Trưa ngày 21/7/2023, Tổng thống Joe Biden bước lên bục phát biểu trong Phòng Roosevelt của Nhà Trắng và tuyên bố: "Tôi là AI". Khi đó, phát ngôn này của ông nhận được tràng cười từ những người tham gia.
Tuy nhiên, chỉ một năm sau, đây không còn là chuyện đùa, khi ngày càng nhiều người lan truyền thuyết âm mưu cho rằng Joe Biden thật đã bị AI thay thế.
Trước đó, hàng loạt thuyết âm mưu vô căn cứ về tính mạng Tổng thống Joe Biden được đồn đoán, lan truyền khắp các mạng xã hội. Đơn cử như một podcaster tung tin Tổng thống Biden “đang hấp hối hoặc có thể đã chết”. Một MC trên kênh Newsmax đã yêu cầu “bằng chứng chứng minh Biden vẫn còn sống”. Một nghị sĩ đảng Cộng hòa lại đặt nghi vấn trên mạng xã hội: “Có ai nghĩ rằng Biden đã chết không?”
Đến khi ông Biden xuất hiện trở lại vào cuối tháng 7 sau khoảng thời gian cách ly vì mắc Covid-19, nhiều người vẫn không tin vào sự thật này và vịn vào các công nghệ AI làm bằng chứng.
Thuyết âm mưu chồng thuyết âm mưu
Trên thực tế, thuyết âm mưu về AI đóng giả các chính trị gia đã xuất từ lâu. Ngay sau khi công nghệ video deepfake, âm thanh AI và ảnh 3D trở nên phổ biến, những người lan truyền thuyết âm mưu luôn đặt nghi vấn về những lần xuất hiện công khai của chính khách.
Nhờ công nghệ kỹ thuật này liên tục được cải thiện chất lượng, giờ đây mọi tệp âm thanh hoặc video đều có thể bị coi là giả mạo và không ít người sẽ tin vào điều đó.
Kiểu suy nghĩ đó đã dẫn đến loạt bài đăng đầy nghi vấn của một KOL vào ngày 24/7 - lần đầu tiên ông Biden xuất hiện trước công chúng sau khi mắc Covid-19. “Điều gì sẽ xảy ra nếu hình ảnh AI 3D của Joe Biden gặp trục trặc trong buổi phát sóng và ông ấy biến mất trong vòng vài giây?”, trích nội dung bài viết. Bài đăng này được truy cập hơn 78.000 lần.
 |
| Ảnh chụp Tổng thống Mỹ Joe Biden tại buổi ký sắc lệnh quản lý AI tại Nhà Trắng ở Washington, DC, năm 2023. Ảnh: EFE. |
Công ty chuyên theo dõi thông tin sai lệch online NewsGuard đã xác định có đến 19 tài khoản trên X (trước đây là Twitter) lan truyền thông tin ông Biden có khả năng đã chết hoặc cận kề cái chết. Khi ông Biden xuất hiện, hầu hết đều phớt lờ hoặc đưa ra nhiều thuyết âm mưu hơn. Chỉ một số ít thừa nhận họ đã sai.
Cụ thể, chỉ trong vòng 1 tuần, có đến 500.000 bài viết trên X liên quan đến ông Biden, chứa từ “đã chết”, cùng hơn 4 triệu lượt tương tác với các bài viết đó. 2 trong số những bài đăng nổi tiếng nhất, ủng hộ thuyết âm mưu này nhận được hơn 85 triệu lượt xem.
Trong thời gian cách ly, Biden đã gọi điện tới một sự kiện tranh cử của Phó Tổng thống Kamala Harris. Ngay lập tức, một video được lan truyền trên X, nói rằng âm thanh của cuộc gọi đều là giả. Họ cho rằng nó được tạo ra bởi các công cụ nhân bản giọng nói do ElevenLabs cung cấp. Video đã nhận được hơn 8 triệu lượt xem.
Vài ngày sau, khi Biden hết thời gian cách ly và có bài phát biểu trước cả nước Mỹ, những người theo thuyết âm mưu cũng cho rằng đây rõ ràng là sản phẩm của AI, vì da của Biden “trông quá vàng”.
