Nhà khoa học Trung Quốc cảnh báo về tình trạng ‘vung tiền’ nghiên cứu

Nền khoa học Trung Quốc đã có những bước phát triển vượt bậc trong những năm qua, nhưng còn tồn tại nhiều vấn đề. Ảnh: Reuters.

Trong một bài phỏng vấn được lan truyền trong giới khoa học Trung Quốc từ đầu tuần này, Zhang Hong, chuyên gia sinh học tế bào tại Viện Vật lý sinh học Trung Quốc, phê phán nhiều dự án nghiên cứu đang bị thổi phồng quy mô, South China Morning Post đưa tin ngày 17/12.

Theo ông Zhang, người cũng là viện sĩ Viện hàn lâm khoa học Trung Quốc, các nghiên cứu này tập trung vào các chủ đề được quan tâm, mở rộng các hướng nghiên cứu sẵn có nhưng thiếu chiều sâu. Kết quả nghiên cứu được đăng trên các tạp chí uy tín, lại giúp nhóm nghiên cứu thu hút thêm nguồn lực. Ông gọi đây là “vòng lặp xấu xa”.

“Có người thường khoe khoang đã xuất bản nghiên cứu trị giá hàng chục triệu nhân dân tệ (hàng triệu USD) trên các tạp chí như Science, Nature hay Cell. Điều họ thực sự muốn khoe là nguồn lực mà họ có”, ông Zhang nói.

Ông cảnh báo các nghiên cứu mang tính “biến không thành có” - mang tính đột phá, tìm ra những vấn đề mới hoàn toàn - sẽ ngày càng khó thực hiện trong môi trường như vậy.

“Tình trạng này đánh lừa các nhà hoạch định chính sách và có hại cho đất nước. Tôi rất lo lắng”, ông chia sẻ.

Các khoản đầu tư của Trung Quốc dành cho nghiên cứu đã tăng mạnh trong những năm gần đây. Năm 2024, con số này là 3.600 tỷ nhân dân tệ (khoảng 500 tỷ USD), chỉ sau Mỹ. Dù vậy, ông Zhang cũng cho rằng đang có tình trạng bất bình đẳng trong cấp vốn nghiên cứu. Các nhà khoa học trở về từ nước ngoài có thể nhận hàng triệu nhân dân tệ, trong khi các nhà khoa học trẻ gặp khó khăn tài chính.

Ông Zhang nhận xét các nhà khoa học Trung Quốc rất giỏi thực hiện các nghiên cứu mang tính phát triển vấn đề và đã xuất bản rất nhiều bài báo trên các tạp chí khoa học uy tín. “Tuy nhiên, các nghiên cứu ‘biến không thành có’ quá hiếm hoi”.

“Giờ đây, (một số nghiên cứu) khó có thể thực hiện lại do không ai có đủ chi phí - thử nghiệm hàng nghìn khía cạnh, phân tích hàng vạn mẫu vật. Làm gì có ai đủ nguồn lực để lặp lại?”, ông Zhang phàn nàn.