Nghịch lý Israel muốn dùng bom để 'hạ nhiệt' với Hezbollah

Tới nay có thể nhận thấy rõ ràng là chiến dịch phát nổ hàng loạt máy nhắn tin hôm 17/9 tuần trước chỉ là bước đi đầu tiên. Những gì đang diễn ra hiện nay là chiến lược leo thang quân sự của Israel chống lại Hezbollah, dựa trên niềm tin mạo hiểm rằng bom có thể ép nhóm chiến binh này ngừng bắn trước khi giao tranh ở Gaza kết thúc.

Leo thang căng thẳng

Làn sóng không kích hôm 23/9 ở miền Nam Lebanon đã khiến ít nhất 558 người thiệt mạng và hàng nghìn người phải sơ tán, trong khi hầu như không có dấu hiệu cho thấy chiến dịch này sẽ hạ nhiệt. Không quân Israel cho biết họ đã trút 2.000 quả bom trong 24 giờ - và không mấy ai còn nghi ngờ rằng đây một cuộc chiến toàn diện, mặc dù chiến sự vẫn chưa lan rộng bao trùm toàn bộ.

Cảnh tượng ở Beirut, Lebanon, hôm 21/9, sau cuộc không kích của Israel. Ảnh: New York Times.

Trong khi đó, Hezbollah đang trong tình trạng hỗn loạn. Đầu tiên, hàng trăm thành viên của nhóm đã bị thương trong cuộc tấn công máy nhắn tin và bộ đàm; sau đó, các chỉ huy trong đơn vị quân đội tinh nhuệ Radwan thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel ở phía nam Beirut hôm 20/9.

Hôm 24/9, Israel tuyên bố đã tiêu diệt Ibrahim Qubaisi, người đứng đầu hệ thống tên lửa của Hezbollah, một lần nữa trong một cuộc tấn công ở phía nam thủ đô Lebanon.

Hezbollah cũng đang tăng cường các cuộc tấn công của mình. Theo quan sát của ông Yehoshua Kalisky thuộc Viện nghiên cứu an ninh quốc gia Israel, các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Hezbollah vào miền Bắc Israel để hỗ trợ Hamas đã được nâng cấp thành các cuộc tấn công nhằm vào "các mục tiêu và cộng đồng ở Thượng Galilee". Vũ khí được sử dụng bao gồm "tên lửa tầm ngắn mang theo khoảng 20 kg thuốc nổ" - một lượng vẫn còn tương đối khiêm tốn.

Tuy nhiên, kể từ ngày ngày 22/9, Hezbollah đã bắt đầu sử dụng tên lửa tầm ngắn, Fadi-1 và Fadi-2, với tầm bắn lần lượt là 85 và 105 km - nhắm vào khu vực xung quanh thành phố Haifa ở phía bắc. Mặc dù không chính xác lắm nhưng Fadi-2 mang theo một lượng thuốc nổ khoảng 170 kg, ông Kalisky cho hay. Loại tên lửa này là một phần của kho tên lửa tầm ngắn và tầm trung của Hezbollah ước tính lên tới "hàng chục nghìn quả".

Các chiến binh Hezbollah đang tưởng nhớ một chỉ huy đã bị ám sát. Ảnh: New York Times.

Trong khi các cuộc tấn công từ Israel đã khiến hàng trăm người thiệt mạng, động thái đáp trả của Hezbollah gây thiệt hại ở mức khiêm tốn. Điều đó không đủ sức răn đe Israel, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi chỉ huy quân sự hàng đầu của Israel, ông Herzi Halevi, đã tuyên bố sẽ "tăng tốc các hoạt động tấn công ngay hôm nay".

Không có dấu hiệu dừng lại

Assaf Orion, cựu chuẩn tướng trong Lực lượng Phòng vệ Israel và là giám đốc chiến lược của lực lượng này năm 2010-2015, lập luận rằng cuộc xung đột hiện đang "hướng đến leo thang hơn nữa". Ông nói: "Tôi không thấy Hezbollah khuất phục và đầu hàng. Đó là vấn đề về hình ảnh và quyền lực; họ không muốn bị coi là quỳ gối".

