 |
Ngôn ngữ thù địch luôn nằm trong từ điển của cựu Tổng thống Donald J. Trump suốt nhiều thập kỷ, từ những ngày còn là nhà phát triển bất động sản ở New York thề sẽ “ăn miếng trả miếng”, cho đến khi đe dọa những đảng viên Cộng hòa bỏ phiếu luận tội ông vào năm 2022.
Tâm lý thù hằn từ lâu đã là phần tính cách của cựu tổng thống. Song bài phát biểu tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ hôm 4/3 vẫn gây ấn tượng mạnh. Trong đó, ông Trump báo hiệu rõ ràng rằng nền chính trị Mỹ sẽ bước vào thời kỳ trả đũa nếu ông trở lại Nhà Trắng.
“Vào năm 2016, tôi đã tuyên bố: 'Tôi là tiếng nói của mọi người”, ông Trump nói với đám đông ở National Harbor, Maryland.
“Hôm nay, tôi nói thêm: Tôi là chiến binh, là công lý của mọi người. Và đối với những người có hành vi sai trái và phản bội, tôi là quả báo của họ”, ông nhấn mạnh.
Theo New York Times, khi định hình cuộc bầu cử năm 2024 như “trận chiến cuối cùng” giữa “chúng ta và họ”, ông Trump đã tiến về hướng đi chưa từng được khám phá trong nền chính trị Mỹ. Đó là tuyên bố thẳng về việc tận dụng quyền lực tổng thống để trả thù.
Mục đích của ông Trump
Với dư âm từ cuộc bạo động Điện Capitol hôm 6/1/2021, New York Times cho rằng cần nhìn nhận lời đe dọa của ông Trump một cách nghiêm túc hơn.
Quan điểm những người ủng hộ ông có thể bị kích động bạo lực không còn là giả thuyết. Cuộc bạo động cho thấy rõ những người ủng hộ cuồng tín nhất coi trọng phát ngôn của ông Trump như thế nào và họ sẵn sàng đáp trả bằng hành động.
Dù thường xuyên đưa ra những tuyên bố công kích, cho đến trước ngày 4/3, ông Trump vẫn thường tránh vượt qua ranh giới một cách rõ ràng.
Steven Cheung, phát ngôn viên của ông Trump, cho biết bài phát biểu hôm 4/3 là “lời kêu gọi hành động chính trị nhằm đánh bại đảng Dân chủ, bất cứ ai nghĩ khác đều không trung thực”.
Tuy nhiên, ông John Bolton, cựu cố vấn an ninh quốc gia dưới thời ông Trump và là người đã công khai phản đối cựu tổng thống sau đó, lại có góc nhìn khác.
“Tôi nghĩ rằng ông ấy đang nói về sự trừng phạt với những người vượt qua mình”, ông Bolton nói và nhấn mạnh tuyên bố không hướng đến những người ủng hộ, mà là về chính ông Trump.
“Đầu tiên và quan trọng nhất là trả đũa những người mà ông (Trump) cho rằng đáng bị trừng phạt vì đã không làm theo lời ông”, vị chuyên gia nói thêm.
Sau khi bất hòa với ông Trump, ông Bolton đã viết cuốn sách chi tiết về thời gian làm việc cho cựu tổng thống, mô tả hành vi của ông này là “cản trở công lý như một lẽ sống”.
Ông Bolton từng chỉ trích cựu tổng thống là ngoại lệ không có tầm nhìn rõ ràng cho tương lai đảng Cộng hòa. "Đó không phải triết lý bảo thủ, hay bất kỳ triết lý nào. (Những gì ông Trump làm) chỉ là nghệ thuật biểu diễn", tờ Hill dẫn lời ông Bolton.
Những bình luận của ông Trump hôm 4/3 cũng được chuẩn bị từ trước chứ không phải hành động bộc phát. Các phụ tá của cựu tổng thống thậm chí khá hài lòng với giọng điệu này. Họ nhanh chóng nhắc lời ông Trump trên trang Twitter của chiến dịch tranh cử và câu nói “Tôi là quả báo của bạn” được in hoa trên tiêu đề của một email gây quỹ.
Trong khi đó, New York Times nhận định bài phát biểu của ông Trump ám chỉ đến Thống đốc Florida Ron DeSantis - đối thủ tiềm năng nhất cho vị trí đại diện đảng Cộng hòa tính đến nay.
