Ngành xuất bản ngày càng đa dạng, phong phú

Nhu cầu của độc giả ngày càng đa dạng về hình thức và nội dung. Ảnh: VoizFM.

Trong 5 năm qua, xuất bản thế giới nói riêng, Việt Nam nói chung đối mặt với nhiều thách thức: Thiếu giấy, giá giấy tăng cao; đại dịch làm đứt gãy chuỗi cung ứng; cạnh tranh với các hình thức đọc trong thời đại số...

Các đơn vị xuất bản của Việt Nam đã có nhiều cố gắng tìm cách khắc phục khó khăn, đổi mới phương thức hoạt động để duy trì các hoạt động kinh doanh và góp phần quan trọng vào bước phát triển của toàn ngành.

Sau dịch bệnh, thế giới lại tiếp tục thay đổi không ngừng, nhu cầu và thói quen đọc sách của độc giả ngày nay cũng không ngoại lệ. Để ngành xuất bản có được sự thích ứng linh hoạt và tăng trưởng mạnh mẽ, các đơn vị xuất bản cần có những hướng đi mới.

Hội Xuất bản Việt Nam, với tư cách là tổ chức nghề nghiệp của người làm sách, giữ vai trò định hướng, hỗ trợ và động viên người làm sách có những thay đổi, hiện đại hơn, tiếp cận được đối tượng độc giả trẻ. Với thế mạnh của mình, các hội viên của Hội Xuất bản đã vạch ra những hướng tiếp cận khác nhau, góp phần xây dựng một nền xuất bản đa dạng và nhiều triển vọng.

Khai thác dòng sách kiến thức chuyên sâu

Bà Trần Hoài Phương, Giám đốc Omega+, cho biết: "Những năm gần đây, ngành xuất bản bước sang một giai đoạn mới, có sự dịch chuyển mới, khi mà các đơn vị tư nhân xuất hiện nhiều hơn, bức tranh xuất bản phát triển cả chiều sâu lẫn chiều rộng".

Với thị trường sách ngày càng sôi nổi, nhu cầu đọc tăng lên, các đơn vị cũng cho thấy nỗ lực của mình trong việc tìm kiếm nguồn sách chất lượng, đáp ứng nhu cầu của độc giả. Nhiều thể loại được xem là kén người đọc như lịch sử, văn hóa, triết học, địa chính trị… được khai thác nhiều hơn. Với lối viết dễ đọc, dễ tiếp cận với nhiều đối tượng độc giả, những tác phẩm thuộc thể loại này được giới chuyên môn lẫn độc giả phổ thông đánh giá cao và được đón nhận nồng nhiệt.

Chia sẻ với Tri thức trực tuyến, bà Đinh Thị Thanh Thủy - Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM - cho biết đối tượng độc giả chính của dòng sách nghiên cứu là người trung niên. Tuy vậy, cũng đã xuất hiện một nhóm độc giả là người trẻ quan tâm đến chủ đề lịch sử - văn hóa.

Dòng sách lịch sử, văn hóa, địa lý... đang đến gần hơn với độc giả trẻ. Ảnh: Quỳnh My.

Nhìn nhận được xu thế chung, Omega+ đã ra mắt một số tủ sách tập trung vào các vùng đất như Tủ sách Lịch sử Trung Đông, Tủ sách Bắc Âu. Tủ sách Tây Nguyên… Nhã Nam cũng cho ra mắt những ấn phẩm thuộc chủ đề lịch sử, triết học và nhận được sự đón nhận của độc giả.

"Theo đánh giá của chúng tôi, nhu cầu với mảng sách lịch sử - triết học của độc giả Việt Nam ngày càng tăng, độc giả đặc biệt là nhóm độc giả trẻ có nhu cầu cập nhật kiến thức mới rất lớn, các chủ đề về lịch sử, triết học, kinh tế chính trị được bàn luận một cách sôi nổi trên các diễn đàn và mạng xã hội. Đây là mảng sách khó, nhưng có tiềm năng rất lớn", ông Nguyễn Xuân Minh, Trưởng phòng Bản quyền, Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam, cho biết.

Bên cạnh đó, trước những ảnh hưởng ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu, đại dịch, xung đột chính trị và ảnh hưởng của nó đến nền kinh tế toàn cầu, các tác phẩm khoa học, địa chính trị cũng trở thành một nhu cầu thiết yếu.

Sách đa dạng chủ đề đã được thực hiện đáp ứng nhu cầu của độc giả. Tất cả góp phần tạo ra một nền xuất bản năng động và chủ động hơn, để sách không chỉ là sản phẩm giải trí mà còn đóng một vai trò quan trọng trong từng khía cạnh của cuộc sống.

Bùng nổ ở thị trường sách thiếu nhi

Vượt qua những thách thức, ngành xuất bản đang bắt đầu tập trung nguồn lực đầu tư chiều sâu cho công tác xuất bản, phát hành, các hội sách và bản quyền của thế giới và Việt Nam đang trở lại phong phú.

