Chiến thắng trước Jordan hôm 20/1 xác lập cột mốc mới trong lịch sử bóng đá Việt Nam. Đây là chiến thắng đầu tiên của tuyển Việt Nam trong khuôn khổ các vòng knock-out Asian Cup. Đó là lần thứ bao nhiêu trong hơn một năm qua, chúng ta xô đổ những cột mốc và viết lại lịch sử?
Từ Thường Châu tuyết trắng tới sa mạc UAE, đội bóng từng rất nhỏ bé của Đông Nam Á vẫn đang chiến đấu, đang chiến thắng và kéo dài các giới hạn của chính mình. Đoàn quân của HLV Park Hang-seo vẫn khiến người hâm mộ và có lẽ cả chính họ đi từ bất ngờ này tới ngỡ ngàng khác.
Điều gì dẫn chúng ta tới không chỉ một mà rất nhiều đỉnh cao ấy? Sức mạnh nào đã giúp thế hệ Quang Hải duy trì đà hưng phấn và niềm cảm hứng tưởng như vô tận?
 |
| Một năm sau vòng chung kết U23 châu Á 2018, đội tuyển Việt Nam vẫn đầy khát khao chinh phục. |
Không còn khoảng trắng ở đấu trường châu lục
Một chiến thắng ấn tượng có thể chỉ là may mắn. Một giải đấu hay có thể là điểm rơi phong độ. Nhưng rất nhiều chiến thắng, rất nhiều giải đấu, đó là đẳng cấp.
Khi đội tuyển Việt Nam vượt qua Malaysia để đăng quang AFF Cup 2018, nhiều người hâm mộ vẫn thấy gờn gợn một cảm giác không trọn vẹn. Khi đội bóng của chúng ta vượt qua Yemen và giành vé vào vòng knock-out, niềm vui nơi các tuyển thủ cũng rất chừng mực. Phải tới khi chúng ta đánh bại Jordan, những cảm xúc mới thực sự bùng nổ.
Vì sao thế? Chẳng phải chức vô địch AFF Cup hay đơn giản hơn là một suất dự Asian Cup cũng từng khiến chúng ta khao khát?
Bởi sau những kỳ công thực sự ở đấu trường châu lục, các tuyển thủ và người hâm mộ đều nghĩ rằng chiến thắng kia là điều bình thường, thậm chí đương nhiên. Suy nghĩ ấy là một con dao hai lưỡi vì nó hạ thấp chiến thắng của đội tuyển. Nhưng nó cũng ngầm ám chỉ: tuyển Việt Nam đã vươn tới một đẳng cấp mới.
Trước thế hệ Quang Hải, bóng đá Việt Nam không phải chưa từng có những chiến công châu lục.
Năm 2003, tuyển Việt Nam quật ngã Hàn Quốc khi ấy mới trở về từ World Cup nhờ pha lập công của Văn Quyến.
Năm 2007, tiếp tục là tuyển Việt Nam đánh bại UAE 2-0 tại Mỹ Đình, giành vé vào tứ kết Asian Cup.
Năm 2015, đội tuyển của Toshiya Miura cầm hòa Iraq, sáng cửa cạnh tranh vé tới vòng loại cuối World Cup 2018.
 |
| Tuyển Việt Nam của Công Vinh từng cầm hòa Iraq tại Mỹ Đình hồi năm 2015. Nhưng thời điểm ấy, những chiến công châu lục vẫn là thứ rất hiếm gặp với bóng đá Việt Nam. |
Điểm chung giữa các chiến thắng ấy là gì? Chúng đều diễn ra cách nhau một thời gian dài. Chúng mang tính thời điểm, đến bất ngờ, không đại diện cho sự phát triển của nền bóng đá. Các chiến thắng ấy không báo hiệu hay mở ra thời kỳ nào mới, chúng là một cột mốc đẹp nhưng không phải là chiếc chìa khóa vàng.
