Cây viết Maaza Mengiste của tờ The Guardian đã giới thiệu với độc giả 10 cuốn sách chia sẻ về những cuộc chiến lịch sử của thế giới và nỗi đau của những người còn lại.
Iliad của Homer
Cuốn sử thi này một câu chuyện hào hùng về hậu quả của sự hung hăng và kiêu ngạo, về những cơn thịnh nộ, về sự báo thù và trớ trêu của số phận. Một trong những bối cảnh gây ấn tượng mạnh nhất của tác phẩm là khi vị vua già của thành Troy, Priam, băng qua chiến tuyến tới gặp Achilles để xin nhận về thi thể của con trai Hector, người mà Achilles đã giết chết.
 |
| Iliad là một tác phẩm kinh điển của văn học thế giới về đề tài chiến tranh. Ảnh: cehd. |
Khoảnh khắc Priam cúi xuống hôn tay Achilles - thể hiện sự bất lực, đau khổ và khiêm nhường của một người cha hết mực yêu thương con - đã để lại nhiều xúc động với độc giả. Bản thân Achilles cũng đã khóc khi nhìn thấy ở Priam hình ảnh của chính cha mình, người cũng sẽ đau buồn khi mất con. Bối cảnh này chính là một vòng xoay đầy đau khổ của chiến tranh: Đau buồn, trả thù và tình yêu thương – điều đã thành công đưa một câu chuyện chiến tranh đơn giản thành một thiên anh hùng ca sâu sắc.
Iliad or the Poem of Force của Simone Weil
Chỉ với 24 trang, nhưng tác phẩm này tràn đầy những ý tưởng diễn giải cách nhìn của Homer đối với bạo lực và xung đột thời hiện đại. Được viết vào năm 1939 - 1940 trong thời kỳ chủ nghĩa phát xít phát triển mạnh, cuốn sách đưa độc giả đi sâu hơn vào những giá trị thực sự của Iliad: Sức mạnh, khi được đẩy tới các giá trị cực đoan, sẽ biến con người thành những cỗ máy chết, không còn nhân tính.
Evidence của Diana Matar
Những sinh mạng đã mất đi liệu còn có thể lưu giữ sự tồn tại của họ ở những nơi đã từng xảy ra xung đột, bạo lực hay không? Trả lời câu hỏi này, tác giả Matar đã tới Libya vào năm 2012, sau khi chính quyền Gaddafi sụp đổ. Ở đó, cô ghi lại hình ảnh và câu chuyện của những nơi con người bị đối xử khắc nghiệt. Sau 6 năm thực hiện, cuốn sách ảnh này đã nhắc nhở người đọc về những giá trị tưởng chừng là vô hình nhưng vẫn còn sống mãi.
Trieste của Daša Drndić
Nhân vật Haya Tedeschi của Trieste đã chờ đợi để gặp con trai mình, bị đánh cắp từ hơn 60 năm trước trong thời kỳ phát xít Đức chiếm đóng. Cuốn tiểu thuyết hùng tráng và dữ dội của Drndić sử dụng tiền đề đơn giản này để đưa độc giả vào những thực tế đen tối nhất của Chiến tranh thế giới thứ hai.
 |
| Cuốn sách được xuất bản năm 2011. Ảnh: Goodreads. |
Pha trộn câu chuyện với các tài liệu lịch sử, hình ảnh và dữ liệu từ các phiên tòa xét xử tội phạm chiến tranh Nuremberg, cuốn sách hướng đến một cái nhìn không khoan nhượng về sự tàn khốc của chiến tranh. Giáo sư Drndić viết: “Có một danh sách 9.000 tên người Do Thái ở Italy đã bị Đức quốc xã giết hại. Đằng sau mỗi cái tên đều có một câu chuyện”.
The Ethiopian War: 1935 - 1941 của Angelo Del Boca
Lịch sử cuộc tấn công của Italy tại Del Boca sử dụng các cuộc phỏng vấn, lời chứng và các chuyến thăm tới các địa điểm xung đột chủ chốt để mở cánh cửa hấp dẫn vào một cuộc chiến tàn khốc mà nhiều người đã sớm quên lãng. Cuốn sách nhắm vào những tham vọng thuộc địa của Italy thời đó, và Del Boca đưa ra cả những thông tin nhạy cảm về tội ác chiến tranh, những mất mát ở cả hai phía và sự tổn hại trong một khoảng thời gian dài.
