Hiện tại, "fitness" (tạm dịch: Thể dục thể hình) đang dần trở thành một sở thích tách rời các hoạt động thể chất cụ thể khác. Khi mọi người thuê một “huấn luyện viên cá nhân”, họ muốn đạt được mục tiêu gì? Và từ khi nào thể dục thể hình không chỉ nhằm rèn luyện thể chất mà còn là một thước đo đánh giá giá trị hay cách sống của mọi công dân?
Cuốn The Age of Fitness của tác giả Jürgen Martschukat sẽ giúp độc giả tiếp cận những điều bí ẩn này một cách gần gũi và nhẹ nhàng.
Sự ra đời của fitness hiện đại
Từ “fit” xuất hiện trong tiếng Anh (là “fyt”) từ thế kỷ 15, có nghĩa là phù hợp hoặc vừa vặn. Trong vở kịch Henry VIII của Shakespeare và Fletcher, khi cử đi vị thư ký mới của mình, nhà vua đã nói rằng: “Tôi thấy anh ta là một người phù hợp”.
Từ “fit” trong câu này không có nghĩa đơn thuần về mặt thể chất mà thường được hiểu về mặt năng lực, vị trí làm việc và tổng thể nhiều giá trị. Qua nhiều thời đại, từ “fit” và “fitness” cũng được phủ thêm nhiều giá trị đạo đức, thể hiện sự xứng đáng của một người với điều gì đó, thay vì ý nghĩa đơn giản là đảm bảo đủ điều kiện về sức khoẻ.
 |
| Cuốn sách sẽ được ra mắt ngày 7/1 tới. Ảnh: Amazon. |
Chỉ từ thế kỷ 19, từ "fit" mới được khoác thêm những lớp ý nghĩa hiện đại về năng lực thể thao, điều dường như bị ảnh hưởng bởi việc Darwin sử dụng thuật ngữ "fitness" trong cuốn On the Origin of Species (Nguồn gốc của các loài).
Trong tác phẩm này, từ “fitness” đề cập tới khả năng truyền lại đời sau của các sinh vật trong một điều kiện môi trường cụ thể. Từ “fit” dần trở thành mốt khi vào năm 1891, một từ điển thành ngữ tiếng Anh lưu ý rằng: Nếu được hỏi về tình trạng hiện tại thì có thể trả lời là “Rất vừa phải (fit), cảm ơn bạn; chưa bao giờ cảm thấy tốt hơn”.
Vào năm 1915, cụm từ “keeping fit” (tạm dịch: Giữ dáng) đã được sử dụng rộng rãi, theo một tạp chí thể thao của Mỹ. Ban đầu Darwin không viết về “sự sống sót của những cá thể khỏe mạnh nhất (fittest)” dưới áp lực của chọn lọc tự nhiên, nhưng ông tán thành cách hiểu này sau khi nó được Huxley sử dụng lần đầu tiên và chủ nghĩa xã hội Darwin cũng hoàn toàn chấp nhận ý tưởng này.
Đến nay, thời đại siêu chủ nghĩa cá nhân của chính chúng ta cũng đang miêu tả thế giới như một cuộc chiến không khoan nhượng chống lại tất cả. Lúc này, “fitness” được hiểu là một trách nhiệm khác của người lao động để giúp họ mạnh khoẻ hơn.
Có thể thấy điều này được thúc đẩy thông qua các chương trình nâng cao sức khỏe nhân viên và giảm giá dành cho những người thường xuyên đến phòng tập thể dục.
Sự phát triển này cũng bắt nguồn từ một thực tế từ đầu thế kỷ 20. Như Martschukat viết: "Hình thể những nam nhân viên cổ cồn trắng bị suy nhược thần kinh đã trở thành biểu tượng của những mối đe dọa và khủng hoảng đang bủa vây xã hội hiện đại".
Điều này đã tạo ra những cơn sốt luyện tập thể dục sau đó, từ việc rèn luyện sức khoẻ bằng việc chạy bộ vào những năm 1970 đến việc phát minh ra Viagra (tác giả phân tích một cách thú vị rằng đây là một phát minh dược lý trong lĩnh vực “fitness” để kết hợp được giữa sức khỏe và “hiệu suất”) được bán ra thị trường cho nam giới trung niên.
 |
| Arnold Schwarzenegger được cho là đã giúp tạo nên văn hoá tập gym hiện đại. Ảnh: Pictorial Parade/Getty Images. |
Trong xã hội lúc này, hoạt động “fitness” được phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn. Mọi người có thể sử dụng các chất bổ sung, cài đặt giờ giấc luyện tập và thậm chí cả giấc ngủ để tối đa hóa năng suất của mình trong ngày làm việc tiếp theo.
Martschukat viết: “Trong thời kỳ tân tự do, tự chăm sóc bản thân để phòng ngừa bệnh tật là nhiệm vụ của mỗi người trong chúng ta… Và nếu những người yêu thích fitness phấn đấu cho một điều tốt đẹp hơn, giống như một anh hùng thực sự, thì điều tốt đẹp này là thành công của chính họ và dần được nâng lên vị trí của một nguyên tắc xã hội".
Xu hướng này có thể được nhìn thấy từ sự thành công của những người nổi tiếng luyện tập thể hình. Vào những năm 1980, thành công của hai diễn viên siêu cơ bắp Sylvester Stallone và Arnold Schwarzenegger đã giúp tạo ra văn hóa tập gym hiện đại.
Và trong thế giới điện ảnh, nghệ thuật hiện đại, sự nổi tiếng của những ngôi sao siêu cơ bắp góp phần khiến vị trí của "fitness" ngày càng được nâng cao.
