Cô dâu khoác lên mình bộ váy cưới nhiều tầng xòe rộng. Mái tóc đen rủ xuống chiếc khăn voan. Vài phút trước khi đám cưới bắt đầu, cô lặng lẽ đứng trên cầu thang, chờ đợi bước xuống buổi lễ.
"Ôi, tôi thực sự chuẩn bị làm điều này rồi", cô nghĩ.
Đây không phải là đám cưới thông thường với sự tham gia của một cô dâu và một chú rể, theo New York Times. Thay vào đó, vào năm 2018, nhóm gần 30 người bạn đã tập trung tại phòng tiệc ở Tokyo để chứng kiến Sanae Hanaoka, 31 tuổi, tuyên bố kết hôn với chính mình.
 |
| Hanaoka tại cửa hàng hoa, nơi cô làm việc. Ảnh: New York Times. |
"Tôi muốn tìm cách sống một mình. Tôi muốn dựa vào chính sức lực của mình", Hanaoka đứng một mình trên sân khấu và nói với nhóm bạn, đồng thời cảm ơn họ đến tham dự đám cưới của cô.
Chán nản với tiêu chuẩn kép
Cách đây không lâu, phụ nữ Nhật Bản ngoài 25 tuổi vẫn chưa kết hôn được gọi là "bánh Giáng Sinh", có ý so sánh những phụ nữ này với món bánh không thể bán được sau ngày 25/12.
Ngày nay, những lời lăng mạ trực tiếp như vậy không còn phổ biến, bởi ngày càng nhiều phụ nữ Nhật Bản có xu hướng trì hoãn hoặc không kết hôn.
Tỷ lệ lao động nữ ở Nhật Bản hiện cao hơn bao giờ hết, nhưng các chuẩn mực văn hóa vẫn chưa bắt kịp thực tế này. Những người vợ và người mẹ Nhật Bản vẫn thường phải gánh vác việc nhà, chăm sóc con cái và giúp đỡ người già trong già đình, một yếu tố gây cản trở công việc của phụ nữ.
Chán nản với các tiêu chuẩn kép, phụ nữ Nhật Bản ngày càng không muốn kết hôn để tập trung vào công việc. Giới chính trị gia lo ngại điều này có thể khiến dân số Nhật Bản ngày càng giảm đi.
Vào giữa những năm 1990, tỷ lệ phụ nữ chưa kết hôn khi tròn 50 tuổi là 1/20 người, theo số liệu thống kê của chính phủ. Tuy nhiên đến năm 2015, tỷ lệ này tăng lên 1/7 người.
 |
| Tỷ lệ lao động nữ ở Nhật Bản hiện cao hơn bao giờ hết. Ảnh: New York Times. |
Đối với phụ nữ từ 35-39 tuổi, tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn: Gần 1/4 chưa từng kết hôn, so với tỷ lệ chỉ khoảng 1/10 của hai thập kỷ trước đó.
Sự gia tăng chóng mặt khiến ngày càng nhiều doanh nghiệp ra đời nhằm cung cấp dịch vụ cho người độc thân và đặc biệt là phụ nữ độc thân. Quán karaoke có khu vực dành riêng cho phụ nữ, nhà hàng được thiết kế dành cho thực khách độc thân và nhiều khu chung cư cũng nhắm đến đối tượng khách hàng là phụ nữ muốn sống một mình.
Các công ty du lịch có tour riêng dành cho phụ nữ độc thân, nhiều studio còn cung cấp gói chụp ảnh cô dâu đơn thân.
"Tôi nghĩ nếu tôi kết hôn, tôi sẽ phải làm thêm việc nhà. Tôi yêu công việc của mình, và tôi muốn được tự do làm công việc này", Kayoko Masuda, 49 tuổi, họa sĩ truyện tranh, nói với New York Times tại quán "karaoke solo" One Kara ở Tokyo.
Độc thân là một hình thức giải phóng
Năm 2018, số lượng các cặp đôi kết hôn chạm mức thấp nhất kể từ khi kết thúc Thế chiến II, theo ước tính của chính phủ Nhật Bản. Đây là năm thứ 6 liên tiếp tỷ lệ kết hôn của quốc gia này giảm sút với tốc độ đáng kể.
Hậu quả là số ca sinh nở ở Nhật Bản cũng đang giảm mạnh. Năm 2018, số trẻ sơ sinh ở nước này đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 1899.
Với mong muốn khuyến khích kết hôn và tăng tỷ lệ sinh, chính quyền địa phương đã phát động nhiều "chiến dịch mai mối". "Chúng tôi đang cố gắng thúc đẩy mong muốn kết hôn của các bạn", một quảng cáo về tour du lịch mai mối ở Tokyo viết.
 |
| Một phụ nữ Nhật chuẩn bị chụp bộ ảnh cô dâu đơn thân. Ảnh: New York Times. |
Tuy nhiên, ngày càng nhiều phụ nữ Nhật Bản coi việc độc thân là một hình thức giải phóng.
