Ngày thứ sáu phẳng

Black Friday là ngày giảm giá truyền thống của ngành bán lẻ Mỹ, và nó tạo ra một thảm cảnh nơi mà những khách hàng giẫm đạp lên nhau để có thể mua hàng giảm giá. Nhưng những ngày tháng chen chúc giẫm đạp ấy đang rời xa: Black Friday đang dần trở thành thứ sáu phẳng.

9 người đã chết và 96 người bị thương trong những ngày Black Friday kể từ năm 2006 đến nay. Trong số này, thậm chí có cả những trường hợp bị thương khi cảnh sát sử dụng hơi cay để giải tán đám đông. Cơ hội mua hàng giá rẻ trong Black Friday tạo ra một đám đông không thể kiểm soát.

Nhưng lý do quan trọng nhất để tạo ra sự giẫm đạp ấy, là hoạt động mua hàng trực tiếp từ cửa hàng, đang dần biến mất khi các nhà bán lẻ có thể “số hóa” hoàn toàn Black Friday và mang cơ hội mua hàng giảm giá đến cho bất kỳ ai sở hữu một chiếc máy tính, máy tính bảng hay điện thoại thông minh thì không còn ai phải chen chúc để rồi bị thương nữa.

Mỹ đã xuất khẩu “Black Friday” ra thế giới.

Ngày ấy đang đến với tốc độ chóng mặt. Năm ngoái, doanh số bán hàng trực tuyến trong Black Friday tăng gần 20% so với năm 2012 và đạt mức kỷ lục 1,2 tỷ USD.

Tốc độ tăng trưởng này đến từ một lý do rất đơn giản là sau nhiều năm Black Friday trở nên vô cùng bạo lực, chính những người Mỹ cũng đang sợ các đám đông trước cửa hàng và cố gắng mua hàng trên mạng. Rất thảnh thơi.

Theo thống kê của IBM, số lượng đặt hàng nhiều nhất trong Black Friday là vào lúc 9h05. Tức là người ta có thể thức dậy, ăn sáng, đưa con đi học hoặc đến công sở, rồi sau đó mới mở máy tính ra đặt hàng.

Trong khi đó, nếu chọn trực tiếp ở cửa hàng, người ta sẽ phải bắt đầu đứng xếp hàng trong gió lạnh từ tờ mờ sáng: vào lúc 5h, tại các cửa hàng ở trung tâm mua sắm lớn nhất của nước Mỹ, New York đã có hàng trăm người chầu chực. Một số người đứng đó từ 3h sáng.

“Hầu hết khách hàng đều đang cố tránh những đám đông và hàng người vốn là đặc trưng của Black Friday, họ mua sắm thoải mái ở nhà qua kênh trực tuyến”, chủ tịch của Hãng thống kê mạng ComScore Gian Fulgoni kết luận. Việc “số hóa” Black Friday còn cho phép các nhà bán lẻ Mỹ xuất khẩu nét văn hóa đặc trưng này ra thế giới, cùng với hàng hóa Mỹ.

Năm nay, Amazon Trung Quốc - một chi nhánh của hãng bán lẻ trực tuyến lớn nhất thế giới Amazon - công bố chính sách giảm giá ở thị trường này ngang bằng với những gì mà khách hàng Mỹ được hưởng tại Mỹ. Nói cách khác, Trung Quốc cũng có ngày Black Friday.

Tất nhiên, truyền thống chưa được tạo ra. Ngày giảm giá truyền thống của người Trung Quốc, ngày 11/11 (Lễ độc thân) mới diễn ra trước đó ít lâu, nên rất nhiều người không còn tiền để mua sắm.

Nhưng vấn đề không đơn thuần là bán hàng - mà ở đây là bán hàng Mỹ, kích cầu cho hàng hóa Mỹ và văn hóa Mỹ. Black Friday vốn không hoàn toàn hướng tới lợi nhuận mà là một hoạt động kích cầu. Giờ thì với Internet, nó có một địa bàn hoạt động bao la.

Cuộc chơi trực tuyến khiến cho việc du nhập Black Friday vào thị trường mới trở nên dễ dàng hơn. Đơn cử, ở Trung Quốc, hãng bán lẻ trực tuyến lớn nhất của nước này là Alibaba đã ra mắt một ứng dụng mang tên Alipay cho khách Trung Quốc mua hàng Mỹ bằng đồng NDT.