Nói với New York Times, tài khoản Terrence K. Williams lan truyền thuyết âm mưu vẫn tin rằng “Joe Biden sắp chết”. KOL Laura Loomer phe cánh hữu tuyên bố: “Tôi vẫn giữ nguyên lập trường của mình”. Cô cho biết khi viết rằng ông Biden “bị bệnh nan y”, cô muốn ám chỉ ông ấy chỉ còn sống “một năm hoặc ít hơn một năm”.
Stew Peters, một KOL đồng thời là người dẫn chương trình radio Mỹ, khẳng định rằng chính quyền của ông Biden vẫn chưa cung cấp “bằng chứng ông ấy vẫn còn sống”.
Nhiều người thích nghe thuyết âm mưu, dù biết nó là giả
Theo New York Times, 10 trong số 19 tài khoản này vẫn tiếp tục gieo rắc nghi ngờ về ông Biden, ngay cả khi Tổng thống Mỹ xuất hiện trước công chúng. Tài khoản này đồn đoán rằng ông bị bệnh nan y hoặc đang sử dụng “người đóng thế”, “AI” để xuất hiện trước công chúng.
Theo các phóng viên và biên tập viên tại NewsGuard, số lượt đề cập đến thuật ngữ “thế thân” trên X từ ngày 23-25/7 đã tăng 74% so với 2 ngày trước đó.
Podcaster Charlie Kirk theo phe cánh hữu là một trong những người đầu tiên lan truyền thông tin trên X rằng ông Biden đã chết hoặc sắp chết. Bài viết của ông về thuyết âm mưu này được đăng vào ngày 22/7 và nhận hơn 24 triệu lượt xem.
Sau bài phát biểu của Biden vào ngày 24/7, ông Kirk lại dấy lên một số nghi ngờ, cho rằng tổng thống vẫn còn giấu nhiều điều và hỏi: “Tại sao Biden lại cúi đầu?”.
 |
| Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng hôm 27/7. Ảnh: Samuel Corum/Bloomberg. |
Tất cả các tài khoản lan truyền thuyết âm mưu đều có số người theo dõi tăng đột biến từ ngày 22/7.
Kirk đã có thêm 50.000 người theo dõi trên X chỉ trong 2 ngày sau bài viết vào ngày 22/7. Trước đó, mức tăng trung bình của tài khoản này là khoảng 2.000 lượt/ngày, theo dữ liệu từ công ty giám sát mạng xã hội Social Blade.
“Dường như những KOL này không mất đi sức ảnh hưởng ngay cả khi họ mắc sai lầm trắng trợn. Điều này cho thấy mọi người thích tin vào những thông tin sai lệch, ngay cả khi họ phát hiện ra rằng nó không chính xác. Họ sẽ tin nếu những tin đồn đó đúng với những định kiến, niềm tin sẵn có của họ”, Darrell West, thành viên tại Trung tâm Đổi mới Công nghệ của Viện Brookings, nhận định.
Bên cạnh đó, một số tài khoản nhất quyết không cập nhật tin tức mới sau khi Biden xuất hiện. Họ chuyển sang tấn công các thành viên đảng Dân chủ và Phó tổng thống Kamala Harris với hàng chục bài đăng mỗi ngày. Họ muốn chôn vùi các thuyết âm mưu sai lầm trước đó.
“Giữa chu kỳ dồn dập và thị trường truyền thông đầy lỗ hổng như hiện nay, rất khó để buộc mọi người phải chịu trách nhiệm về những điều họ đã nói trong quá khứ”, NewsGuard kết luận.
Những câu hỏi chúng ta phải đối mặt trong thế giới AI
Chúng ta có rất nhiều câu hỏi về thế giới AI, mà đó đều là những nghi hoặc không dễ có ngay đáp án.
Cuốn sách Thời đại AI - Và tương lai loài người chúng ta trình bày cách AI làm thay đổi mối quan hệ của chúng ta với tri thức, chính trị và xã hội. Mục tiêu tối thượng của cuốn sách này là giải thích về AI và cung cấp cho độc giả những câu hỏi mà chúng ta sẽ phải đối mặt trong những năm tới lẫn bộ công cụ để bắt đầu trả lời chúng.