Khi mô tả bản thân như “chiến binh”, ông Trump muốn thể hiện quyết tâm không để bất kỳ ai - kể cả thống đốc Florida - thể hiện sức mạnh cao hơn cựu tổng thống.
Cả riêng tư và công khai, ông Trump bắt đầu công kích đối thủ tiềm năng. Trong tuần này, đội ngũ của ông Trump đã chi khoản tiền nhỏ để chạy quảng cáo đầu tiên trên Facebook nhắm vào ông DeSantis, trong đó có hình cả hai với dòng chú thích: “Người học việc từ bậc thầy”.
Đóng vai nạn nhân
Đối mặt với các cuộc điều tra, ông Trump cũng liên tục khẳng định mọi người không nên tin tưởng vào hệ thống tư pháp, đồng thời coi ông và những người ủng hộ là trọng tài thực sự của công lý. Ông cũng tuyên bố sẽ không rút khỏi cuộc đua tổng thống nếu bị truy tố.
“Hoặc họ thắng hoặc chúng ta thắng. Và nếu họ thắng, chúng ta không còn đất nước nữa”, ông Bolton chỉ vào một phần khác trong bài phát biểu của cựu tổng thống.
“Tôi nghĩ đó là tín hiệu cho thấy ông Trump sẽ không chấp nhận thất bại lần thứ hai, giống như cách ông không chấp nhận thất bại đầu tiên”, ông Bolton nhớ lại những cáo buộc vô căn cứ về kết quả bầu cử năm 2020.
Về bản chất, cựu tổng thống như đang “kêu gọi một điều gì đó gần giống với nổi dậy dân sự”, ông Bolton nhận định.
 |
| Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) hôm 4/3. Ảnh: New York Times. |
Tuy nhiên, ông Mick Mulvaney, người từng là quyền chánh văn phòng của ông Trump, nhìn nhận bài phát biểu có khả năng làm mất lòng những cử tri từng từ chối cựu tổng thống vào năm 2020.
“Đó là tuyên bố tuyệt vời dành cho những người ủng hộ cốt lõi. Nhưng (ông Trump) vừa mất thêm hai điểm với những phụ nữ ở ngoại ô vùng Trung Tây”, ông Mulvaney nhận định.
Trong khi đó, kế hoạch cho năm 2025 nếu ông Trump tái đắc cử đang dần được xây dựng. Các cố vấn đã thảo luận về việc áp dụng lại sắc lệnh hành pháp thời Trump, được gọi là Schedule F. Ông Trump đã ám chỉ những nỗ lực đó vào ngày 4/3.
“Tôi sẽ sa thải các quan chức không được bầu chọn và các thế lực đen tối đã vũ khí hóa hệ thống tư pháp của chúng ta”, ông nói.
Trong nhiều thập kỷ, ông Trump luôn tìm cách đóng vai nạn nhân và cam kết trả thù những ai cản trở mình, bắt đầu từ năm 1973 với cuộc điều tra đầu tiên của Bộ Tư pháp về hoạt động kinh doanh nhà ở phân biệt chủng tộc của doanh nghiệp gia đình Trump.
Vị cựu tổng thống cũng “khóc dở mếu dở” hồi tháng 8/2022 khi FBI lục soát dinh thự Mar-a-Lago và tìm thấy các tài liệu mật mà ông không giao nộp. Ông phản đối các cuộc điều tra ở New York và Georgia, tố cáo cả hai công tố viên da đen ở những bang này là "phân biệt chủng tộc" vì nhắm vào ông.
“Đây là trận chiến cuối cùng”, ông Trump nói hôm 4/3. “Họ biết điều đó, tôi biết điều đó, bạn biết điều đó, mọi người đều biết điều đó”.
Đòi hỏi lòng trung thành vô điều kiện và hứa trả đũa nếu không đạt được mong muốn vốn đã trở thành một phần sự nghiệp của ông Trump, đến nỗi các nhân viên cũ tại công ty ông thường nói rằng công chúng vẫn chưa hiểu hết về ông chủ họ.
“Nếu có cơ hội, tôi sẽ trả thù một số người đã không trung thành với tôi”, ông Trump từng nói trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 11/1992.
Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước Mỹ
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Lẽ thường" - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.
