 |
Những lo ngại về việc lễ hội này trở thành "sự kiện siêu lây nhiễm" đã trở thành sự thật. Những người trở về từ Kumbh có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 và có thể gây lây lan rộng khắp.
Lễ hội "siêu lây nhiễm"
Khi Mahant Shankar Das, tín đồ Hindu 80 tuổi đến thị trấn Haridwar vào ngày 15/3 để tham gia lễ hội, các ca mắc Covid-19 đã gia tăng ở nhiều vùng của Ấn Độ.
Ngày 4/4, chỉ 4 ngày sau khi lễ hội chính thức bắt đầu, ông Mahant Das đã có kết quả dương tính với SARS-CoV-2 và được khuyên nên cách ly trong một chiếc lều.
Nhưng thay vì tự cách ly, ông đóng gói đồ đạc và lên chuyến tàu di chuyển 1.000 km đến thành phố Varanasi. Tại đây, con trai đón ông ở ga tàu, cả 2 cùng đi taxi về làng của họ cách thành phố Mirzapur kế bên 20 km.
 |
| Hơn 9 triệu tín đồ Hindu giáo đã hành hương về thị trấn Haridwar trong tháng 4 năm nay. Ảnh: BBC. |
Nói chuyện qua điện thoại với phóng viên BBC mới đây, Mahant Das cho biết ông bây giờ "rất khỏe mạnh và vui vẻ" và vẫn đang cách ly tại nhà kể từ khi trở về. Ông khẳng định rằng mình không truyền virus cho bất kỳ ai, nhưng chỉ trong vài ngày, con trai ông và một vài dân làng khác đã xuất hiện các triệu chứng Covid-19.
Con trai ông, anh Pathak, người đã hồi phục hoàn toàn khỏi Covid-19, cho biết làng của họ đã chứng kiến "13 người chết trong 2 tuần qua vì sốt và ho".
Các ca mắc Covid-19 trong làng có thể - hoặc không - liên quan đến Mahant Das, nhưng các chuyên gia y tế cho rằng hành vi của ông là vô trách nhiệm. Bằng việc di chuyển trên một chuyến tàu đông đúc và đi chung taxi, ông có thể đã lây lan virus cho nhiều người trên đường đi.
Nhà dịch tễ học, tiến sĩ Lalit Kant cho biết "nhóm khổng lồ những người hành hương không đeo khẩu trang ngồi trên bờ sông hát về vinh quang của sông Hằng" đã tạo ra một môi trường lý tưởng cho virus lây lan nhanh chóng. "Chúng ta đã biết rằng hát đồng ca trong nhà thờ và đền thờ là những sự kiện siêu lây nhiễm", ông nói.
 |
| Tại Haridwar, các quan chức cho biết 2.642 tín đồ đã có kết quả dương tính, trong đó có hàng chục nhà lãnh đạo tôn giáo hàng đầu. Ảnh: BBC. |
Akhilesh Yadav, cựu thủ hiến bang Uttar Pradesh láng giềng, cựu Quốc vương Gyanendra Shah của Nepal và cựu Hoàng hậu Komal Shah nằm trong số những người có kết quả xét nghiệm dương tính sau khi trở về nhà. Nhà soạn nhạc Bollywood Shravan Rathod qua đời ở một bệnh viện Mumbai ngay sau khi trở về từ lễ hội Kumbh. Một nhóm 9 nhà tiên tri Ấn Độ giáo cũng đã tử vong.
Với lo ngại ngày càng tăng rằng những người trở về từ Kumbh có thể lây nhiễm cho những người khác, một số chính quyền bang đã ra lệnh cách ly bắt buộc 14 ngày và cảnh cáo sẽ trừng trị nghiêm khắc đối với những người che giấu thông tin về chuyến đi của họ. Tuy nhiên, rất ít bang có cơ sở dữ liệu về khách du lịch và không bang nào có hệ thống kiểm tra và truy tìm những người ra vào biên giới.
Trong 2 tuần qua, báo cáo về những người trở về từ Kumbh có kết quả xét nghiệm dương tính đến từ khắp Ấn Độ.
Tiến sĩ Kant nói: “Thật là tai hại. Những con số này chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Những nhóm người hành hương đi trên xe lửa và xe buýt đông đúc sẽ làm số ca tăng theo cấp số nhân. Tôi có thể nói không chút do dự rằng lễ hội Kumbh Mela là một trong những lý do chính đằng sau đợt bùng phát dịch ở Ấn Độ".
Vì sao thảm họa xảy ra?
