Jobs và Gates có mối quan hệ phức tạp. Ai trong số họ cũng nghĩ rằng mình thông minh hơn đối phương. Nguồn: inet.detik.

Trong lĩnh vực thiên văn học, hiện tượng hệ nhị nguyên xảy ra khi hai ngôi sao có chung một quỹ đạo do sự tương tác của lực hấp dẫn. Lịch sử loài người cũng từng chứng kiến những tình huống tương tự, những mối quan hệ hợp tác và đối đầu của những cặp đôi siêu sao như Albert Einstein và Niels Bohr trong lĩnh vực vật lý học thế kỷ XX, hay Thomas Jefferson và Alexander Hamilton trong thời kỳ đầu chính trường Mỹ.

Bắt đầu vào cuối những năm 1970, thời kỳ ba mươi năm đầu của kỷ nguyên máy tính cá nhân, chúng ta lại có cơ hội chứng kiến hai ngôi sao công nghệ đầy nhiệt huyết, cùng bỏ dở học đại học, cùng sinh năm 1955 “quay cùng một quỹ đạo”. Mặc dù có chung một tham vọng với công nghệ và kinh doanh nhưng Bill Gates và Steve Jobs lại có nền tảng và tính cách khác nhau.

Cha của Gates là một luật sư danh tiếng ở Seattle, còn mẹ ông là một nhà lãnh đạo cộng đồng uy tín. Ông trở thành người đam mê công nghệ khi theo học một trường tư tốt nhất trong khu vực, trường Lakeside High. Tuy nhiên, Gates chưa bao giờ tỏ ra là một người nổi loạn, lập dị, theo đuổi tâm linh hay một thành viên của phong trào phản văn hóa.

Thay vì chế tạo ra chiếc hộp quay số điện thoại Blue Box để chơi khăm công ty viễn thông như Jobs, Gates thiết kế một chương trình lập thời gian biểu các lớp học của trường, một phi vụ đã giúp ông có thể gặp mặt được đúng những cô bạn gái mà ông nhắm tới; hay viết chương trình đếm lưu lượng xe ôtô cho các kỹ sư giao thông ở địa phương.

Ông từng theo học Đại học Harvard và đã quyết định bỏ dở việc học của mình, nhưng không phải để tìm kiếm sự giác ngộ với một đấng tối cao ở Ấn Độ, mà để khởi nghiệp một công ty sản xuất phần mềm máy tính.

Không giống Jobs, Gates có khả năng lập trình tốt và suy nghĩ của ông thực tế, nguyên tắc hơn Jobs. Hơn nữa, Gates có khả năng phân tích dữ liệu. Jobs thì ngược lại, hành động theo cảm tính, lãng mạn hơn và có bản năng nhạy cảm với quyết định sáng tạo ra những công nghệ dễ sử dụng và thiết kế tinh tế cùng giao diện thân thiện với người dùng.

Jobs có niềm đam mê với sự hoàn hảo, điều khiến ông luôn đòi hỏi một cách nghiêm khắc và ông quản lý dựa trên khả năng thuyết phục cũng như sự tùy tiện và thất thường của cảm xúc. Gates thì làm việc có hệ thống, ông duy trì các cuộc họp đánh giá sản phẩm được ghi trong lịch trình một cách chặt chẽ.

Tại các cuộc họp này, ông sẽ mổ xẻ trúng các vấn đề với kỹ năng sắc bén. Cả Jobs và Gates đều thô lỗ nhưng với Gates, người đã sớm bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách một kẻ đam mê công nghệ và có những dấu hiệu của hội chứng Asperger, thì hành động của ông bớt tính cá nhân và dựa trên suy nghĩ lý trí hơn là cảm tính. Jobs sẽ nhìn chằm chằm vào người khác với ánh mắt như thiêu đốt và có thể gây tổn thương, còn Gates đôi khi lại có người vấn đề với giao tiếp qua ánh mắt, nhưng ông căn bản vẫn là nhân ái.

Andy Hertzfeld kể: “Ai trong số họ cũng nghĩ rằng mình thông minh hơn đối phương. Steve luôn coi thường Bill vì cho rằng Bill gu thẩm mỹ kém hơn, còn Bill thì không coi trọng Jobs vì cho rằng Jobs không có kỹ năng lập trình”. Từ thời kỳ đầu của mối quan hệ giữa họ, Gates đã ấn tượng và đôi chút ghen tị với khả năng mê hoặc mọi người của Jobs. Nhưng ông nhận ra rằng Jobs là người “về cơ bản kỳ quặc” và “không hoàn mỹ trên phương diện một thực thể tồn tại”, ông cũng không thích sự thô lỗ ở Jobs, người có xu hướng “vừa muốn quát mắng lại vừa muốn cám dỗ người khác”.

Về phần Jobs, ông lại cho rằng Gates là người có suy nghĩ bó hẹp. Jobs có lần đã tuyên bố: “Ông ấy sẽ là một người suy nghĩ thoáng hơn nhiều nếu thử dùng chất kích thích một lần hay bước vào vùng đất thánh khi còn trẻ”.

