Ismael Alraj vừa bước ra khỏi một bệnh viện ở thị trấn al-Dana, phía Tây Bắc Syria, nơi anh đưa cậu con trai ốm yếu Mustafa đến chữa bệnh thì mặt đất bắt đầu rung chuyển dữ dội.
Khi ấy Mustafa vẫn đang được điều trị trong tòa nhà.
"Trận động đất dần trở nên mạnh hơn. Điện bị mất và lối vào bệnh viện làm bằng kính bắt đầu vỡ vụn", anh Ismael nói với BBC.
Ismael, một nhà báo, tận mắt chứng kiến 2 tòa nhà dân cư sụp đổ cách đó khoảng 150 m và hoàn toàn mất phương hướng trong bóng tối.
"Nó giống như một kịch bản về ngày tận thế. Tôi bắt đầu tưởng tượng mình sẽ phải giải cứu con trai mình khỏi đống đổ nát như thế nào", Ismael chia sẻ.
Một phút sau, anh thấy Mustafa chạy về phía mình, khóc và la hét. Mustafa đã xé toạc ống truyền dịch trên tay mình, máu chảy ra từ tay cậu bé.
Trong vòng một giờ, không ai có thể tiếp cận các tòa nhà bị sập. Họ cũng không thể gọi cho các đơn vị dân phòng vì bị cắt điện và Internet.
 |
| Anh Ismael Alrej và con trai, Mustafa, ở trong bệnh viện 5 phút trước khi trận động đất xảy ra. Ảnh: BBC. |
Thiệt hại không thể diễn tả
Al-Dana là thị trấn do phe đối lập kiểm soát ở tỉnh Idlib, gần biên giới của Syria với Thổ Nhĩ Kỳ. Các đơn vị phòng thủ dân sự là lực lượng phản ứng khẩn cấp trong trường hợp không có bất kỳ dịch vụ nào của chính phủ, nhưng quy mô của trận động đất đã khiến họ không thể tiếp cận nạn nhân.
Vài giờ sau khi trận động đất 7,8 độ xảy ra ngày 6/2, Ismael đã đi đánh giá tình hình trên khắp Idlib.
"Thiệt hại là không thể diễn tả”, anh nói. "Các khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất là những khu vực trước đây bị chính phủ Syria ném bom”.
“Có nhiều tòa nhà và khu dân cư mà đội cứu hộ không thể tiếp cận vì thiếu thiết bị. Chúng tôi thực sự cần sự giúp đỡ từ các tổ chức quốc tế”, anh nói.
 |
| Lực lượng cứu hộ không thể tiếp cận nhiều tòa nhà và khu dân cư vì thiếu thiết bị. Ảnh: BBC. |
Phong trào nổi dậy ở Syria năm 2011 đã biến thành một cuộc nội chiến khốc liệt. Lực lượng của chính phủ Syria đã tấn công các khu vực do phe đối lập nắm giữ.
Trong 3 năm qua, một lệnh ngừng bắn không chắc chắn được thiết lập ở Tây Bắc Syria. Vùng này bị chia cắt thành nhiều khu vực nhỏ do lực lượng đối lập hoặc chính phủ Syria có trụ sở tại Damascus kiểm soát.
Bệnh viện thiếu nguồn lực
Bác sĩ Osama Saloum làm việc cho Hiệp hội Y tế Mỹ gốc Syria (Sams), tổ chức hỗ trợ một số bệnh viện trên khắp vùng Tây Bắc Syria do phe đối lập kiểm soát.
"Tôi đã ở trong bệnh viện Sams ở Atareb vài giờ sau trận động đất. Khi tôi rời bệnh viện, có khoảng 53 người chết. Tôi không thể đếm nổi số người bị thương”, ông nói.
Bác sĩ Salloum cho biết hơn 120 người đã chết chỉ trong bệnh viện đó.
Ông nói rằng các bệnh viện có rất ít nguồn lực để đối phó với thảm họa như vậy.
"Hầu hết người được cứu khỏi đống đổ nát đều bị thương nặng, cần được điều trị chuyên khoa và sử dụng thiết bị tiên tiến. Trong khi đó bệnh viện của Atareb chỉ có một máy chụp cắt lớp vi tính cũ".
“Nếu chúng tôi cạn kiệt nguồn cung thiết bị y tế hiện tại, chúng tôi sẽ gặp rất nhiều khó khăn”, bác sĩ Salloum nói.
Hầu hết viện trợ đến Syria đều phải đi qua Thổ Nhĩ Kỳ và chịu sự kiểm tra nghiêm ngặt tại biên giới.
