Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Máu trong ly cà phê Salvador

“Tẩy chay Cà phê Folgers”, nam diễn viên Ed Asner tuyên bố với khán giả vào tháng 5/1990. “Những gì được pha chế ra chỉ là đau khổ và chết chóc”.

Tại Mỹ vào cuối năm 1989, mối quan tâm về cà phê và nhân quyền chuyển sang El Salvador, nơi Robbie Gamble (cháu chắt của người sáng lập Công ty P & G) đã sống trong 2 năm. Quá bất an với tình hình ở đó, ông cảm thấy cá nhân mình bị lôi kéo vào vì Folgers mua cà phê từ El Salvador.

Để biểu tình, ông đã cho đi tài sản thừa kế của mình. Sau đó, vào tháng 11/1989, 6 linh mục dòng Tên và hai nữ công nhân bị đội diệt chủng ở El Salvador giết. Một nhóm nhà hoạt động xã hội ở San Francisco gọi là Neighbor-to-Neighbor ngay lập tức tung ra kế hoạch tẩy chay lâu dài.

Nestlé, vốn đã phải chịu đựng cuộc tẩy chay dài vì bán sữa bột gây tranh cãi của mình tại các nước đang phát triển phải nhanh chóng thông báo tạm ngừng mua cà phê từ nước Trung Mỹ đang gặp rắc rối này. Jamic, em trai Robbie Camble, công bố ủng hộ tẩy chay và Neighbor-to-Neighbor thu hẹp trọng tâm của mình vào P & G.

Khi Giám đốc điều hành của P & G, Ed Arizt, từ chối gặp gỡ những nhà hoạt động xã hội, họ tài trợ một đoạn quảng cáo mang tính kích động. “Tẩy chay Cà phê Folgers”, nam diễn viên Ed Asner tuyên bố với khán giả vào tháng 5/1990. “Những gì được pha chế ra chỉ là đau khổ và chết chóc”. Trong lúc anh ta nói, máu rỉ ra từ bên dưới cốc cà phê lật úp.

Khi đài Boston phát đoạn quảng cáo này, P & G dừng hợp đồng quảng cáo trị giá 1 triệu đôla Mỹ một năm với đài, chỉ đồng ý tiếp tục sử dụng dịch vụ khi đài dừng đoạn quảng cáo của nhóm hoạt động xã hội này, cho rằng đó là các “tuyên bố vô căn cứ”.

Tới thời điểm này, Hiệp hội Cà phê Đặc sản Mỹ đã hoạt động được khá lâu. Ted Lingle trở thành giám đốc điều hành toàn thời gian tại Long Beach, California và SCAA tổ chức hội nghị độc lập lần thứ hai tại khách sạn Claremont ở Oakland.

Neighbor-to-Neighbor phản đối hội nghị, mặc dù vài hãng rang xay cà phê đặc sản vẫn mua cà phê Salvador loại thường. Paul Katzeff dẫn đầu cuộc diễu hành đi qua buổi họp với trống đánh liên hồi trước khi đổ các xô nước màu đỏ trên mỗi bước đi.

hanh trinh ca phe anh 1

Ảnh: DeviantArt.

Neighbor-to-Neighbor thiết lập hợp tác với Liên minh Quốc tế những người Bốc vác và Giữ kho (ILWU). Phu khuân vác tại bến cảng thuộc liên minh đã từ chối dỡ cà phê Salvador từ tàu chở hàng khi nó cập cảng San Francisco, sau đó là Vancouver, Seattle và Long Beach. Được phu khuân vác báo tin, Neighbor-to-Neighbor tổ chức hàng rào đình công ấn tượng với các biển ghi lời tố cáo “Đội diệt chủng cà phê”.

Tàu chở hàng cuối cùng phải quay về El Salvador. Dưới áp lực mạnh mẽ, Red Apple, chuỗi siêu thị lớn nhất của thành phố New York, tạm thời ngưng mua cà phê của Folgers và sau đó trưng bày các tài liệu in ấn của Neighbor-to-Neighbor. Pizzeria Uno đã ngừng sử dụng Folgers. Giáo hội Tin Lành Lutheran và Ủy ban Hành động Xã hội Cải cách Do Thái giáo ủng hộ cuộc tẩy chay này.

Chiến dịch ban đầu được tiến hành bởi một tổ chức thiếu nguồn quỹ do những người dân thường thành lập giờ được đưa lên phương tiện truyền thông với quy mô lớn.

CEO của các hãng rang xay lớn - P & G, Nestlé và Philip Morris (đã mua General Foods vào năm 1985) - họp với quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, van nài họ tạo thuận lợi cho tiến trình hòa bình ở El Salvador mà chính quyền Bush đã phá vỡ.

Các công ty cà phê Mỹ giảm quảng cáo trên báo ở El Salvador nhằm ủng hộ sự dàn xếp đàm phán. Các cuộc đàm phán cho giải pháp hòa bình bắt đầu ở New York vào tháng 9/1991. Không lâu sau đó, đầu năm 1992, cuộc nội chiến kéo dài 12 năm, đã giết chết 80.000 người và hơn một triệu người lưu vong, cuối cùng cũng kết thúc.

Là một phần của giải pháp, khoảng 20% diện tích đất trồng cà phê ở El Salvador đã được trao cho nông dân trong các khu vực tuy quân du kích kiểm soát nhưng ít nhất cũng mang đến chút hy vọng và cải cách.

Bạo lực, bất bình đẳng xã hội và các vấn đề phân chia đất đai ở Trung Mỹ còn lâu mới kết thúc, nhưng ít nhất ở thời điểm này, điều tồi tệ nhất của những tội ác đã dừng lại. Người trồng cà phê hiện nay có thể chăm lo chủ yếu về vấn đề thực tế như sản xuất cà phê chất lượng và đảm bảo một mức giá phù hợp cho họ.

Mark Pendergrast / NXB Lao Động

SÁCH HAY