV lyric của ca khúc này cũng đứng ở vị trí thứ 7 top trending, đủ thấy có sức hút như thế nào.
Không khó để nhận ra MV của Lê Bảo Bình không xuất sắc, cả phần nhạc lẫn hình ảnh. Phần nhạc là mô-típ quen thuộc của âm nhạc bình dân, vốn được nhiều người trong giới gọi là nhạc chợ. Dòng nhạc này thường nói về cuộc đời, cô đơn, tình yêu, ca từ, gieo vần dễ nghe, ngôn ngữ bình dân. Vòng hòa âm tất cả ca khúc na ná nhau, giai điệu gần như không có nhiều khác biệt. Cuộc vui cô đơn cũng là trường hợp tương tự.
Ngoài Lê Bảo Bình, nhiều ca sĩ hội chợ, ngôi sao khác được ưa chuộng trên YouTube. Trong đó, 3 trường hợp tiêu biểu là Lâm Chấn Khang, Châu Khải Phong và Hồ Quang Hiếu. Đây cũng là 3 giọng ca đã được nút vàng của YouTube, ngang với Sơn Tùng M-TP, Bích Phương.
 |
| Lâm Chấn Khang ca sĩ thứ 2 ở Việt Nam được nút vàng YouTube, gây bão với phim ca nhạc Người trong giang hồ. |
Trong đó, kênh của Châu Khải Phong có tổng số lượt xem là khoảng 350 triệu lượt dù kênh này chỉ mới thành lập được khoảng một năm nhờ các ca khúc như Ngắm hoa lệ rơi, Nếu ta ngược lối...
Một ngôi sao hội chợ khác là Lâm Chấn Khang cũng có thành tích YouTube không kém. Anh là ca sĩ thứ 2 ở Việt Nam được nút vàng YouTube, gây bão với phim ca nhạc Người trong giang hồ. Series này là sự kết hợp của nhạc chợ và phim giang hồ, thu hút lượt xem lớn trên YouTube.
Hồ Quang Hiếu cũng là trường hợp tương tự với phim ca nhạc Thiếu niên ra giang hồ. Phim giang hồ kết hợp với nhạc chợ này giúp nam ca sĩ có lượt xem và lượt người đăng ký chóng mặt, sớm nhận nút vàng YouTube.
Trước khi được nút vàng, các sản phẩm của Lâm Chấn Khang, Châu Khải Phong hay Hồ Quang Hiếu cũng thường xuyên lọt top trending. Top trending là một trong những cơ sở để tiến đến nút vàng được cho là danh giá của YouTube.
Ngoài nhạc chợ, một mảng nhạc khác cũng cần được nhắc đến khi nói về chủ đề xếp hạng trên YouTube là nhạc chế. Nhạc chế đặc biệt được ưa chuộng, với rất nhiều video, clip lọt vào top trending, thậm chí đứng đầu bảng.
Ví dụ gần nhất có thể kể đến là nhạc chế Những chị đại học đường. Thời điểm cuối tháng 3 sản phẩm này đứng top 1 trending của YouTube. Sản phẩm hiện có tới 69 triệu lượt xem, ngang Duyên mình lỡ của Hương Tràm - một MV đã đăng tải vào năm 2018.
Không chỉ nhạc chợ, nhạc chế, nhạc của giang hồ mạng cũng thường xuyên có vị trí trên top trending. Đơn cử như Đời là thế thôi của một tài khoản tên Phú Lê. Sản phẩm hiện có 65 triệu lượt nghe và cũng từng lọt top trending. Ca khúc này được cho là nhạc phim của Chạm mặt giang hồ, một sản phẩm thuần túy bạo lực, giang hồ với sự góp mặt của nhiều giang hồ mạng.
Do thị hiếu công chúng hay YouTube chỉ cần views?
Không khó để thấy những nhận xét, đánh giá thẳng thắn về chất lượng của những MV nhạc chợ, nhạc chế, nhạc giang hồ trên chính YouTube. Tuy nhiên, thực tế là các ca khúc này vẫn được ưa chuộng trên top trending, giúp cả YouTube lẫn chủ nhân ca khúc thu lợi nhuận từ lượt xem.
Những ca khúc na na nhau, gần như không nhiều giá trị về âm nhạc, thậm chí những bản nhạc chế còn không được công nhận như một tác phẩm độc lập. Tuy nhiên, thực tế, các sản phẩm này lại đang có thế "thượng phong" trên YouTube. Những MV tiền tỷ, những ngôi sao hạng A chưa chắc đã sở hữu "ngôi vương" khi tham gia mạng xã hội chia sẻ video này.
 |
| Nhiều MV nhạc chế làm mưa làm gió trên YouTube. |
Nhiều chuyên gia đồng tình rằng YouTube chỉ quan tâm đến lợi nhuận. Tuy đơn vị này có thể kiểm duyệt được clip nóng, kiểm soát một phần độ tuổi nhưng gần như bất lực trong chất lượng nội dung. Đặc biệt, top trending được công khai là chỉ phụ thuộc vào lượt views.
Đó là lý do nhiều ca khúc tuy có nội dung dở, nhưng có nhiều lượt xem vẫn nằm ở top trending. Trong khi, những sản phẩm chất lượng và đầu tư hơn đôi khi... không ai xem. Và tất nhiên, cũng không bao giờ nhận được bất cứ sự ưu ái nào từ YouTube.
Nhiều người mặc định YouTube là một kênh đánh giá mang tính chuyên môn, thành tích trên YouTube cũng là thành tích lớn của ca sĩ. Nhưng thực tế top trending hiện nay cho thấy nếu coi đây là một quy chuẩn đánh giá ca sĩ, quan điểm có phần lệch chuẩn.
Tất nhiên, cũng không thể đổ hết lỗi cho YouTube hay lợi nhuận, rõ ràng trách nhiệm còn thuộc về khán giả đại chúng.
Nhạc sĩ Dương Cầm từng nhận định với Zing.vn rằng thị hiếu của khán giả trẻ hiện nay là một vấn đề đáng bàn luận. Và rõ ràng, việc nhạc chợ được ưa chuộng cũng là do "có cung thì phải có cầu". Nhưng nam nhạc sĩ cùng bày tỏ rằng đó chỉ là trào lưu nhất thời, không thể tồn tại mãi được. Quan trọng là không nên tôn vinh những sản phẩm đó như "những thành tích lớn".
"Nếu dân trí cao hơn, được giáo dục về âm nhạc nhiều hơn, chúng ta dần dần sẽ loại bỏ được nhạc chợ, được những ca khúc không phải âm nhạc đích thực.
