Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 30 diễn ra trong bối cảnh thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, đặc biệt là tình hình leo thang căng thẳng ở Bán đảo Triều Tiên và sự nổi lên các thách thức an ninh phi truyền thống. Năm nay ASEAN bước vào năm thứ hai sau thành lập Cộng đồng và cũng là kỷ niệm 50 năm thành lập.
Trong bối cảnh đó, thông cáo của Bộ Ngoại giao Việt Nam dẫn lời Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết các nhà lãnh đạo ASEAN đã tập trung thảo luận ba chủ đề chính gồm: xây dựng Cộng đồng ASEAN; quan hệ đối ngoại của ASEAN và tình hình thế giới và khu vực.
 |
| Các lãnh đạo ASEAN dự hội nghị ASEAN cấp cao lần 30 ở Manila. Ảnh: Reuters. |
Đẩy mạnh phối hợp an ninh phi truyền thống
Về xây dựng cộng đồng, bên cạnh việc ghi nhận và đánh giá cao những kết quả đạt được trong triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các lế hoạch tổng thể trên cả ba trụ cột, các lãnh đạo đã chỉ ra các mặt cần khắc phục và đẩy mạnh hơn nữa trong xây dựng cộng đồng.
Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết các nhà lãnh đạo đã đặt ra yêu cầu mới đối với các bộ trưởng, các quan chức cao cấp và các cơ quan ASEAN. Điển hình như việc cần ưu tiên xây dựng Cộng đồng ASEAN hướng tới người dân, vì nhân dân, đáp ứng nhu cầu của mọi tầng lớp nhân dân để người dân được hưởng những lợi ích cộng đồng đem lại.
Một yêu cầu khác là tạo điều kiện hỗ trợ thuận lợi cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) phát triển; xóa bỏ các rào cản về thương mại, bằng mọi cách đẩy mạnh thương mại nội khối của ASEAN.
“Các lãnh đạo ASEAN cũng thấy rằng ASEAN cũng cần đẩy mạnh phối hợp trong ứng phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống như khủng bố, chống nạn cướp biển, biến đổi khí hậu hay vấn đề ma túy…”, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nói.
Năm 2017 là năm có nhiều hoạt động quan trọng với một loạt các dịp kỷ niệm lớn như 40 năm quan hệ ASEAN với Mỹ, Canada và EU; 25 năm với Ấn Độ và 20 năm hợp tác ASEAN+3 (3 nước Đông Bắc Á). ASEAN cũng đang nhận được sự quan tâm và đề nghị thiết lập quan hệ chính thức của nhiều nước, tổ chức khu vực và quốc tế.
Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết các nhà lãnh đạo ASEAN đã chỉ đạo cần tranh thủ dịp này để tăng cường hơn nữa quan hệ nhiều mặt với các đối tác, nâng cao sức hấp dẫn của ASEAN, thu hút và tranh thủ sự hỗ trợ đối với tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN; cũng như khuyến khích các đối tác tham gia và đóng góp tích cực vào hợp tác khu vực, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng chung.
Các nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình; xem đây là một nhân tố quyết định để duy trì và phát huy vai trò của ASEAN ở khu vực và vươn ra toàn cầu.
Quan ngại về quân sự hóa trên Biển Đông
Trong bối cảnh quốc tế và khu vực đang có nhiều diễn biến phức tạp như hiện nay, các nước nhấn mạnh ASEAN cần có tiếng nói chung mạnh mẽ, phát huy vai trò tích cực và đóng góp thiết thực cho hòa bình, an ninh, ổn định trong khu vực và trên thế giới nói chung.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng, các nhà lãnh đạo hoan nghênh việc kịp thời ra Tuyên bố chung của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đối với những vấn đề nóng như về các vụ khủng bố ở Châu Âu và căng thẳng trên Bán đảo Triều Tiên.
Ông Dũng cũng cho biết Biển Đông là vấn đề hầu hết lãnh đạo và các bộ trưởng đã đề cập trong phát biểu. Những nội dung này bày tỏ lo ngại về các diễn biến hiện nay trên thực địa ở Biển Đông, bao gồm những biểu hiện của quân sự hóa.
Các nước đều khẳng định lập trường chung ASEAN, đề cao giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình; thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố DOC và thúc đẩy sớm hoàn thành khung Bộ quy tắc COC. Mục tiêu là đạt được một bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông thực chất, hiệu quả và phù hợp với luật pháp quốc tế góp phần duy trì an ninh, ổn định và đưa Biển Đông trở thành vùng biển của hòa bình và hợp tác.
“Với những kết quả trên, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 30 và là hội nghị cấp cao đầu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN 2017 của Philippines có ý nghĩa quan trọng, xác định rõ các ưu tiên, nhiệm vụ và hoạt động của ASEAN trong năm nay, năm “kỷ niệm vàng” của ASEAN”, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh.