Phải tới khi HLV Park Hang-seo đến Việt Nam, tới thế hệ Quang Hải với điểm khởi đầu là vòng chung kết U19 châu Á 2016, bóng đá Việt Nam mới tiến tới một trang mới. Đó là lúc chúng ta liên tục cạnh tranh sòng phẳng ở tầm châu lục, liên tục đánh bại các đối thủ khắp lục địa. Đó là lúc cầu thủ Việt Nam không còn lo lắng khi tiến ra châu Á, là lần đầu tiên sau nhiều năm, chúng ta gạt nỗi sợ Thái Lan khỏi suy nghĩ.
Con đường bóng đá Việt Nam đang đi có nhiều điểm giống với con đường Thái Lan từng qua. Sau thành tích vào bán kết ASIAD 2014, bóng đá Thái Lan cũng mở ra một thời kỳ thống trị khu vực trước khi vươn ra ngoài châu lục. Đến lúc này, dù chưa có được những thành tích khả quan ở châu Á như Việt Nam, người Thái đã bắt đầu được thừa nhận như là một thế lực không chỉ của Đông Nam Á.
Bất chấp kết quả trận đấu ngày mai với Nhật Bản, châu Á giờ không còn là giấc mơ xa vời của bóng đá Việt Nam.
 |
| Chưa bao giờ là đủ cho những khát vọng của bóng đá Việt Nam ở sân chơi châu lục. |
Nếu chúng ta nói rằng như thế là đủ rồi
Chia sẻ trong cuộc họp báo sau trận thua Hàn Quốc hôm 22/1, HLV trưởng Miroslav Soukup của Bahrain đã nói: “Sau 90 phút, có thể nhiều người nghĩ đã về loạt đá luân lưu. Các cầu thủ hơi chút mệt mỏi và đã nghĩ 1-1 có thể là tỷ số đủ rồi. Nhưng tôi đã nói với các cầu thủ của mình rằng như vậy vẫn chưa đủ. Ngay cả khi chúng tôi chơi với Australia hay Hàn Quốc, như vậy vẫn là chưa đủ. Vì chúng tôi có quyền khát vọng, có quyền nghĩ về một kết quả tốt hơn”.
Đó là những tâm sự đầy xúc động của ông Soukup sau trận thua sát nút 1-2 trước Hàn Quốc. Trận đấu ấy, Bahrain bị dẫn bàn nhưng đã chơi quật cường. Họ gỡ hòa cuối trận, kéo Hàn Quốc của siêu sao Son Heung-min vào 120 phút hiệp phụ và suýt có cơ hội đánh bại đối thủ trên chấm luân lưu.
“Tôi vẫn nói với các cầu thủ rằng như vậy là chưa đủ”.
Đó có lẽ cũng là câu thầy Park đã nói với các tuyển thủ Việt Nam suốt một năm qua.
 |
| Bahrain (áo trắng) từng gây cực kỳ nhiều khó khăn cho Hàn Quốc ở trận đấu tối 22/1 và suýt nữa đã tạo nên bất ngờ. |
Bởi nếu có bất kỳ ai nghĩ rằng như vậy là đủ rồi, sẽ không có ASIAD, không có UAE, không có chức vô địch AFF Cup.
Nếu thế là đủ rồi, các cầu thủ sẽ không còn động lực và quyết tâm tạo nên kỳ tích.
Nếu thế là đủ rồi, họ sẽ không thể vượt qua những siêu cường châu lục, không khỏa lấp được những hạn chế của nền bóng đá chỉ bằng sự nỗ lực hết mình.
Nhiều người đã dùng từ “kỳ tích” để nói về chiến thắng của đội tuyển Việt Nam trước Jordan. Nhưng ông Park có lẽ không thích điều đó. Khi tiếng còi kết thúc trận Jordan vang lên, HLV người Hàn Quốc chỉ lặng lẽ đứng nhìn. Ông không ăn mừng, không nhảy cẫng. Ông đứng đó vài giây, lặng ngắm những cậu học trò rồi bước thật nhanh vào bên trong.