Cuối tháng 5 vừa qua, Hội sách thiếu nhi châu Á chính thức khai mạc tại Singapore. Việt Nam là quốc gia tiêu điểm đã thể hiện rõ diện mạo, sự phát triển sách thiếu nhi Việt Nam, mở cơ hội lớn cho các nhà xuất bản Việt Nam.

Độc giả nhí tại Hội sách Thiếu nhi TP.HCM lần thứ tư - năm 2023. Ảnh: Thanh Trần.

Trong nước, thị trường sách thiếu nhi đang cho thấy sự phát triển mạnh cả về số lượng lẫn chất lượng. Năm 2022, doanh thu sách thiếu nhi riêng tại Đường sách TP.HCM đạt hơn 10 tỷ đồng, tăng 236% so với năm 2021. Số cuốn sách thiếu nhi bán ra có tỷ lệ khoảng 23% tổng số sách và đạt khoảng 20% trên tổng doanh thu. Để khuyến khích đội ngũ tác giả trong nước tiếp tục tạo ra những tác phẩm chất lượng, Hội Xuất bản Việt Nam đã phối hợp cùng với Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM tổ chức giải thưởng Sách thiếu nhi TP.HCM.

Về hình thức, các công ty sách cũng đầu tư làm ra những xuất bản phẩm có tính tương tác cao, hình thức đẹp, ảnh minh họa có thể chuyển động, có âm thanh, kích thích sự ham mê đọc sách của các bé. Ngoài audiobook, Ebook, dòng sách ARbook, videobook cũng đang có bước đầu làm quen với độc giả Việt.

"Mọi người đều rất hào hứng và thích thú khi sử dụng sách video bởi những hiệu quả ban đầu đem lại như: Trẻ tập trung hơn, dễ ghi nhớ hơn; giáo viên, cha mẹ tương tác với trẻ linh hoạt hơn, phát triển thêm nhiều kỹ năng cho trẻ khi đọc sách video...", bà Nguyễn Thị Thùy Dương - Người sáng lập kiêm Chủ tịch HĐQT - Giám đốc điều hành Phúc Minh Books cho biết.

Đa dạng nội dung số

Sách số là một xu thế tất yếu của thời đại, đặc biệt được nhìn nhận rõ ràng hơn sau hai năm đại dịch. Với tầm nhìn của Hội Xuất bản nói riêng và ngành xuất bản nói chung, các đơn vị xuất bản đang có những bước chuyển đổi nhanh chóng nhằm góp phần lan tỏa văn hóa đọc, nâng cao trình độ đọc của công chúng thời đại công nghệ số.

Quá trình chuyển đối số, sản xuất sách điện tử cần có sự hợp tác, trao đổi kinh nghiệm giữa các hội viên để cùng phát triển. Ảnh: VoizFM.

Những năm qua, Hội có những hoạt động để thúc đẩy chuyển đổi số trong xuất bản. Trước đây thành viên của Hội Xuất bản Việt Nam chủ yếu là các nhà xuất bản, công ty phát hành. Tuy vậy, trước xu hướng xuất bản số, trao đổi bản quyền ngày càng phát triển, việc có thêm thành viên là những đơn vị hoạt động trong lĩnh vực công nghệ như công ty TNHH Công nghệ Wewe, Công ty CP Phát triển Giải pháp Giáo dục Vivi Education, Công ty CP Sách điện tử Waka…

Ông Hoàng Vĩnh Bảo - Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - cho rằng với vai trò và thế mạnh của mỗi đơn vị, các hội viên cũ và mới sẽ đóng góp nhiều trong hoạt động để Hội Xuất bản Việt Nam phát triển mạnh hơn, nhất là trong lĩnh việc chuyển đổi số, mua bán, trao đổi bản quyền.

Nhiều nội dung mới bên cạnh sách cũng được Hội Xuất bản Việt Nam đề cập đến các hội viên. “Sách tinh gọn là hướng đi mới, nằm trong xu thế của ngành xuất bản toàn cầu. Những thành tựu đáng kể cho thấy sách tinh gọn là một thị trường tiềm năng mà Việt Nam có thể học tập và khai thác”, Ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông), Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - chia sẻ về hướng đi của xuất bản trong bài phỏng vấn hồi tháng 9/2022.

Theo ông Lê Hoàng Thạch - CEO của Ứng dụng Sách nói Voiz FM - tóm tắt sách có thể trở thành một công cụ giúp độc giả tiết kiệm thời gian cho việc lựa chọn sách, tiếp cận được nhiều sách hay và từ đó góp phần lan tỏa văn hóa đọc.

Ngoài việc khai thác đa dạng và chọn lọc xuất bản phẩm chất lượng tốt hơn, Hội Xuất bản Việt Nam còn khuyến khích các đơn vị nâng cấp hệ thống nhà sách hiện đại theo mô hình nước ngoài, đầu tư quầy kệ, hệ thống ánh sáng, có các không gian đẹp cho khách ngồi đọc sách, thư giãn, đầu tư các ứng dụng công nghệ để tạo thêm các tiện ích cho khách hàng như tra cứu sách, thanh toán tự động…