Những khác biệt về tính cách và cách cư xử đã dẫn họ đến hai phía đối lập nhau trong cái gọi là ranh giới phân chia cơ bản của kỷ nguyên công nghệ. Jobs là người theo chủ nghĩa hoàn hảo, luôn khao khát quyền kiểm soát và ấp ủ khí chất không thỏa hiệp của một nghệ sĩ.

Ông và Apple đã trở thành hình mẫu của một chiến lược công nghệ số mà tất cả phần cứng, phần mềm và nội dung liên quan đều được tích hợp thành một khối hoàn hảo. Gates là một người thông minh, cần trọng và là một nhà phân tích thực dụng trên cả lĩnh vực kinh doanh lẫn công nghệ.

Ông thậm chí còn cởi mở về việc cấp phép hệ thống vận hành và phần mềm của Microsoft cho rất nhiều nhà sản xuất khác. Sau ba mươi năm, Gates đã thể hiện sự thừa nhận dù vẫn còn miễn cưỡng với Jobs: “Ông ấy không bao giờ là người hiểu biết nhiều về công nghệ, nhưng ông ấy có khả năng thiên bẩm đáng kinh ngạc về cái gì nên làm và sẽ mang lại kết quả tốt”.

Tuy nhiên Jobs không bao giờ đáp lại sự thừa nhận đó bằng việc đánh giá đúng những thế mạnh thật sự của Gates. Jobs từng nói không công bằng, rằng “Bill thực chất là một người thiếu tính sáng tạo và ông ấy chẳng bao giờ phát minh ra được cái gì. Đó là lý do vì sao đến giờ ông ấy cảm thấy thoải mái với việc làm từ thiện hơn là tập trung vào công nghệ. Ông ấy chỉ đơn giản đánh cắp những ý tưởng một cách đáng xấu hổ từ người khác”.

Trong giai đoạn đầu phát triển Macintosh, Jobs đã đến thăm Gates tại văn phòng của ông gần Seattle. Microsoft trước đó đã viết một vài ứng dụng cho Apple II, trong đó có một chương trình bảng tính có tên là Multiplan. Jobs muốn kích Gates và công ty ông làm thêm nhiều thứ khác cho dòng máy Macintosh sắp ra mắt.

[…]

Sau một thời gian, mối quan hệ giữa Jobs và Gates trở nên “trắc trở” hơn. Kế hoạch ban đầu là sẽ có một vài ứng dụng của Microsoft như Excel, Biểu đồ (Chart) và File dán logo của Apple và bán kèm với máy tính Macintosh. Gates nói: “Chúng tôi dự kiến sẽ bán với mức giá 10 đôla cho một ứng dụng, một thiết bị”. Nhưng thỏa thuận này khiến các nhà sản xuất phần mềm cạnh tranh khác không hài lòng.

Thêm vào đó, một vài chương trình của Microsoft có thể bị chậm trễ. Vì vậy, Jobs viện dẫn một điều khoản trong hợp đồng với Microsoft và quyết định không đóng gói cùng phần mềm của họ. Microsoft phải tự phân phối phần mềm của họ như một sản phẩm riêng lẻ trực tiếp tới người dùng.

Gates thực hiện theo mà không một lời phàn nàn. Ông đã chuẩn bị sẵn sàng tâm lý để đối diện với sự thật rằng Jobs có thể “thay đổi ý định và không đáng tin cậy”. Ông cũng hoài nghi về việc bán kèm theo máy tính Macintosh liệu có thể thật sự giúp Microsoft không.

Gates nói: “Chúng tôi có thể kiếm được nhiều tiền hơn với cách bán riêng phần mềm của mình. Ít nhất là theo cách bạn nghĩ rằng bạn sẽ chiếm được thị phần đáng kể”. Microsoft đã đi theo hướng tạo ra phần mềm chạy trên tất cả nền tảng công nghệ khác nhau, và họ ưu tiên sự khởi đầu với phiên bản Microsoft Word dành cho máy tính của IBM thay vì cho Macintosh.

Cuối cùng, quyết định của Jobs với việc hủy bỏ thương vụ bán kèm sản phẩm đã gây thiệt hại với Apple hơn là với Microsoft.

Khi phần mềm Excel cho máy tính Macintosh được phát hành, Jobs và Gates cùng giới thiệu nó tại một cuộc họp báo New York’s Tavern ở Green. Khi được hỏi là Microsoft sẽ thiết kế phiên bản Excel cho máy tính cá nhân của IBM không, Gates đã không tiết lộ thương vụ ông đã thỏa thuận với Jobs mà chỉ trả lời: Nó sẽ diễn ra “đúng thời điểm”. Jobs giành lấy micro và nói đùa: “Tôi chắc chắn rằng đúng lúc thì chúng ta sẽ cùng chết”.