Khi nhắc đến những hiểm họa tiềm tàng đối với Hàn Quốc, mối đe dọa an ninh từ tên lửa và bom hạt nhân của Triền Tiên là điều được giới chuyên gia đưa ra đầu tiên. Dù vậy, nguy cơ chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên đã giảm đi sau khi Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un bắt đầu các cuộc đối thoại.
Trên phương diện kinh tế, Hàn Quốc đối mặt với sự cạnh tranh quyết liệt của Trung Quốc. Ngành công nghiệp đóng tàu và công nghệ cao của Trung Quốc là thách thức lớn đối với các chaebol (tập đoàn công nghiệp gia đình) tại Hàn Quốc. Những ngày qua, chiến tranh thương mại Hàn Quốc - Nhật Bản cũng gây nhiều quan ngại.
Tuy nhiên, đó không phải những thách thức đáng sợ nhất đối với Hàn Quốc.
 |
| Quá trình hiện đại hóa, đô thị hóa dẫn đến tình trạng giảm tỷ lệ sinh tại Hàn Quốc. Ảnh: Reuters. |
Những con số đáng báo động
Theo Tiến sĩ Alon Levkowitz thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Begin-Sadat (Israel), mối đe dọa lớn nhất đối với nền kinh tế và an ninh Hàn Quốc là tỷ lệ sinh thấp và đang ngày càng sụt giảm nghiêm trọng.
Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng lực lượng lao động và số lượng người tiêu dùng tương lai sụt giảm, đẩy nhanh quá trình suy thoái của nền kinh tế Hàn Quốc. Ngoài ra, quy mô quân đội Hàn Quốc bị thu hẹp cũng khiến quốc gia này đối mặt với nhiều khó khăn an ninh.
Tỷ lệ sinh tối thiểu cần để duy trì xã hội ổn định là khoảng 2,1 đứa trẻ/phụ nữ. Năm 1960, tỷ lệ sinh ở Hàn Quốc là 6,06. Con số này sau đó đã giảm mạnh do quá trình hiện đại hóa, đô thị hóa, dân trí và độ tuổi kết hôn được nâng cao, chi phí sinh hoạt tăng cao và sự thay đổi trong tư tưởng của người trưởng thành.
Đến năm 2000, tỷ lệ sinh ở Hàn Quốc giảm còn 1,72 (thấp hơn Nhật Bản). Năm 2018, tỷ lệ sinh tại quốc gia Đông Á này thậm chí xuống thấp hơn, chỉ còn 1,2 đứa trẻ/phụ nữ.
Theo Korea Times, tình trạng giảm tỷ lệ sinh ngày càng trầm trọng tại Hàn Quốc. Theo báo cáo được Cơ quan Thống kê Hàn Quốc công bố hôm 28/8, chỉ 158.524 đứa bé được sinh ra trong hai quý đầu năm 2019, giảm 7,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức thấp kỷ lục kể từ khi cơ quan này bắt đầu tổng hợp dữ liệu vào năm 1981.
 |
| Bên cạnh tình trạng giảm tỷ lệ sinh, tỷ lệ kết hôn tại đất nước kim chi cũng giảm đáng kể. Ảnh: Nikkei. |
Ở quý I/2019, 83.077 đứa bé được sinh ra, giảm 7,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này trong quý II/2019 là 76.448 đứa bé, giảm 8% so với cùng kỳ năm ngoái. Tỷ lệ sinh tại Hàn Quốc đã giảm xuống mức thấp kỷ lục là 0,91 trong quý II/2019, giảm 0,1 so với quý I/2019.
Riêng trong tháng 6, chỉ có 24.051 đứa bé được sinh ra. Số ca sinh hàng tháng giảm 39 tháng liên tiếp kể từ tháng 4/2016. Giới quan sát lo ngại rằng số trẻ sơ sinh sẽ không vượt qua 300.000 đứa trẻ trong năm 2019.
Thống kê cho thấy số người tử vong giảm 3,8% xuống còn 146.659 người trong hai quý đầu năm 2019. Gia tăng dân số tự nhiên (chênh lệch giữa số trẻ sơ sinh và số người tử vong) là 1.050 người trong cùng thời kỳ.
Trong khi đó, số cặp vợ chồng kết hôn cũng giảm xuống mức thấp kỷ lục là 120.121 cặp, thấp hơn 9,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Nếu không có gì thay đổi, trong vòng nửa thế kỷ tới, dân số Hàn Quốc (51 triệu người) sẽ giảm tới 30%.
Giảm số lượng người tiêu dùng và lực lượng lao động
Tình trạng giảm tỷ lệ sinh ở Hàn Quốc được biểu hiện qua sự sụt giảm số lượng thí sinh dự thi đại học quốc gia và kỳ thi kiểm tra năng lực đại học (CSAT). Số lượng ứng viên CSAT năm 2018 thấp hơn gần 250.000 so với số người tham dự kỳ thi vào giữa thập niên 90, tương đương gần 30%.
Số lượng sinh viên, binh sĩ, lực lượng lao động và người tiêu dùng tiềm năng cũng có xu hướng giảm. Sụt giảm lượng sinh viên đại học cũng dẫn đến số lượng kỹ sư, bác sĩ và chuyên gia các lĩnh vực quan trọng giảm đi.
Theo Bloomberg, các nghiên cứu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Moody's Analytics cho thấy dân số già sẽ kéo tụt năng lực sản xuất của một nền kinh tế, dẫn tới GDP sụt giảm, đầu tư nước ngoài tụt dốc. Và Hàn Quốc đang đối mặt với những nguy cơ này.
Chính phủ Hàn Quốc đã cố gắng đưa ra các chính sách mới để tăng tỷ lệ sinh của đất nước, bao gồm cung cấp những lợi ích về tài chính cho các gia đình có trẻ em. Cuối năm 2018, chính quyền thông báo sẽ mở rộng chương trình hỗ trợ nuôi con 300.000 won (270 USD/tháng) tới 10% hộ gia đình giàu nhất Hàn Quốc.
 |
| Số lượng thí sinh dự thi kỳ thi Kiểm tra năng lực đại học (CSAT) giảm gần 250.000 người sau hơn 20 năm. Ảnh: CNBC. |
Từ tháng 9/2018, Hàn Quốc cũng hỗ trợ thêm 88 USD/tháng cho các gia đình có con dưới 5 tuổi. Cuối năm 2019, cha mẹ có con dưới 8 tuổi được giảm 1 giờ làm mỗi ngày để chăm sóc con cái.
Tuy nhiên, các lợi ích này không bao gồm những chi phí quan trọng như chi phí giáo dục trong một xã hội cực kỳ cạnh tranh như Hàn Quốc.
Theo tiến sĩ Alon Levkowitz, chính phủ Hàn Quốc cần giải quyết vấn đề nhân khẩu học và cân nhắc lại các chính sách nhằm tăng tỷ lệ sinh để cứu nền kinh tế. Một giải pháp, theo Bloomberg, là Hàn Quốc mở cửa cho người nhập cư, có thể từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, ngay cả Trung Quốc cũng đang đối mặt với nguy cơ dân số già và sụt giảm, đẩy nước này vào cảnh "già trước khi giàu", mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình.
