“Vương triều muốn thịnh trị thì sách vở càng phải được đọc nhiều... Mong muốn của ta là đúc được chữ in bằng đồng để in được càng nhiều sách càng tốt và để sách được cung cấp thật rộng rãi trong thiên hạ”, vua Triều Tiên Taejong (Thái Tông) tuyên bố vào năm 1403.
Sách luôn có vai trò quan trọng trong đời sống nhân loại. Điều này đã được khẳng định qua nhiều nghiên cứu, thực hành. Cuốn Lịch sử của sách (tác giả James Raven) nghiên cứu về việc sản xuất, phổ biến, tiếp nhận các văn bản viết và in ở mọi xã hội. Thông qua đó, tác phẩm này minh chứng sâu sắc cho ảnh hưởng của sách trong tiến trình phát triển của nhân loại.
 |
| Sách Lịch sử của sách. Ảnh: IPER. |
Cuốn sách giới thiệu về lịch sử thư tịch trong góc nhìn rộng, liên hệ với nhiều lĩnh vực. Lịch sử sách liên quan tới văn học, lịch sử, truyền thông, thư viện, bảo tồn và thông tin. Vì vậy, cuốn sách này dành dung lượng phác thảo đặc thù của ngành nghiên cứu lịch sử sách, phân tích lý thuyết, nguồn gốc, phương pháp và xu thế của ngành.
Nghiên cứu của James Raven cho thấy sách đã tồn tại, tiến hóa liên tục với xã hội loài người. Khắp nơi, từ người Ai Cập cổ đại, giới trí thức phong kiến Trung Hoa, đến những kỹ sư công nghệ ngày nay đều chia sẻ những cuốn sách.
Sách cũng trải qua quá trình biến đổi liên tục để có hình hài như ngày hôm nay. Sách có thể là những tấm đất nung, cuộn giấy (thời cổ đại), cuộn thẻ tre (Trung Quốc), viết trên các miếng da động vật, cho đến các bản in, file dữ liệu trong máy tính, máy đọc sách, file âm thanh…
Sách lưu giữ và truyền bá tri thức. Có những sách là nền tảng cho cả một tôn giáo, hệ tư tưởng, “dẫn dắt” nhân loại như Tứ thư, Ngũ kinh, Kinh Qu’ran, Kinh Thánh… Những cuốn sách văn chương tác động lớn đến cả nền văn hóa. Các công trình nghiên cứu góp phần thay thổi khoa học, kỹ thuật…
Không chỉ nói về lịch sử, vai trò của sách, nghiên cứu của James Raven còn bàn đến những vấn đề liên qua như: Khả năng đọc viết tác động ra sao tới nền xuất bản của một quốc gia? Không gian đọc có tác động thế nào đối với sự tiếp nhận tri thức và sự sáng tạo?
 |
| Máy đọc sách giúp người đọc mang cả thư viện bên mình. Ảnh: Forbes. |
Lịch sử của sách nhận được những đánh giá tích cực từ giới học thuật. Nhà sử học Ann Blair, giáo sư tại Đại học Harvard, cho rằng: "Đây là cuộc khảo sát vô giá về nguồn gốc, cơ sở lý thuyết và phương pháp luận, cũng như các nguồn lực và phát hiện chính của lĩnh vực lịch sử sách”.
TS Vũ Đức Liêm, khoa Lịch sử, Đại học Sư phạm Hà Nội, nhận xét về Lịch sử của sách: “Đây là công trình dẫn nhập quan trọng cho bất cứ ai tìm về một lịch sử của thư tịch, muốn có cái nhìn khái quát về tiến hóa của sách và thực hành sách”.
Tác giả James Raven là giáo sư ngành Lịch sử Cận hiện đại, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Lịch sử Thư tịch tại Đại học Essex, Anh Quốc. Ông là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Cambridge, Đại học Oxford.
James Raven là chuyên gia về lịch sử thư tịch Anh và châu Âu. Đề tài chủ yếu trong các công trình nghiên cứu của ông tập trung vào sự phổ biến và tác động của in ấn, ấn phẩm đối với xã hội; chứng cuồng sách (bibliomania); sưu tầm sách như một thực hành văn hóa thượng lưu thế kỷ XVII; độc giả và sự đọc; ngành kinh doanh sách…
