Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Lựa chọn là hành trình đầy lý trí

Để đưa ra một lựa chọn đúng đắn, người ta phải phân tích rất nhiều yếu tố liên quan, ảnh hưởng đến điều mà họ muốn chọn lựa. Lựa chọn theo cảm tính rất dễ dẫn đến sai lầm.

Lua chon kheo leo anh 1

Hãy cân nhắc giữa lý trí và cảm xúc để đưa ra lựa chọn đúng đắn. Ảnh:

Monalita.

Trong phần này, năng lực mà tôi muốn nói đến không phải là “lựa chọn dựa theo cảm xúc”, khả năng đưa ra lựa chọn dựa theo trái tim, cảm xúc và giác quan, mà là phương pháp lựa chọn thông qua quá trình suy nghĩ và nắm bắt vấn đề.

Hiểu rõ được vấn đề rồi đưa ra lựa chọn có nghĩa là lựa chọn một cách “hợp lý”. Chính vì vậy, trong phần này, chúng ta sẽ mài giũa năng lực lựa chọn một cách hợp lý, hay nói cách khác là lựa chọn theo lý trí. Tôi gọi năng lực này là “năng lực lựa chọn dựa theo lý trí”.

Khi sử dụng năng lực này để lựa chọn, bởi vì nó “rất rõ ràng mạch lạc”, “rất hợp lý”, nên ai cũng có thể hiểu và đưa ra lựa chọn.

Tại sao phương án lựa chọn này lại vượt trội hơn so với những phương án khác?

Lựa chọn theo phương án này tôi có đạt được điều mà mình mong muốn hay không?

Tích lũy những dữ liệu thông tin và sự kiện thực tế, chúng ta có thể hiểu rõ được tại sao lại lựa chọn phương án đó và rồi đưa ra quyết định trên cơ sở ấy.

Lua chon kheo leo anh 2

Cuốn sách Khéo lựa chọn để thêm hạnh phúc. Ảnh: T.H.

Không phải là “Chọn cái đó chắc cũng được nhỉ” mà phải là “Chọn cái đó mới được”, đây là phương pháp chỉ đưa ra lựa chọn sau khi đã hiểu rõ được vấn đề.

Năng lực lựa chọn dựa theo cảm xúc mà tôi đã nhắc đến ở chương trước, nên được sử dụng trong những trường hợp lựa chọn những điều tương đối nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày. Nếu là những chuyện không quá quan trọng, dù cho thất bại thì bạn vẫn có thể “hồi phục” một cách dễ dàng mà không phải chịu tác động gì quá lớn. Nói tóm lại, chúng sẽ không để lại hậu quả nghiêm trọng.

Thế nhưng, khi đối mặt với lựa chọn phải tốn kém rất nhiều tiền và thời gian, hay liên quan đến nhiều người khác nhau, nói cách khác là những lựa chọn trọng đại trong đời, hầu như chẳng ai lại mong muốn mình thất bại cả.

Lựa chọn những điều như vậy chỉ bằng những cảm xúc hay cảm giác chỉ mình mình mới hiểu như: “Tôi thích cái này” hoặc “Cái này cũng được đấy”, sẽ làm cho chúng ta cảm thấy lo lắng, băn khoăn và bất an.

Khi một lựa chọn có sức ảnh hưởng rất lớn, khi bạn muốn giảm thiểu tối đa tất cả những nhân tố tiêu cực như rủi ro hay tổn thất, khi bạn muốn thuyết phục bản thân “Hãy chọn cái này thôi!”, khi bạn cần có được sự tán thành từ những người khác, tôi nghĩ rằng bạn nên dùng năng lực lựa chọn dựa theo lý trí được giới thiệu ở chương này.

Bạn hoàn toàn có thể sử dụng khả năng này trong nhiều trường hợp khác nhau, từ những chuyện trong cuộc sống hàng ngày hay cuộc đời của bản thân, cho đến những việc xảy ra ở môi trường hay tổ chức mà bạn đang làm việc.

Rita Sugiura/ Thái Hà Books

SÁCH HAY