Tâm điểm tranh cãi của giới xuất bản học thuật quốc tế đang xoay quanh cuốn Sexual Misconduct in Academia: Informing an Ethics of Care in the University, được nhà xuất bản Routledge cho ra mắt.
Nghi phạm và nạn nhân cùng lên tiếng
Nội dung gây chú ý là chương 12 của cuốn sách, có tên Developing Ethical Pedagogical Practices. Trong đó, 3 tác giả nữ, Lieselotte Viaene, đến từ Đại học Carlos III Madrid, Catarina Laranjeiro, đến từ Đại học Nova Lisbon và Miye Nadya Tom, từ Đại học Nebraska Omaha, trình bày chi tiết các cáo buộc quấy rối tình dục tại một cơ sở giáo dục đại học.
Người quấy rối là một giáo sư nổi tiếng và đối tượng bị lạm dụng là các nữ nghiên cứu sinh tiến sĩ và sau tiến sĩ. Tên tổ chức và các cá nhân liên quan đều được ẩn danh.
Sau khi được xuất bản vào tháng 3/2023, cuốn sách bị một nhà xã hội học nổi tiếng chỉ trích, nói rằng ông bị cáo buộc là thủ phạm trong cuốn sách.
Trong một cuộc phỏng vấn sau khi cuốn sách ra mắt, Boaventura de Sousa Santos, Giáo sư danh dự về xã hội học kiêm Giám đốc danh dự của Trung tâm Nghiên cứu Xã hội (CES) tại Đại học Coimbra, Bồ Đào Nha đã gọi chương sách này là “một cáo buộc hình sự dưới chiêu bài một bài viết khoa học” và phủ nhận mọi hành vi phạm tội.
 |
| Boaventura de Sousa Santos là một giáo sư xã hội có tiếng. Ảnh: Visao. |
Trong cuộc phỏng vấn này, Santos nói rằng ông đã phạm “sai sót trước đây, nhưng chưa đến mức phạm tội”. Ông cũng đưa ra nhận xét rằng “ngày nay có những hành vi bình thường của nam giới nhưng bị nhìn nhận một cách cực đoan”, chẳng hạn khen ngợi vẻ ngoài của phụ nữ.
Phản bác lại tuyên bố của ông Santos, một chính trị gia người Brazil đã lên tiếng cáo buộc bà từng là nạn nhân từ hành vi quấy rối tình dục của ông Santos khi còn là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Coimbra.
Sau những diễn biến này, chương 12 của cuốn sách bị nhà xuất bản Routledge rút lại vĩnh viễn vào tháng 9/2023 và toàn bộ cuốn sách bị nhà xuất bản đưa vào diện “xem xét”.
Tranh cãi và lời kêu gọi tẩy chay nhà xuất bản
Trong một tuyên bố vào thời điểm đó, Routledge cho biết họ bị đặt vào một tình thế khó khăn khi nhận được rất nhiều “cáo buộc pháp lý từ các bên khác nhau, bao gồm một công ty luật hàng đầu của Vương quốc Anh đại diện cho một trong những bị cáo”.
Để giải quyết vấn đề, các bên liên quan, bao gồm Routledge, trực thuộc tập đoàn xuất bản học thuật Taylor & Francis, và hai biên tập viên của cuốn sách, Erin Pritchard, giảng viên cao cấp về khuyết tật và giáo dục tại Đại học Liverpool Hope, và Delyth Edwards, giảng viên về hòa nhập, các chủ đề về trẻ nhỏ và người trẻ tại Đại học Leeds, đã tiến hành đối thoại.
 |
| Cuốn sách hiện chưa được xuất bản lại. Ảnh: Taylor & Francis. |
Tuy nhiên, quá trình thảo luận đã đổ vỡ và toàn bộ cuốn sách hiện chưa được xuất bản lại. Trong một tuyên bố, Routledge cho biết họ đã gửi tới các biên tập viên “đề xuất hợp tác cùng nhau để đưa phần còn lại của cuốn sách, bỏ qua chương 12, được xuất bản lại. Nhưng thật đáng tiếc, chúng tôi không thể đạt được thỏa thuận với các biên tập viên về đề xuất này”.
“Do đó, lựa chọn duy nhất còn lại là đưa tác phẩm quay trở lại với đội ngũ biên tập và tác giả, cho họ toàn quyền tự do quyết định, bao gồm cả việc đưa cuốn sách đến với với một nhà xuất bản khác”, Routledge thông tin.
Anna Bull, giảng viên về giáo dục và công bằng xã hội tại Đại học York, người viết lời bạt cho cuốn sách, nói với Times Higher Education rằng Routledge và Taylor & Francis đã “chọn đứng về phía những người quyền lực và im lặng trước hành vi sai trái về tình dục” .
Tiến sĩ Bull, đồng sáng lập của Nhóm 1752, một nhóm nghiên cứu về vấn đề quấy rối tình dục trong giáo dục đại học, cũng cho biết: “Việc họ đưa ra biện pháp xử lý sai đối với cuốn Sexual Misconduct in Academia cho thấy họ không thể đối phó với vấn đề này. Do đó, chúng tôi kêu gọi các học giả tẩy chay họ bằng việc từ chối đưa tác phẩm cho họ đánh giá hoặc xuất bản bất cứ tác phẩm nào”.
Đầu năm nay, một báo cáo độc lập kết luận có bằng chứng cho thấy các hành vi liên quan đến lạm dụng quyền lực và quấy rối của một bộ phận người giữ chức vụ cao cấp trong CES, dù họ không thể “khẳng định chắc chắn về mọi tình huống được tố cáo”. Đại học Coimbra sau đó đã phải đưa ra lời xin lỗi công khai tới “những người coi mình là nạn nhân của sự quấy rối hoặc lạm dụng”.
Kenyora Lenair Parham, Giám đốc điều hành dự án Chấm dứt nạn hiếp dâm trong khuôn viên trường học, cho biết họ “rất thất vọng” khi thấy ấn phẩm “quan trọng” như vậy bị loại khỏi kệ.
“Hành động này cho thấy sự im lặng cố hữu, điều cuốn sách muốn giải quyết. Tôi đoàn kết với các bạn (các biên tập viên) và hy vọng rắc rối sẽ được giải quyết để tác phẩm tiếp theo của các bạn không bị ảnh hưởng”, bà chia sẻ trong một bài đăng trên X.
Đọc được sách hay, hãy gửi review cho ZNews
Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. ZNews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@zingnews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.
Trân trọng.
