Lỗ hổng chí mạng của 'Nuôi Em'

Ông Hoàng Hoa Trung là người sáng lập dự án Nuôi Em. Ảnh: Hoàng Hoa Trung/Facebook.

Những tranh luận xoay quanh Nuôi Em thời gian qua không chỉ dừng ở câu chuyện thu/chi hay cách truyền thông, mà còn làm lộ ra một vấn đề sâu hơn về quy trình hỗ trợ lỏng lẻo của dự án.

Nuôi Em được biết đến là dự án hỗ trợ bữa ăn cho học sinh vùng cao, vận hành theo mô hình kết nối trực tiếp giữa nhà tài trợ và các điểm trường, giáo viên cắm bản do ông Hoàng Hoa Trung thành lập.

Tuy nhiên, quy trình triển khai của dự án này không đi qua Sở hay Phòng Giáo dục địa phương. Ông Nguyễn Trọng Hoàn, Chánh Văn phòng Sở GD&ĐT Nghệ An, cho biết dự án Nuôi Em làm trực tiếp với các nhà trường, không thông qua Sở GD&ĐT Nghệ An, ảnh hưởng đến công tác theo dõi, giám sát.

Cách triển khai này trở thành tâm điểm của những câu hỏi về minh bạch và trách nhiệm giải trình khi dự án phát triển ở quy mô lớn. Khi không có sự tham gia trực tiếp của cơ quan quản lý giáo dục địa phương, việc kiểm chứng thông tin, xác nhận nhu cầu, cũng như giám sát độc lập trở nên phụ thuộc nhiều vào cam kết nội bộ và niềm tin của cộng đồng.

Theo ông Nguyễn Đức Liên - Chủ tịch danh dự Quỹ Khởi Sự Từ Tâm, việc hỗ trợ người dân không có sự phối hợp với hệ thống chính trị địa phương là một trong những thiếu sót nghiêm trọng trong quy trình triển khai của dự án, bên cạnh cách thức kêu gọi từ thiện bằng tài khoản cá nhân.

"Tính bền vững của một quy trình cứu trợ dựa nhiều vào cá nhân, nhóm thiện nguyện và hệ thống vận hành sẽ được đưa lên bàn cân, nhất là khi nhà hảo tâm đặt nghi vấn", ông cho hay.

Ông Đức Liên cho biết thêm đây cũng là vấn đề nổi cộm trong hoạt động cứu trợ của nhiều tổ chức, cá nhân từ thiện tự phát trong thiên tai ở khu vực miền Trung vừa qua.

Dự án Nuôi Em gây tranh cãi về tính minh bạch tài chính. Ảnh: Hoàng Hoa Trung/Facebook.

Phát biểu tại hội thảo Quy trình cứu trợ khẩn cấp sau thiên tai: Vấn đề và bài học kinh nghiệm ngày 19/12 do Tập đoàn Kim Oanh tài trợ, Chủ tịch danh dự Quỹ Khởi Sự Từ Tâm cho biết công tác cứu trợ sau các đợt bão lũ lớn bộc lộ không ít hạn chế, từ thiếu phối hợp, chồng chéo nguồn lực, đến khó khăn trong khâu đánh giá nhu cầu và đảm bảo tính minh bạch, bền vững sau cứu trợ.

Điều này đòi hỏi việc nhìn nhận lại toàn bộ quy trình cứu trợ khẩn cấp một cách nghiêm túc và chuyên nghiệp hơn. Theo Quỹ, việc xây dựng một quy trình cứu trợ bài bản, minh bạch, phối hợp với cơ quan truyền thông và có khả năng nhân rộng là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả hỗ trợ người dân, trẻ em khó khăn.

Đồng quan điểm, ông Võ Văn Thiện, Nguyên Trưởng ban Công tác phía Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cũng cho rằng cứu trợ cần được đặt trong một quy trình bài bản, từ khảo sát nhu cầu, phân bổ nguồn lực đến giám sát và đánh giá sau cứu trợ.

Khi có quy trình rõ ràng, việc công khai hình ảnh thiện nguyện trở thành một bước bắt buộc trong hệ thống minh bạch, là công cụ để cộng đồng cùng giám sát dự án.

Ông Văn Thiện cho rằng từ thiện cần có quy trình bài bản, kết hợp với chính quyền địa phương. Ảnh: KSTT.

Sau hội thảo, đại diện Quỹ Khởi Sự Từ Tâm cho biết đơn vị dự kiến sẽ ra mắt bộ quy trình cứu trợ khẩn cấp sau thiên tai, được xây dựng dựa trên kinh nghiệm thực tiễn nhiều năm tham gia cứu trợ và các ý kiến đóng góp tại hội thảo.

Quy trình này hướng đến việc chuẩn hóa các bước từ khảo sát nhu cầu, huy động, phân bổ nguồn lực, triển khai cứu trợ đến giám sát, đánh giá sau cứu trợ, nhằm đảm bảo tính hiệu quả, minh bạch và bền vững.