Ngân hàng Trung Quốc có thể lỗ 350 tỷ USD vì khủng hoảng địa ốc

Theo Bloomberg, hàng trăm dự án nhà ở bị đình trệ đã làm sa sút niềm tin của người mua nhà trên khắp Trung Quốc, từ đó gây ra làn sóng dừng thanh toán khoản vay thế chấp tại hơn 90 thành phố và phát đi những báo động đỏ về hệ thống tài chính.

Câu hỏi đặt ra là cuộc khủng hoảng này sẽ ảnh hưởng ra sao đến hệ thống ngân hàng quy mô 56.000 tỷ USD của Trung Quốc.

Trong kịch bản xấu nhất, tổ chức xếp hạng tín nhiệm S&P Global Ratings ước tính khoảng 2.400 tỷ nhân dân tệ (khoảng 356 tỷ USD) - tương đương 6,4% khoản vay thế chấp - sẽ gặp rủi ro. Trong khi đó, Deustche Bank AG cảnh báo có ít nhất khoảng 7% khoản vay mua nhà đang gặp vấn đề.

Tuy nhiên, các ngân hàng niêm yết tại Trung Quốc mới chỉ thông báo khoảng 2,1 tỷ nhân dân tệ khoản vay thế chấp quá hạn chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi các cuộc tẩy chay của người mua nhà.

Hệ thống ngân hàng của Trung Quốc chịu ảnh hưởng lớn bởi cuộc khủng hoảng trong ngành địa ốc. Ảnh: APF.

Chịu ảnh hưởng lớn

"Các ngân hàng đang rơi vào thế khó. Họ có thể chịu thiệt hại lớn hơn nếu không giúp ngành địa ốc hoàn thành những dự án dang dở. Nhưng nếu ra tay giúp đỡ, rủi ro đối với hệ thống ngân hàng lại gia tăng", ông Zhiwu Chen - giáo sư tài chính tại Trường Kinh Doanh Đại học Hong Kong - nhận định.

Trong bối cảnh phải chịu tác động bởi các yếu tố bất lợi từ tăng trưởng kinh tế chậm lại, tình trạng gián đoạn hoạt động kinh tế do Covid-19 và tỷ lệ thanh niên thất nghiệp cao, Bắc Kinh đang đặt sự ổn định về tài chính và xã hội lên hàng đầu.

Đến nay, chính quyền trung ương đã dự tính một số biện pháp để giải quyết cuộc khủng hoảng cho vay thế chấp. Một số đề xuất bao gồm gia hạn thời gian thanh toán khoản vay hoặc thành lập một quỹ do ngân hàng trung ương đứng sau để hỗ trợ các công ty địa ốc vay vốn hoàn thành dự án. Dù bằng cách nào, các ngân hàng đều sẽ đóng một vai trò tích cực.

Cho vay bất động sản chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng dư nợ của ngành ngân hàng. Ảnh: Bloomberg.

Tuy nhiên, nếu các biện pháp đã áp dụng không thể kiểm soát được cuộc khủng hoảng thì toàn bộ nền tài chính Trung Quốc cũng sẽ bị ảnh hưởng theo.

Theo số liệu của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, ngành ngân hàng là ngành có nhiều liên quan nhất với lĩnh vực bất động sản. Ngoài ra, một số ngân hàng tại Trung Quốc cũng đang cho vay thế chấp quá mức quy định 32,5%.

Các khoản cho vay thế chấp hiện có chiếm khoảng 34% tổng dư nợ tại Ngân hàng Tiết kiệm Bưu điện Trung Quốc (PSBC) và Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc (CCB).

Theo nhà phân tích Lucia Kwong của Deutsche Bank, khoảng 7% trong số các khoản vay này sẽ bị ảnh hưởng nếu khủng hoảng kéo dài. Tình hình thực tế có thể còn nghiêm trọng hơn bởi Deutsche Bank không nắm hết thông tin về những dự án chưa hoàn thành.

Để hạn chế nguy cơ trên, 2 nhà phân tích Francis Chan và Kristy Hung tại Bloomberg Intelligence cho rằng Trung Quốc có thể tận dụng nguồn vốn dư thừa tại 10 ngân hàng lớn khác với tổng số tiền huy động được khoảng 4.800 tỷ nhân dân tệ.

Rơi vào thế khó

Nợ xấu tại Trung Quốc - vốn đã lên tới 2.900 tỷ nhân dân tệ vào thời điểm cuối tháng 3, có thể đạt kỷ lục mới và gây căng thẳng hơn nữa cho một nền kinh tế đang tăng trưởng với tốc độ chậm nhất kể từ khi đại dịch bùng phát.

Để đối phó, các ngân hàng Trung Quốc đã thi nhau bán trái phiếu trong nửa đầu năm nay để huy động vốn.

Tỷ lệ nợ xấu tại các ngân hàng Trung Quốc tăng lên mức cao kỷ lục khi nền kinh tế đi xuống. Ảnh: Bloomberg.

Ngoài ra, tổng nợ trên GDP của Trung Quốc được dự báo sẽ tăng lên mức kỷ lục mới trong năm nay, khiến người tiêu dùng cũng hạn chế tiêu dùng bằng thẻ tín dụng hơn.

Điều này đã làm dấy lên lo ngại rằng Trung Quốc có nguy cơ rơi vào “suy thoái bảng cân đối kế toán”, khi người dân và doanh nghiệp cắt giảm chi tiêu và đầu tư.

Tỷ lệ cho vay trên GDP tại Trung Quốc từ năm 2000-2022.

Điều cuối cùng và cũng là vấn đề nghiêm trọng nhất mà nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt bây giờ là ngành bất động sản của nước này đã rơi vào khủng khoảng trầm trọng.

S&P Global dự báo doanh số bán nhà có thể giảm tới 33% trong năm nay, khi cuộc khủng hoảng vay thế chấp leo thang, qua đó siết chặt thanh khoản của các chủ đầu tư đang gặp khó khăn và dẫn đến nhiều vụ vỡ nợ hơn.

Theo Teneo, khoảng 28 trong số 100 nhà phát triển bất động sản hàng đầu đã không trả được nợ trái phiếu hoặc thương lượng gia hạn nợ với các chủ nợ trong năm qua.

Đầu tư bất động sản - vốn cũng giúp thúc đẩy nhu cầu hàng hoá và dịch vụ và chiếm khoảng 20% GDP của Trung Quốc - đã giảm 9,4% trong tháng 6.

Mặt khác, tăng trưởng thu nhập khả dụng đang chậm lại, càng làm ảnh hưởng đến khả năng trang trải nợ nần của người mua nhà. Đến tháng 6, đà suy yếu của giá nhà đã lan rộng đến 48 trong số 70 thành phố lớn của Trung Quốc, tăng so với 20 thành phố trong tháng 1.

Các nhà phân tích tại Citigroup ước tính rằng tăng trưởng đầu tư bất động sản chậm lại 10 điểm phần trăm sẽ khiến tổng nợ xấu tăng 28 điểm, đồng nghĩa lợi nhuận năm 2022 của các ngân hàng có thể giảm 17%.

Lợi nhuận của ngành ngân hàng đang bị đe doạ. Sau khi ghi nhận mức tăng lợi nhuận nhanh nhất trong gần một thập kỷ vào năm ngoái, các ngân hàng Trung Quốc đang đối mặt với một năm 2022 đầy thách thức.