Do Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn, không rõ liệu tất cả các gói viện trợ có đến được các khu vực do phe đối lập kiểm soát ở Syria hay không.
 |
| Những khối bê tông đổ sập xuống một chiếc giường trong bệnh viện phụ sản ở al-Dana. Ảnh: BBC. |
Vết thương mở lại
Trận động đất cũng tấn công các khu vực nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ Syria ở phía bắc đất nước.
Aya đang về thăm gia đình ở thành phố ven biển Latakia thì thảm họa xảy ra.
Đầu bếp 26 tuổi đang ngủ cùng mẹ và 3 anh chị em thì mất điện.
"Tôi ra khỏi giường nhưng không chắc điều gì đã đánh thức mình. Tôi không hiểu chuyện gì đang xảy ra cho đến khi tôi thấy những người còn lại trong gia đình mình cũng thức dậy”, cô nói.
Ngôi nhà của gia đình Aya nằm trên một con đường chính và có cửa sổ bằng kính trong suốt.
“Chúng tôi bị sốc và không thể di chuyển. Tôi cứ nhìn những bức tường rung chuyển và di chuyển qua lại. Tôi không thể tả cho bạn thấy tình hình điên rồ như thế nào”, cô nói với phóng viên của BBC.
 |
| Các bác sĩ ở Syria cho biết các bệnh viện đang thiếu nguồn lực trầm trọng sau trận động đất lịch sử. Ảnh: BBC. |
Haneen, một kiến trúc sư 26 tuổi, cũng sống ở Latakia. Cô cho biết những thanh niên trong khu phố của cô đã dựng lều cho mọi người trú mưa.
Những chiếc lều này thường được dùng để làm nơi đón tiếp những người đi đưa tang trong các đám tang. Điều này khiến Haneen liên tưởng đến tình cảnh bi thương hiện tại.
Haneen giờ đây đã an toàn, nhưng cô bị sang chấn tâm lý.
"Tôi không chắc mình đã giúp em gái hay chính tôi rời khỏi nhà trước. Tôi không dám hỏi em gái mình", cô nói.
Đối với Aya, mọi chuyện khó khăn hơn. Cô không thể tìm thấy một chiếc taxi hay bất kỳ nơi trú ẩn nào cho mẹ và các chị gái của mình trong cơn động đất lúc nửa đêm.
Aya và gia đình cuối cùng cũng đến được thành phố Damascus để trú ẩn, nhưng cô không chắc mình có thể đối mặt với việc trở về nhà ở Latakia hay không.
"Chúng tôi đã chứng kiến cuộc nội chiến và buộc phải rời khỏi nhà năm 2012, nhưng cảm giác của tôi về trận động đất rất khác với những gì tôi cảm thấy trong chiến tranh”.
"Tôi cảm thấy lúc đó mọi thứ xung quanh tôi có thể sụp đổ. Tôi có thể mất mẹ và em gái. Đó là một cảm giác rất nặng nề và khổ sở”.
Nhưng ngay cả khi đã đến được Damascus, mọi chuyện cũng chẳng khá hơn là bao. Aya cảm thấy chóng mặt trong nhiều giờ, như thể trận động đất vẫn đang tiếp diễn.
"Nó giống như một vết thương mở lại. Một vết thương lớn đang dần được chữa lành nhưng rồi trận động đất lại khiến nó mở ra lần nữa", cô nói khi suy ngẫm về hơn một thập kỷ nội chiến.
"Vết thương đã mở lại đối với tất cả người dân Syria”, Aya nói.
Cái chết cận kề
Đối với bác sĩ Salloum, trận động đất cũng đưa ông trở lại những ngày tồi tệ nhất của cuộc chiến, dưới sự bắn phá ở phía đông thành phố Aleppo do phe đối lập kiểm soát trước khi bị lực lượng chính phủ chiếm giữ vào năm 2016.
"Tôi cảm thấy cái chết đã cận kề. Tôi liên tục nghe thấy các tòa nhà và đá rơi”, ông nhớ lại những khoảnh khắc đầu tiên của trận động đất, chứng kiến mọi người hoảng loạn và kêu cứu.
"Tôi không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Đó là một ngày khó khăn và không có hồi kết”, ông nói.
Vấn đề Trung Đông
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Châu Phi - Trung Đông: Những vấn đề chính trị và kinh tế nổi bật". Cuốn sách giới thiệu cuộc cải cách thể chế chính trị và kinh tế ở châu Phi và Trung Đông từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Cuốn sách bao trùm nhiều vấn đề về sắc tộc, khả năng giải quyết mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo, chính sách của các nước lớn, dầu mỏ, khí đốt ở hai khu vực này…
>>Độc giả có thể đọc thêm tại đây.