Thực tế là Hezbollah phải tiếp tục đe dọa miền Bắc Israel để duy trì cuộc xung đột theo chiều hướng hiện tại. Tuần trước, nội các an ninh của Israel đã đưa ra một mục tiêu chiến tranh mới: sự trở về an toàn của khoảng 65.000 người phải di dời khỏi miền Bắc - song cuộc xung đột trước mắt có nguy cơ khiến nhiều người Israel phải rời bỏ nhà cửa hơn.

Trong khi đó, Israel đang nhắm mục tiêu vào các địa điểm phóng tên lửa ở phía nam Lebanon, nhưng một ước tính bốn năm trước của Trung tâm Alma, một nhóm nghiên cứu của Israel, cho thấy còn 28 địa điểm nữa ở Beirut trong các khu vực dân sự. Điều này có nghĩa là không thể loại trừ một chiến dịch ném bom nhằm vào một số khu vực của thủ đô Lebanon trong một diễn biến leo thang hơn nữa, một viễn cảnh đáng ngại khi nhìn vào thực tế Israel ném bom dữ dội vào Gaza.

Hezbollah còn nhiều tên lửa dự trữ hơn nữa - 20.000-40.000 tên lửa đạn đạo có tầm bắn lên tới 300 km, theo ước tính của nhóm nghiên cứu CSIS, và một số ít tên lửa dẫn đường, có lẽ từ 150 đến 400. Mặc dù Israel tin tưởng vào hệ thống Iron Dome (Vòm sắt) và các hệ thống phòng không khác nhưng nếu một số ít tên lửa lọt qua được, có thể đáp xuống các khu vực đông dân cư, thì sẽ có nguy cơ thực sự đối với dân thường - và sau đó là viễn cảnh leo thang hơn nữa.

Nếu xung đột leo thang kéo dài hơn nữa, câu hỏi sẽ là liệu Israel có cân nhắc đến việc tấn công trên bộ vào miền Nam Lebanon hay không, qua địa hình gồ ghề đến tận tuyến Sông Litani, nơi Hezbollah đã xây dựng một mạng lưới đường hầm rộng lớn. Tuy nhiên, đó là một lựa chọn mạo hiểm, đối đầu trực diện với một nhóm chiến binh được trang bị vũ khí tốt và có kinh nghiệm với khoảng 30.000 nhân sự và số lượng dự phòng tương tự, và việc cố gắng phi quân sự hóa khu vực này có thể không ngăn chặn được các cuộc tấn công bằng tên lửa từ xa hơn về phía bắc.

Tình hình rõ ràng đang trở nên căng thẳng hơn. Hezbollah có đồng minh là lực lượng dân quân thân Tehran ở Syria và Iraq và tất nhiên là cả Iran. Mặc dù ít chuyên gia cho rằng rằng Iran muốn bị lôi kéo vào cuộc đối đầu với Israel (đáng chú ý là Tehran đã trả đũa sau vụ ám sát nhà lãnh đạo chính trị của Hamas, Ismail Haniyeh, vào tháng 8), nhưng sự lo ngại đang lớn dần ở Iran nếu Hezbollah tiếp tục bị tấn công dữ dội.

Ông Orion cho rằng về mặt ngoại giao, có vẻ như "hiện tại không có lối thoát nào", trong khi nhiều tháng nỗ lực mang lại hòa bình cho Gaza, do Mỹ, Qatar và Ai Cập dẫn đầu, đã không mang lại kết quả. Các nhà lãnh đạo Israel - vẫn đang phẫn nộ vì không dự đoán được cuộc tấn công bất ngờ của Hamas vào ngày 7/10 năm ngoái - hiện tin rằng họ có ưu thế quân sự để buộc Hezbollah phải lùi bước, trong khi Hezbollah chỉ cần chứng minh rằng họ vẫn có thể gây ra mối đe dọa để ngăn cản người Israel từ phía bắc trở về nhà. Đây là một sự kết hợp độc hại.