Nhóm nghiên cứu của Jianyun Lu, thành viên Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) tỉnh Quảng Châu, phân tích 10 ca nhiễm virus corona ở thành phố miền Nam Trung Quốc vào cuối tháng 1. Các bệnh nhân thuộc 3 gia đình khác nhau. Điểm chung là họ đều dùng bữa tối ở một nhà hàng của thành phố.
Nghiên cứu kết luận hệ thống điều hòa đã gia tăng truyền nhiễm qua hạt nước li ti trong không khí. Các nhà khoa học cho rằng gió từ máy lạnh có thể đã khuếch tán hạt nước li ti bay trong không khí giữa 3 bàn ăn. Nếu chỉ xem xét độc lập hiện tượng virus được phát tán qua hạt nước li ti trong không khí, khó có thể lý giải được cụm lây nhiễm này, theo South China Morning Post.
Bài viết khoa học của nhóm Jianyun Lu sẽ được công bố chính thức trên Emerging Infectious Diseases, tạp chí tiếp cận mở và có phản biện khoa học của CDC Mỹ, xuất bản vào tháng 7.
 |
| Các nhà khoa học cho biết máy lạnh và hướng gió máy lạnh có thể tác động đến quá trình truyền nhiễm qua vi hạt không khí. Ảnh: Reuters. |
Theo nghiên cứu này, bệnh nhân đầu tiên trong nhóm 10 trường hợp nhiễm bệnh ở Quảng Châu đã trở về từ Vũ Hán vào ngày 23/1, nơi dịch Covid-19 khởi phát vào tháng 12/2019. Người này dùng bữa trưa với 3 thành viên khác trong gia đình vào ngày 24/1, tại một nhà hàng không có cửa sổ và có máy điều hòa ở mỗi lầu.
Hai gia đình khác dùng bữa tại các bàn cạnh đó. Nhà hàng xếp mỗi bàn cách nhau khoảng 1 m. Tổng thời gian 3 gia đình này dùng bữa, giữa nhóm đến đầu tiên và nhóm rời đi cuối cùng, là khoảng 1 tiếng.
Sau bữa ăn, "bệnh nhân số 0" của cụm lây nhiễm này xuất hiện triệu chứng sốt và ho cùng ngày. Trong vòng 2 tuần sau, thêm 4 thành viên gia đình "bệnh nhân số 0", 3 thành viên của gia đình thứ hai và 2 thành viên của gia đình thứ ba đều được xác nhận mắc Covid-19.
Sau điều tra dịch tễ học, bệnh nhân về từ Vũ Hán được xác định là nguồn lây bệnh duy nhất cho nhóm 10 trường hợp nhiễm virus.
"Chúng tôi kết luận, trong vụ bùng phát này, lây nhiễm qua hạt nước li ti trong không khí được gây nên bởi lưu thông không khí từ máy lạnh. Yếu tố then chốt trong lây nhiễm là hướng gió thổi", nghiên cứu cho biết.
 |
| Nhà ăn tại Đại học Khoa học và Công Nghệ Đài Loan (NTUST) lắp tấm nhựa hạn chế tiếp xúc gần giữa sinh viên. Ảnh: Reuters. |
Có 73 thực khách khác dùng bữa ở cùng tầng được xếp vào diện có tiếp xúc gần với nguồn lây nhiễm. Tuy nhiên, sau quá trình cách ly dài 14 ngày, họ không xuất hiện triệu chứng. Mẫu bệnh phẩm phết họng cũng cho kết quả xét nghiệm âm tính. Không có nhân viên nào khác tại nhà hàng nhiễm bệnh.
Cơ quan y tế cũng tiến hành lấy mẫu bệnh phẩm ở đầu vào và đầu ra của hệ thống điều hòa. Xét nghiệm đều cho kết quả âm tính.
"Vi hạt không khí (aerosol) có xu hướng phát tán theo chiều gió. Với khoảng cách lớn hơn, nồng độ vi hạt không khí càng thấp thì càng khó để xảy ra lây nhiễm ở những nơi khác trong nhà hàng", nhóm nghiên cứu lập luận.
"Để ngăn chặn tình trạng virus lây lan tại các nhà hàng, chúng tôi kiến nghị gia tăng khoảng cách giữa các bàn và điều chỉnh hệ thống điều hòa không khí", bài viết khoa học đề xuất.
Nhóm của Jianyun Lu cho biết nghiên cứu của họ có một số hạn chế vì nhóm không thực hiện mô phỏng đường lây nhiễm qua không khí của tình huống này.
Nhóm không tiến hành nghiên cứu kháng thể trên mẫu bệnh phẩm âm tính của các thành viên còn lại trong 3 gia đình và số thực khách không xuất hiện triệu chứng. Nghiên cứu cũng không ước tính được rủi ro truyền nhiễm từ những ca tiếp xúc gần ngoài nhóm 10 trường hợp dương tính.