The Conscript của Gebreyesus Hailu (bản dịch của Ghirmai Negash)
Được viết vào năm 1927 bởi tiểu thuyết gia Eritrea Gebreyesus Hailu và xuất bản năm 1950, The Conscript là một trong những tiểu thuyết đầu tiên được viết bằng ngôn ngữ châu Phi.
 |
| The Conscript đã để lại dấu ấn trong văn học châu Phi. Ảnh: Amazon. |
Đây cũng là một trong những cuốn sách mạnh mẽ nhất lên án sự tàn bạo của chiến tranh thế kỉ thứ 20 tại Libya. Cuốn sách này theo chân Tuquabo, một chiến binh bản địa, người sớm nhận ra vị thế khó khăn của mình khi sống dưới chế độ thực dân. Theo cây viết Maaza Mengiste, đây là một tác phẩm kinh điển phải đọc về lịch sử châu Phi trong thời khắc chiến tranh đầy khắc nghiệt.
The Unwomanly Face of War của Einil Alexievich
Thu thập thông tin và dữ liệu từ hơn 200 phụ nữ Liên Xô đã chiến đấu trong Chiến tranh thế giới thứ hai, tác giả Alexievich mang đến cho người đọc những cảm xúc và trải nghiệm của những người phụ nữ trong chiến tranh. Alexievich nói: “Thế giới là một bản hợp xướng của nhiều tiếng nói” và tác giả đã viết nên một biên niên sử bằng những câu chuyện chưa từng được biết đến, mang đến nhiều bằng chứng không khoan nhượng về những hy sinh của phụ nữ trong chiến tranh và những giá trị chưa từng được chạm tới.
Visitation của Jenny Erpenbeck (bản dịch của Susan Bernofsky)
Cuốn tiểu thuyết thanh lịch, tuyệt đẹp của Erpenbeck xoay quanh một ngôi nhà trong rừng Brandenburg. Khu vườn của ngôi nhà được người làm vườn trung thành chăm sóc dù nhiều năm tháng trôi qua và nhiều cư dân khác nhau di chuyển ra vào.
 |
| Cuốn sách được ra mắt năm 2011. Ảnh: Amazon. |
Xoay quanh sự trỗi dậy của chủ nghĩa phát xít ở Đức và sự lớn mạnh của Liên Xô, các nhân vật đi qua ngôi nhà đã trải qua nhiều sự kiện thảm khốc nhất thế kỷ. Susan Bernofsky đã chuyển tải thành công ý tứ mà Erpenbeck muốn thể hiện, gợi cho người đọc những câu hỏi lớn hơn về kí ức, bạo lực và sự chuộc tội.
Corpse Washer của Sinan Antoon
Người sống có trách nhiệm gì với người chết? Ai quan trọng nhất? Những câu hỏi này nằm ở trung tâm của cuốn tiểu thuyết đầy ám ảnh của Antoon với bối cảnh là cuộc chiến tranh Iraq. Antoon cũng mở ra một góc nhìn ý nghĩa của việc trở thành một nghệ sĩ trong thời kỳ xung đột. Lấy cảm hứng từ tác phẩm của Giacometti, nhân vật trung tâm truyện là Jawad đã từ bỏ khát vọng trở thành một nghệ sĩ để chuyển sang công việc của một mghassilchi - một người rửa thi thể người chết. Thông qua Jawad, tác giả Antoon hướng đến những cái giá mà chiến tranh gây ra cho người sống sót và con người phải tìm cách đứng dậy và tiến về phía trước.
Memory of Love của Aminatta Forna
Lấy bối cảnh gần cuối cuộc nội chiến Sierra Leone năm 2001, cuốn tiểu thuyết hấp dẫn của Forna nhìn lại hậu quả của cuộc chiến này tới số phận của các nhân vật. Cuốn tiểu thuyết mở đầu bằng hình ảnh một người đàn ông hấp hối kể câu chuyện về một tình yêu trong quá khứ và sau đó là những chi tiết khác cho thấy bạo lực đã phá hủy cuộc sống con người như thế nào.