Ông không ăn mừng có lẽ vì muốn giành niềm vui cho những trận đấu phía trước. Ông không gọi đó là kỳ tích có lẽ vì trí tưởng tượng vẫn muốn đi xa hơn. Trước đó, khi tất cả hoài nghi về cơ hội đánh bại Jordan, ông từ tốn bảo “tôi biết cần phải làm gì để xử lý họ”.
May cho chúng ta vì ông Park và đội tuyển chưa từng tặc lưỡi: như thế là đủ rồi.
 |
| Xuân Trường - người giữ băng thủ quân U23 Việt Nam tại Thường Châu, giờ phải bằng lòng với một vị trí dự bị. |
Thay đổi về chiến thuật
Đương nhiên, nếu chỉ có sức mạnh tinh thần, tuyển Việt Nam sẽ không thể tiến xa đến thế.
Xuyên suốt năm 2018 vắt sang 2019, từ U23 tới Olympic và tuyển quốc gia, HLV Park Hang-seo đã chứng kiến và xử lý rất nhiều biến động ở đội tuyển.
Những người tinh ý sẽ nhận ra, ba đợt tập trung lớn của tuyển Việt Nam là ba người đội trưởng khác nhau. Lương Xuân Trường là đội trưởng đầu tiên với U23 Việt Nam, Nguyễn Văn Quyết là thủ lĩnh kế tiếp tại Olympic và tuyển quốc gia còn Quế Ngọc Hải là thủ quân ở Asian Cup. Ba giải đấu, ba lần thay lãnh đạo, duy trì được sự ổn định cho đội ngũ ấy đã là một thành công lớn.
Không chỉ như thế, HLV Park Hang-seo còn duy trì thành công hệ thống 3-4-3 với nền tảng là vị trí ba trung vệ - những người sau này sẽ trở thành cái tên quan trọng nhất (bên cạnh Quang Hải) trong mọi chiến thắng của tuyển Việt Nam.
Ở U23 châu Á, bộ ba trung vệ gồm Đình Trọng, Duy Mạnh, Tiến Dũng. Tới AFF Cup và Asian Cup, bộ ba ấy liên tục biến động và thay đổi. Những biến động lớn tới mức HLV Park Hang-seo từng phải gọi trung vệ trẻ Hồ Tấn Tài lên tuyển làm phương án dự phòng. Nhưng mặc kệ điều đó, hệ thống ba người đó với Ngọc Hải hiện là thủ lĩnh vẫn đang chơi cực tốt.
 |
| Công Phượng từng bị ghẻ lạnh ở AFF Cup nhưng giờ đang là chân sút tốt nhất của tuyển Việt Nam ở Asian Cup 2019. |
Trên hàng công, tình hình cũng diễn ra tương tự. Ông Park từng phải dựa vào Quang Hải ở U23 châu Á để tìm kiếm các bàn thắng. Tới ASIAD và AFF Cup, ông lại đặt niềm tin vào Anh Đức. Để rồi khi Anh Đức từ giã đội tuyển, Công Phượng đã ngay lập tức nắm lấy cơ hội.
Từ thủ môn tới hậu vệ cánh, từ tiền vệ trung tâm tới tiền đạo, những điểm xung yếu nhất tưởng như không thể thay thế đều từng được ông Park thay đổi. Trong hơn một năm qua, chỉ có hai cầu thủ thực sự chiếm suất đá chính trong đội hình của HLV Park Hang-seo. Đó là Quang Hải và Duy Mạnh. Tất cả những người khác đều từng vắng mặt trong nhiều thời điểm.
Từng ấy sự thay đổi mà vẫn thành công, đó là bằng chứng cho sự thấm nhuần triết lý Park Hang-seo ở các đội tuyển Việt Nam suốt hơn một năm qua.
 |
