Ngoại trưởng Philippines nói ‘mắc nợ’ Việt Nam đã cứu 22 ngư dân

“Đoàn 22 ngư dân Philippines bị bỏ mặc trên biển cho đến khi một tàu Việt Nam cứu họ. Chúng tôi mãi mãi cảm kích, và mắc nợ đối tác chiến lược Việt Nam vì nghĩa cử nhân đạo và hợp lẽ này”, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr phát biểu tại trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York tối 17/6 (giờ Manila).

Ông phát biểu trong ngày kỷ niệm 25 năm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS), có hiệu lực từ năm 1982. UNCLOS cũng là cơ sở để Philippines thắng kiện trước Trung Quốc tháng 7/2016, bác bỏ tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông của Bắc Kinh.

Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin phát biểu tại trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York tối 17/6, cảm ơn Việt Nam đã cứu 22 ngư dân bị tàu Trung Quốc bỏ mặc. Ảnh: Liên Hợp Quốc.

Vài giờ trước bài phát biểu của ngoại trưởng Philippines, Tổng thống Rodrigo Duterte lần đầu tiên đích thân lên tiếng về vụ tàu bị đâm chìm, sau hơn một tuần im lặng. Ông Duterte gọi sự việc xảy ra đêm 9/6 ở bãi Cỏ Rong, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, chỉ là một “sự cố hàng hải”.

Phát biểu của ngoại trưởng Philippines một lần nữa cho thấy “phản ứng hai mặt” của Manila sau vụ đâm tàu, một mặt công khai xoa dịu Bắc Kinh, mặt khác nêu vấn đề trên các diễn đàn quốc tế, như sự kiện về UNCLOS hay cuộc họp Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) vừa qua ở London, trang tin Rappler của Philippines bình luận.

Trong bài phát biểu tại Liên Hợp Quốc, ông Locsin nhắc đến yêu cầu bắt buộc “về mặt đạo đức” và “có thể về mặt pháp lý” của việc cứu người bị nạn trên biển, dẫn Điều 98 của UNCLOS. Ông cũng nhắc đến “yêu cầu tương tự” trong công ước của IMO.

“Các nước thành viên Liên Hợp Quốc và IMO có nghĩa vụ tuân theo các công ước trên, không chỉ bằng lời nói, mà còn trong các tình huống sống chết thực tế”, ông Locsin nói, và coi việc bỏ mặc tàu Trung Quốc bỏ mặc ngư dân Philippines bị nạn như một “tội hình sự”.

“Việc cứu người bị nạn là nghĩa vụ được phổ quát đối với mọi cá nhân, mọi chính phủ... bỏ mặc người bị nạn là tội hình sự”, ông phát biểu. “Nhất là khi chính mình gây hại cho người khác, và nhất là khi việc cứu người không gây rủi ro gì cho mình”.

Tàu Gemver của Philippines bị hỏng sau khi bị tàu Trung Quốc đâm vào đêm 9/6. Ảnh: AP.

Bản thân ông Locsin tuần trước từng dùng từ tục tĩu, chửi rủa cộng đồng quốc tế trên Twitter, và nói Philippines không cần trợ giúp trong việc giải quyết vụ việc này với Trung Quốc. Nhưng ông lại lên trước IMO phát biểu một cách trang trọng chỉ một ngày sau đó.

Tối 14/6, Đại sứ quán Trung Quốc ở Manila thừa nhận tàu cá nước này “vô tình” đâm vào tàu Philippines, nhưng giải thích này của Bắc Kinh gặp phải phản đối từ nghị sĩ Philippines.

Các ngư dân Philippines cũng bác bỏ lý lẽ của Trung Quốc, và nói tàu của họ bị đâm một cách có chủ đích. Đoàn 22 người lênh đênh nhiều giờ trên biển trước khi được tàu cá Việt Nam cứu lên.