Những điểm chính trong kỳ bầu cử 2022
- Tại Thượng viện và Hạ viện, đảng Dân chủ đang kiểm soát nhưng với chênh lệch số ghế không lớn. Đảng Dân chủ có nguy cơ mất một hoặc thậm chí hai viện quốc hội.
- Kỳ bầu cử diễn ra trong bối cảnh nước Mỹ đang chật vật với tình hình lạm phát. Vấn đề kinh tế được dự báo có thể làm lu mờ các nghị trình về quyền phá thai.
- 6 bang chiến địa - gồm Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Pennsylvania, Wisconsin - được cho là sẽ quyết định cán cân tại Quốc hội Mỹ trong 2 năm tới.
- Hầu hết bang sẽ đóng thùng phiếu vào 6-8h ngày 9/11, (giờ Hà Nội). Một vài nơi sẽ sớm có kết quả kiểm phiếu, trong khi những bang then chốt có thể mất nhiều ngày để kiểm đếm toàn bộ phiếu.
Điểm bỏ phiếu ở một số bang đã chính thức được mở cho cử tri vào ngày 8/11. Trong khi đó, đã có hơn 41 triệu cử tri Mỹ bỏ phiếu sớm.
Các bang Arizona, Connecticut, Indiana, Kentucky, New York, Virginia mở cửa đón cử tri Mỹ tham gia cuộc bầu cử giữa kỳ từ 6h ngày 8/11 (18h giờ Hà Nội).
Tâm điểm cuộc bầu cử là 35 chiếc ghế Thượng viện, cùng toàn bộ 435 ghế Hạ viện và 36 thống đốc.
Cuộc bầu cử Mỹ vào ngày 8/11 sẽ có tác động to lớn đến đường hướng của quốc gia, cũng như số phận của đảng cầm quyền trong Nhà Trắng. Cuộc đua sẽ quyết định ai sẽ là người kiểm soát Quốc hội Mỹ, cũng như các cơ quan lập pháp tiểu bang và văn phòng thống đốc, theo BBC.
 |
| Cuộc đua tại Thượng viện. Đồ họa: Guardian. Việt hóa: Trần Hoàng. |
Trong một bài báo ngày 11/10, CBS News nhận định cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022 có thể là quan trọng nhất trong nhiều năm, có khả năng thách thức lịch sử chính trị và thiết lập lại các chuẩn mực chính trị hiện đại.
Các chuyên gia cho biết có thể mất tới vài ngày trước khi có kết quả xác định rõ những ai sẽ giành chiến thắng và đảng nào sẽ kiểm soát quốc hội trong 2 năm tới. Hiện tại, đảng Dân chủ đang kiểm soát cả 2 viện của quốc hội.
Theo nghiên cứu của tổ chức phi đảng phái OpenSecrets, cuộc bầu cử năm 2022 dự kiến tiêu tốn hơn 16,7 tỷ USD, biến đây là cuộc bầu cử giữa kỳ tại Mỹ tốn kém nhất từ trước đến nay.
Bên cạnh số tiền các ứng viên và đảng chi ra, các tổ chức bên ngoài cũng đã bỏ vào 1,9 tỷ USD, vượt con số 1,6 tỷ USD trong kỳ bầu cử năm 2018.
Sáu cuộc đua tốn kém nhất đều đến từ cuộc chạy đua Thượng viện ở các bang then chốt. Ngoại trừ Ohio, 5 bang còn lại đều được đánh giá là cân sức.
 |
| Những cuộc đua tốn kém nhất trong bầu cử giữa kỳ 2022. Đồ họa: Statista. Việt hóa. Trần Hoàng. |
Bầu cử ở Georgia có thể kéo dài “một tháng”
Theo luật của bang Georgia, nếu không có ứng viên nào nhận hơn 50% phiếu bầu trong đợt bầu cử ngày 8/11, cử tri sẽ phải bỏ phiếu lại sau 4 tuần, tức ngày 6/12.
 |
| Cử tri bỏ phiếu tại nhà thờ Central Baptist ở Columbus, Georgia, ngày 8/11. Ảnh: Reuters. |
Trong kỳ bầu cử Thượng viện năm 2020, hai ghế tại bang Georgia phải chờ đến lần bầu lại để quyết định - đã kéo dài qua đầu năm 2023. Ông Jon Ossoff và Raphael Warnock đã trở thành những đảng viên Dân chủ chiến thắng.
Do lần tranh cử của ông Warnock năm 2020 là hình thức bầu cử bổ sung, nên thượng nghị sĩ đương nhiệm sẽ phải chạy đua trong năm nay với đối thủ là ngôi sao bóng bầu dục Herschel Walker.
Khả năng xuất hiện “làn sóng xanh”, “làn sóng đỏ”
Đã có hơn 42 triệu phiếu bầu qua thư trong kỳ bầu cử năm nay, vượt qua con số 39,1 triệu hồi năm 2018, vốn là năm có tổng số phiếu cao nhất trong 100 năm qua.
Một số bang như Florida hay North Calirona cho phép mở là phiếu qua thư để kiểm trước ngày bầu cử, do đó có thể đón nhận “làn sóng xanh” khi đảng viên Dân chủ thường chọn hình thức bỏ phiếu này hơn phe Cộng hòa.
 |
| Cuộc đua tại Thượng viện. Đồ họa: Guardian. Việt hóa: Trần Hoàng. |
Trong khi đó, những bang then chốt như Arizona hay Wisconsin chỉ cho phép mở phong thư trong ngày bầu cử, do đó “làn sóng đỏ” từ đảng Cộng hòa dự kiến xuất hiện ở những bang này trước, cho đến khi kiểm đếm các lá phiếu qua thư.
Phân cực chính trị ở Mỹ hiện nay
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách “Phân cực chính trị ở Mỹ hiện nay: Tình hình, nguyên nhân và tác động” do NXB Khoa học Xã hội xuất bản năm 2019. Cuốn sách khái quát về hệ thống chính trị Mỹ, định nghĩa phân cực chính trị, lịch sử hình thành và tình hình phân cực ở Mỹ hiện nay. Bên cạnh đó, cuốn sách cũng nêu nguyên nhân và tác động của phân cực chính trị, cũng như đánh giá xu hướng chính trị Mỹ trong thời gian tới.