Ông Mahant Das tỏ ra gay gắt khi được hỏi rằng liệu có nên hủy bỏ lễ hội Kumbh vào thời điểm Ấn Độ đang ghi nhận số ca bệnh tăng vọt và các bệnh viện từ chối tiếp nhận bệnh nhân do thiếu giường, thuốc và oxy y tế.
"Tại sao chúng tôi, những người mộ đạo, bị cho là sai trái khi tụ tập?”, ông đặt vấn đề.
Lễ hội Kumbh được cho là vẫn diễn ra vì lo ngại phản ứng từ các nhà lãnh đạo tôn giáo Hindu như Mahant Das.
Ngày 12/4, ngày trọng đại đầu tiên của lễ hội - khi hơn 3 triệu tín đồ ngâm mình trong sông Hằng với hy vọng đạt được sự cứu rỗi - Ấn Độ đã ghi nhận hơn 168.000 trường hợp mắc Covid-19 mới, vượt qua Brazil để trở thành quốc gia có số ca bệnh cao thứ 2 trên toàn cầu.
Tận một tuần sau quy mô lễ hội mới giảm xuống, sau khi một vị sư trưởng qua đời. Các biện pháp phòng tránh Covid-19 đang được đẩy mạnh.
Tuy nhiên, mọi chuyện đã đi quá xa. Tuần trước, các nhà tổ chức sự kiện cho biết 9,1 triệu người hành hương đã đến thăm Haridwar.
Ngay từ đầu đã có những lo ngại rằng việc để lễ hội Kumbh diễn ra chứa đầy rủi ro. Các chuyên gia y tế đã cảnh báo chính phủ Ấn Độ vào đầu tháng 3 rằng "một biến chủng mới và dễ lây lan hơn của corona đang tồn tại trong nước" và việc để hàng triệu người không đeo khẩu trang tụ tập tham gia một lễ hội là khinh suất.
Cựu lãnh đạo của bang Uttarakhand, Trivendra Singh Rawat, nói rằng ông đã lên kế hoạch để Kumbh là một "sự kiện có giới hạn, mang tính biểu tượng" ngay từ đầu vì các chuyên gia nói với ông rằng đại dịch sẽ không sớm kết thúc.
"Lễ hội thu hút không chỉ người Ấn Độ mà còn cả các quốc gia khác. Tôi đã lo lắng rằng những người khỏe mạnh sẽ đến Haridwar và mang mầm mống virus đi khắp nơi khi họ quay trở về”, ông nói.
Nhưng chỉ vài ngày trước lễ hội, ông đã bị thay thế bởi Tirath Singh Rawat, người nổi tiếng với câu nói "Với sự phù hộ của Ma Ganga (Nữ thần sông Hằng) trong dòng chảy, sẽ không còn virus corona”.
 |
| Các tín đồ Hindu giáo tin rằng đắm mình trong dòng nước sông Hằng sẽ giúp họ rửa sạch tội lỗi. Ảnh: BBC. |
Vị lãnh đạo mới của bang này nói rằng "sẽ không có ai bị ngăn cấm", giấy chứng nhận âm tính với Covid-19 là không cần thiết khi tham gia và chỉ cần tuân theo các quy tắc an toàn là đủ.
Nhưng khi hàng triệu người đổ về thị trấn, các quan chức đã phải vật lộn để áp đặt các quy tắc phòng chống dịch. Giám đốc y tế của bang Haridwar, tiến sĩ Shambhu Kumar Jha, nói rằng việc quản lý đám đông trở nên "rất khó khăn" vì họ không thể bắt những người mộ đạo đã hành hương cả chặng đường dài quay trở về.
Báo cáo mới đây đã cho thấy bang Uttarakhand ghi nhận 557 ca nhiễm từ ngày 14 đến 20/3, thời điểm cuộc hành hương bắt đầu. Số ca nhiễm tăng nhanh sau đó, với 38.581 ca được ghi nhận trong khoảng thời gian từ ngày 25/4 đến ngày 1/5 - tuần cuối cùng của lễ hội.
Tiến sĩ Kant tỏ ra bi quan về chặng đường phía trước.
"Có người nói rằng những người sùng đạo sẽ coi virus corona như prasad (phước lành của thần linh) và lan truyền nó. Thật bi thảm khi những người hành hương đã mang bệnh truyền nhiễm đi khắp nơi", ông nói.
"Tôi không thể nghĩ ra bất cứ điều gì có thể làm bây giờ để khắc phục tình hình. Con tàu của chúng tôi đã đi quá xa bờ. Chúng tôi thậm chí không thể quay trở về bờ một cách an toàn nữa. Tình cảnh rất, rất đau buồn. Tôi chỉ biết cầu nguyện cho dịch bệnh thuyên giảm và mọi người có thể vượt qua".
