Nhà Trắng tuyên bố các kết quả phân tích cho thấy quân đội Syria đã sử dụng chất độc sarin trong những vụ tấn công ở ngoại ô phía đông thành phố Damascus vào ngày 21/8 khiến hàng trăm người thiệt mạng. Nhưng tới thời điểm này, công chúng Mỹ vẫn chưa thấy chính phủ công bố một bằng chứng cụ thể và đáng tin cậy nào - như ảnh vệ tinh, nội dung cuộc nói chuyện giữa các quan chức chính phủ Syria - cho thấy mối liên hệ trực tiếp giữa Assad và cuộc tấn công.
 |
| Hai thanh sát viên lấy mẫu tại hiện trường vụ tấn công bằng vũ khí hóa học ở ngoại ô thành phố Damascus hôm 29/8. Ảnh: AP. |
Trong một cuộc phỏng vấn hôm 8/9, ông Denis McDonough, chánh văn phòng Nhà Trắng, thừa nhận rằng chính phủ Mỹ kết tội Assad dựa trên quá trình suy luận logic thông thường, AP đưa tin.
"Đây không phải là một phiên tòa. Quy trình điều tra của cơ quan tình báo không diễn ra như quy trình pháp lý. Theo tư duy thông thường thì Assad phải chịu trách nhiệm về vụ tấn công bằng chất độc", McDonough phát biểu.
Khi các phóng viên tại London hỏi về chứng cứ để chứng minh Assad ra lệnh dùng sarin, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đáp: "Bằng chứng tự nói lên điều đó".
Các báo cáo tình báo Mỹ khẳng định chất độc thần kinh sarin gây nên cái chết của 1.429 người - bao gồm 426 trẻ em - ở khu vực ngoại ô phía đông thành phố Damascus hôm 21/8.
Tổng thống Nga Vladimir Putin, một đồng minh Assad, từng tuyên bố rằng nếu Mỹ có bằng chứng xác đáng về việc quân đội Syria dùng vũ khí hóa học thì họ nên công bố nó trước Hội đồng Bảo an.
"Bằng chứng đó phải thực sự đáng thuyết phục. Mỹ không nên đưa kết luận dựa trên những tin đồn, những cuộc nói chuyện mà cơ quan tình báo nghe lén hay những thứ đại loại như thế", ông Putin nhấn mạnh.
Chính quyền của Tổng thống Barack Obama nói họ đưa ra kết luận dựa trên ảnh vệ tinh và hoạt động nghe lén của cơ quan tình báo. Chẳng hạn, họ nói các ảnh vệ tinh cho thấy quân đội Syria đã chuẩn bị chất độc sarin trong ba ngày trước khi vụ tấn công diễn ra. Ngoài ra Nhà Trắng cũng tiết lộ rằng một quan chức cao cấp của Syria đã nói về việc sử dụng chất độc sarin trong một cuộc gọi mà cơ quan tình báo Mỹ nghe lén.
Song khi một số nghị sĩ và dư luận yêu cầu chính phủ công bố ảnh về hoạt động chuẩn bị hóa chất độc và nội dung cuộc gọi của vị quan chức Syria, Nhà Trắng từ chối. Giới chức Mỹ nói các chứng cứ là dữ liệu tuyệt mật nên họ chỉ để các nghị sĩ và lãnh đạo các nước đồng minh chủ chốt xem chúng.
Do Mỹ không công bố bằng chứng cụ thể và đáng tin cậy, chính phủ Syria và Nga đã đưa ra một giả thuyết: Phe đối lập gây nên vụ tấn công rồi đổ tội cho quân chính phủ để phương Tây can thiệp vào xung đột. Thế nhưng cả Nga và Syria đều không đưa ra bằng chứng cho giả thuyết của họ. Vì thế, cảm giác hoài nghi xâm chiếm tâm trí của dư luận trong bối cảnh Nhà Trắng đang ráo riết chuẩn bị chiến dịch tấn công Syria. Nhiều chuyên gia không thể tìm ra lý do để giải thích việc chính phủ Assad thực hiện vụ tấn công bằng hóa chất độc gần khách sạn mà đoàn thanh sát vũ khí Liên Hợp Quốc đang cư trú.
Phe đối lập cho rằng Assad quyết định dùng chất độc sarin sau khi ông biết họ sắp tấn công Damascus.
"Chúng tôi thấy cáo buộc của phe đối lập không hợp lý. Mọi chỉ huy quân sự của Syria đều hiểu việc nã đầu đạn chứa chất độc ra vùng ngoại ô Damascus chỉ giúp quân đội Syria giành một thắng lợi tạm thời để rồi sau đó họ sẽ phải trả giá bằng một thảm họa lâu dài", Charles Heyman, tổng biên tập tạp chí The Armed Forces of UK và từng là quân nhân Anh, bình luận.
