Mới đây, Malaysia đã đình chỉ 3 dự án lớn nhất do Trung Quốc hậu thuẫn có giá trị lên tới 22 tỷ USD. Nước này đồng thời tiến hành điều tra một số bê bối tham nhũng liên quan tới quỹ đầu tư quốc doanh 1MDB vốn được cho có liên quan tới Trung Quốc.
Theo đó, 3 dự án bị đình chỉ bao gồm: Dự án đường sắt East Coast Rail Link nối giữa khu vực bờ biển phía Đông của Malaysia với miền Nam của Thái Lan và Kuala Lumpur; cùng 2 dự án đường ống dẫn dầu có giá trị hơn 1 tỷ USD mỗi dự án.
 |
| Cựu Thủ tướng Najib Razak của Malaysia tại lễ khởi công dự án đường sắt East Coast Rail Link hồi năm 2017 - Ảnh: AP/FT. |
Lý do được phía Malaysia đưa ra cho việc dừng các dự án này là vì chi phí quá đắt đỏ. Điều đáng nói, cả ba dự án đều được phê duyệt từ năm 2016 và số tiền đầu tư được vay từ Ngân hàng Eximbank Trung Quốc. Trong đó, East Coast Rail Link hiện là công trình quan trọng nằm trong dự án “Một vành đai, Một con đường” mà Trung Quốc đang theo đuổi. Ước tính, giá thành thi công thực sự của dự án có thể lên tới 20 tỷ USD - cao hơn 3,5 tỷ USD so với kế hoạch ban đầu.
Quyết định trên của Malaysia được đưa ra trong bối cảnh tân thủ tướng nước này, ông Mahathir Mohamad, cam đoan cắt giảm chi tiêu quá mức và xem xét lại một số “thỏa thuận bất bình đẳng” cũng như toàn bộ dự án đầu tư đến từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, theo đánh giá của giới quan sát, sẽ rất khó để chính quyền ông Mohamad hủy bỏ hệ thống East Coast Rail Link khi một lượng tiền đã được giải ngân và một số công trình thi công cũng đã được triển khai. Chưa kể, vai trò quan trọng của dự án cũng sẽ khiến Trung Quốc không dễ dàng bỏ cuộc.
Peter Mumford - Giám đốc khu vực châu Á của Eurasia Group nói với Finanacial Times: “Trong số các dự án, xây đường tàu ở Malaysia là dự án có liên kết chặt chẽ nhất với tham vọng ‘Một vành đai, Một con đường’ của Trung Quốc. Bắc Kinh chắc chắn sẽ rất lo lắng nếu nó bị đình trệ”.
Cùng với đó, hai dự án đường ống dẫn dầu bị hủy được cho có quan hệ trực tiếp tới 1MDB - quỹ đầu tư bị cho là đã biển thủ số tiền lên tới 4,5 tỷ USD. Bộ Tài chính Malaysia nghi ngờ một phần tiền từ khoản vay này đã được dùng để mua đất thuộc sở hữu của 1MDB tại Penang (Malaysia) nhằm giúp quỹ này trả bớt nợ.
Trước đó, hồi tháng 6, Bộ trưởng Tài chính Malaysia - ông Lim Guan Eng, cho biết chính phủ tiền nhiệm do ông Najib Razak lãnh đạo đã chấp nhận chi trả cho hệ thống ống dẫn khí đốt từ đất liền lên tới đảo Borneo. Đáng chú ý, dù mới chỉ đi vào hoạt động 13%, số tiền mà chính phủ của ông Najib chi trả đã lên tới 90% giá trị dự án. Hiện vị cựu thủ tướng này bị bắt giữ để phục vụ điều tra các cáo buộc liên quan tới tham nhũng.
Theo nguồn tin từ phía quan chức Malaysia, hôm 4/7, cơ quan chức năng nước này đã gửi thư đến các nhà thầu Trung Quốc thông báo về việc dừng 3 dự án nói trên. Phía Malaysia cũng đang cố gắng đòi lại phần tiền chưa thi công của 2 dự án đường ống dẫn dầu, ước tính khoảng 754 triệu USD trở lên.