"Khi kết hôn, họ phải từ bỏ rất nhiều thứ, như quyền tự do và sự độc lập", Mari Miura, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Sophia ở Tokyo, nói. Sự nghiệp của phụ nữ đã kết hôn thường bị kìm hãm bởi gánh nặng gia đình, từ việc chăm sóc con cái cho đến công việc bếp núc vất vả hay việc nhà.
Một số đàn ông Nhật Bản bày tỏ mong muốn gánh vác việc nhà giúp phụ nữ, trong khi đó chính phủ Nhật cũng khuyến khích các doanh nghiệp cải cách văn hóa làm việc. Tuy nhiên, tình trạng nhân viên làm việc ngoài giờ, thậm chí ăn, ngủ ở văn phòng vẫn phổ biến, khiến đàn ông không thể giúp đỡ được vợ.
Kumiko Nemoto, giáo sư xã hội học tại Đại học Ngoại ngữ Kyoto, cho biết "rất khó để tìm được một người đàn ông đi làm nhưng vẫn sẵn sàng chăm sóc gia đình".
Văn hóa trọng tiêu dùng của Nhật Bản mang đến cho phụ nữ độc thân có nghề nghiệp, tiền bạc nhiều hoạt động giải trí mà các thế hệ trước không có. Đáng chú ý là phụ nữ Nhật giờ đây không cần có chồng để chu cấp tiền, bà Nemoto nói thêm.
Đối với nhiều phụ nữ độc thân, những người bạn có chồng con trở thành hồi chuông cảnh báo về hôn nhân. Shigeko Shirota, 48 tuổi, quản trị viên tại trường mầm non, cho biết nhiều bạn bè đã kết hôn của cô phải ở nhà trông con và chồng họ hầu như không giúp đỡ gì.
Độc thân giúp cô Shirota được đi du lịch nhiều nơi và theo đuổi sở thích của mình, như học làm đồ trang sức và khiêu vũ. "Chúng tôi không còn phải dựa vào đàn ông nữa", cô nói.
 |
| Quán karaoke ở Nhật Bản có phòng dành riêng cho phụ nữ. Ảnh: New York Times. |
Đàn ông cũng né tránh hôn nhân
Kể từ cuộc khủng hoảng kinh tế vào đầu những năm 1990 tại nước này, mức lương trung bình hầu như không tăng lên. Khoảng 1/5 nam giới hiện nay đang làm các công việc tạm thời, không ổn định và ít có tiềm năng thăng tiến.
Do vậy, nhiều đàn ông Nhật Bản lo ngại sẽ phải trở thành trụ cột tài chính nếu kết hôn. Khoảng hơn 30% đàn ông Nhật Bản từ 35-39 tuổi hiện nay chưa kết hôn, tăng từ khoảng 25% so với 20 năm trước.
Ông Kazuhisa Arakawa, giám đốc cấp cao của một công ty tiếp thị, cho biết nhiều đồng nghiệp nam của ông coi hôn nhân là trở ngại. Theo James Raymo, giáo sư xã hội học tại Đại học Wisconsin-Madison, đàn ông Nhật Bản có xu hướng "trì hoãn kết hôn, đợi đến lúc có điều kiện thích hợp, nhưng rồi thời điểm đó không bao giờ đến và họ rơi vào tình trạng độc thân cả đời".
Đối với cô Hanaoka, người tự kết hôn với chính mình, độc thân cũng cần đánh đổi. Cô sống trong một ngôi nhà xiêu vẹo ở ngoại ô Tokyo với hai người bạn cùng phòng. Khi cô đơn, cô xem lại đoạn video về lễ cưới của mình để nhắc nhở bản thân rằng cô có rất nhiều người ủng hộ và yêu thương.
Sau khi tốt nghiệp đại học và trở thành cô giáo mầm non, cô bắt đầu nhận thức được việc các bà mẹ "nỗ lực chăm sóc con cái của họ, nhưng lại quên chăm sóc bản thân". "Nếu trở thành một người mẹ, tôi sợ rằng mọi người sẽ mong đợi tôi trở thành người mẹ như xã hội Nhật đòi hỏi, thay vì là chính mình", cô nói.
Hanaoka đã hẹn hò và chia tay nhiều lần, hiện sống cuộc sống đạm bạc và tự do. Năm ngoái, cô đến Mexico du lịch. "Tôi muốn làm những gì mình mong muốn ngay bây giờ", Hanaoka chia sẻ.
