Ra mắt vào năm 2016, Kizuna AI được coi như VTuber, hay YouTuber ảo, đầu tiên. Qua nhiều năm hoạt động, phạm vi hoạt động của cô ca sĩ, người nổi tiếng ảo này đã mở rộng ra bên ngoài YouTube.
Trong năm 2021, VTuber này được mời làm người mẫu cho hãng thời trang Valentino, xuất hiện trên bìa tạp chí Commons&sense của Nhật. Cô còn trở thành gương mặt đại diện cho SoftBank và Cơ quan Xúc tiến Du lịch Nhật Bản, cùng nhiều tổ chức lớn nhỏ khác.
 |
| Kizuna AI xuất hiện trên sân khấu nhờ công nghệ hologram. Ảnh: PR Times. |
VTuber này từng là khách mời danh dự của Downtown DX, chương trình chiếu giờ vàng ở Nhật có tuổi đời nhiều thập kỷ. Với cử chỉ, biểu cảm và năng lượng căng tràn cô đem lại, Kizuna AI lấn át hoàn toàn những khách mời nổi tiếng có mặt trên sân khấu, dù chỉ là một avatar (hiện thân ảo).
Sức hút của những Vtuber
Trước khi đại dịch nổ ra, VTuber chỉ được biết đến trong các nhóm văn hóa fanboy và otaku ở Nhật Bản. Việc bị cô lập ở nhà đã xáo trộn sinh hoạt của nhiều người trên thế giới, buộc họ dành thời gian rảnh trên mạng, mở ra thị trường mới cho VTuber.
Trong tháng 8/2020, theo thống kê trên Playboard, đối tác của YouTube, 7/10 kênh kiếm được nhiều tiền nhất từ Super Chat là VTuber Nhật Bản. Dẫn đầu trong danh sách trên là Kiryu Coco, với tổng Super Chat hơn 800.000 USD, đặc biệt có tuần cô thu về hơn 100.000 USD.
Super Chat là tính năng cho phép người dùng trả tiền để hệ thống ghim bình luận của mình lên đầu khung chat trong các buổi stream.
Trong nguyên một năm không có hòa nhạc, hội chợ hay các buổi trò chuyện ở quán cafe, cộng đồng yêu thích văn hóa Nhật Bản khắp thế giới chuyển sang giải trí ảo, đặc biệt là theo dõi VTuber. Theo báo cáo Culture and Trends thực hiện bởi YouTube, cho đến tháng 10/2020, tổng lượt xem cho cho các VTuber cán mốc 1,5 tỷ mỗi tháng.
 |
| Kiryu Coco trong một buổi stream. |
Đa phần các VTuber được coi như phần nối dài của văn hóa idol ở Nhật: các phụ nữ trẻ tuổi được các ông bầu huấn luyện để trở thành chuẩn mực cho sự trong sáng. Vào thời hoàng kim của văn hóa idol ở thập kỷ trước, nhóm idol AKB48 bán được nhiều đĩa đơn nhất trong lịch sử âm nhạc Nhật Bản, kéo theo sự ra đời của nhiều nhóm khác trải dài qua 6 nước châu Á.
Sự thu hút của cả 2 ngành giải trí bắt nguồn từ khái niệm "moe", thường được sử dụng trong văn hóa pop ở Nhật để chỉ sự hấp dẫn vượt ra ngoài ranh giới thực, tiệm cận tuổi xuân vĩnh cửu. Những chủ thể moe trong manga và anime đôi khi có tính cách giống trẻ con, khiến nhiều người cảm thấy không thoải mái.
VTuber hấp dẫn chính là vì họ không phải người, chứ không phải ngược lại. Thế hệ của tôi ngày nay không ưa con người cho lắm
Meilyne Tran, COO của công ty giải trí GeeXPlus.
Khác với sự khiêu gợi các nữ streamer với thân hình đầy đặn của phụ nữ trưởng thành, sức hút ở VTuber thiên về sự dễ thương: nghiêng đầu, nháy mắt hay cười khúc khích là những hành động được người hâm mộ yêu thích.
Idol truyền thống đặt bản thân mình vào nguy hiểm khi có thể bị bắt gặp ở nơi công cộng, bị bám đuôi, xâm phạm đời tư và phải chịu sự quản lý khắt khe đến từ ông bầu. Thêm vào đó, tình dục là chủ đề cấm kỵ và tin đồn về mối quan hệ nam nữ có thể khiến cả sự nghiệp sụp đổ. Quan trọng nhất, idol truyền thống sẽ già theo năm tháng, đối diện với tương lai bấp bênh khi bị thay thế bởi thế hệ trẻ hơn.
VTuber là giải pháp cho các vấn đề trên và hơn thế nữa. Avatar cho phép người xem nam giới thoải mái đắm chìm trong trí tưởng tượng mà không bị cảm giác tội lỗi chen ngang, chỉ việc nghĩ: đây chỉ là ảo thôi!
Tiềm năng ngành giải trí mới nổi
Sự phát triển của công nghệ khiến loại hình giải trí VTuber trở nên dễ tiếp cận hơn với cả người xem và nhà sáng tạo nội dung. Chỉ 3 năm trước, với các phần mềm ghi lại chuyển động tầm cở Hollywood, một hành động đơn giản có thể tốn đến 30.000 USD. Ngày nay, ai cũng có thể trở thành VTuber với phần mềm miễn phí Live2D Cubism.
 |
| Nakiri Ayame, VTuber nổi tiếng với tiếng cười đặc trưng. |
Song song với tiến trình phát triển công nghệ là làn sóng xuất khẩu văn hóa Nhật Bản, đặc biệt là anime. Trong 2 năm trở lại đây, anime và manga đã ghi nhiều kỷ lục cả trong và ngoài nước Nhật. Bom tấn điện ảnh Demon Slayer-Kimetsu no Yaiba, bộ phim có tổng doanh số cao nhất mọi thời đại ở Nhật Bản, thống trị phòng vé Bắc Mỹ khi ra mắt đầu năm nay. Đồng thời, sự xuất hiện của anime chuyển thể trên Netflix, Hulu và Amazon Prime đã tăng số ấn phẩm manga bán ra ở Mỹ thêm 3,6 triệu bản chỉ trong quý 1/2021, so với cùng kỳ năm trước.
Sự thành công trên toàn cầu của VTuber nối tiếp các sản phẩm văn hóa Nhật Bản được yêu thích khắp nơi. Điển hình là Hello Kitty hay Pikachu, 2 nhân vật có thể coi như phi chủng tộc, phi giới tính và phi lãnh thổ, những giá trị mà thế giới ngày càng phức tạp đang thiếu. Thiết kế đơn giản của avatar cho phép người xem dễ dàng phóng chiếu danh tính bản thân lên VTuber trong không gian riêng tư thông qua màn hình. Quan trọng nhất, bạn bây giờ có thể giao tiếp với nhân vật hoạt hình yêu thích, ước mơ của nhiều trẻ em.
