Hình ảnh Dải Gaza trên Google Maps được chú ý khi các nhà nghiên cứu thu thập dữ liệu, lập bản đồ để xác định vị trí các cuộc không kích diễn ra do xung đột giữa Israel và Palestine.
Thực tế, phần lớn lãnh thổ Palestine và Israel đều bị làm mờ trên Google Maps, tuy hình ảnh chất lượng cao vẫn được tìm thấy trên website các công ty vệ tinh. Trong những hình ảnh vệ tinh của Gaza, xe chạy trên đường không thể thấy rõ.
Ảnh vệ tinh cũ, chất lượng kém
Ảnh vệ tinh là dữ liệu quan trọng để nhận biết xung đột. Trong những cuộc không kích gần đây, các nhà nghiên cứu muốn dùng vệ tinh để xác định vị trí những tên lửa bắn xuống Dải Gaza và Israel. Tuy nhiên, ảnh vệ tinh trên Google về Gaza rất mờ, độ phân giải thấp.
 |
| Ảnh vệ tinh của Gaza trên Google Maps có độ phân giải rất thấp. Ảnh: BBC. |
"Hình ảnh mới nhất (về Gaza) trên Google Earth được cập nhật vào năm 2016, chất lượng rất thấp. Tôi từng zoom ngẫu nhiên vào một số vùng nông thôn tại Syria, có hơn 20 bức ảnh được chụp với độ phân giải cao", cây viết Aric Toler từ Bellingcat chia sẻ.
Google nói rằng các khu vực đông dân thường được cập nhật ảnh vệ tinh mới. Dải Gaza là một trong những vùng lãnh thổ có mật độ dân số cao nhất, tuy nhiên ảnh vệ tinh của vùng này đã không được cập nhật trong 5 năm.
Quy định của Mỹ về ảnh vệ tinh tại Israel
Năm 1997, chính phủ Mỹ thông qua Tu chính án Kyl-Bingaman (KBA) để giải quyết những lo ngại về an ninh của Israel, trong đó có quy định hạn chế chất lượng ảnh vệ tinh mà các công ty Mỹ được phép cung cấp cho mục đích thương mại.
Trong khi tu chính án chủ yếu đề cập đến Israel, quy định giảm độ phân giải ảnh vệ tinh của các vùng lãnh thổ Palestine cũng được áp dụng. Cụ thể, ảnh vệ tinh sẽ bị giảm độ phân giải đến mức xe cộ được nhìn thấy một cách mờ nhạt, rất khó xác định những vật thể nhỏ hơn.
"Chúng tôi (Israel) luôn muốn ảnh (vệ tinh) được chụp ở độ phân giải thấp nhất có thể", Amnon Harari, lãnh đạo chương trình không gian tại Bộ Quốc phòng Israel chia sẻ với Reuters.
Không có gì lạ khi các địa điểm như căn cứ quân sự bị làm mờ trên Google Maps, nhưng KBA là trường hợp duy nhất áp dụng thay đổi tương tự cho các khu dân cư rộng lớn.
 |
| Ảnh vệ tinh của Gaza đang xuất hiện trên Google Maps (cập nhật năm 2016) và ảnh mới của Maxar chụp năm 2021, khi một tòa nhà bị đánh sập. Ảnh: BBC. |
Tháng 7/2020, KBA bị bãi bỏ, đồng nghĩa công ty Mỹ có thể cung cấp ảnh vệ tinh chất lượng cao tại các khu vực của Israel và Palestine. Những đối tượng có kích thước bằng con người có thể nhìn thấy dễ dàng.
Theo BBC, đây là kết quả từ cuộc vận động của các nhà nghiên cứu. "Động lực để thay đổi là khoa học. Chúng tôi muốn tiếp cận ảnh vệ tinh độ phân giải cao chụp các lãnh thổ của Palestine để so sánh với những ảnh khác trong khu vực", Michael Fradley, nhà khảo cổ học tại Đại học Oxford (Anh) cho biết.
Tại sao ảnh vệ tinh Gaza vẫn mờ?
Ảnh vệ tinh được sử dụng cho nhiều mục đích, bao gồm theo dõi nạn phá rừng, điều tra một số vụ xung đột trên thế giới.
Các dịch vụ bản đồ thường dựa vào công ty vệ tinh để cung cấp ảnh. Maxar và Planet Labs là 2 công ty cung cấp ảnh vệ tinh độ phân giải cao về Israel và Gaza. Những hình ảnh này có thể chụp rõ chi tiết có độ phân giải 50 cm (mỗi điểm ảnh tương đương khu vực kích thước 50 x 50 cm), thậm chí càng rõ nét nếu giảm xuống 40 cm hoặc thấp hơn.
"Do thay đổi trong quy định của Mỹ, hình ảnh Israel và Gaza đang được cung cấp ở độ phân giải 40 cm", Maxar cho biết trong một tuyên bố. Planet Labs cũng xác nhận cung cấp ảnh vệ tinh ở độ phân giải 50 cm. Tuy nhiên, thực tế, ảnh vệ tinh của Gaza vẫn bị làm mờ trên các dịch vụ bản đồ như Apple Maps và Google Maps.
 |
| Ảnh vệ tinh được sử dụng cho nhiều mục đích, bao gồm theo dõi nạn phá rừng, điều tra một số vụ xung đột trên thế giới. Ảnh: Reuters. |
Các tổ chức nghiên cứu phụ thuộc nhiều vào dữ liệu từ phần mềm miễn phí. Do đó, họ thường không có quyền truy cập trực tiếp vào các ảnh độ phân giải cao nếu chúng không được chia sẻ cho các dịch vụ bản đồ phổ biến.
Khi được liên hệ, Apple cho biết đang làm việc để sớm cập nhật ảnh vệ tinh tại khu vực lên độ phân giải cao. Trong khi đó, Google lại giải thích dài dòng hơn.
Theo Google, ảnh vệ tinh của Google Maps được cung cấp bởi nhiều bên khác nhau. Công ty này cho biết đang "xem xét khả năng cập nhật ảnh vệ tinh khi hình ảnh với độ phân giải cao hơn được cung cấp", nhưng "không có kế hoạch chia sẻ vào lúc này".
"Đánh giá tầm quan trọng của các sự kiện gần đây, không có lý do gì để ảnh vệ tinh thương mại của khu vực tiếp tục bị làm mờ có chủ đích", Nick Waters, phóng viên điều tra của Bellingcat chia sẻ.
