 |
Nguyễn Khánh Dương - Giám đốc công ty truyện tranh Comicola - cũng giống nhiều người trẻ khác, bận rộn với cuộc sống. Không có nhiều thời gian nhưng vẫn muốn biết nội dung các cuốn sách, Dương rất mừng khi biết đến ứng dụng Blinkist. Năm 2018, Dương chi 290 USD mua gói dịch vụ một năm sử dụng Blinkist.
Dương là một trong 19 triệu người trên khắp thế giới đọc, nghe tóm tắt sách của Blinkist. Các nền tảng sách tóm tắt ngày một nhiều, phong phú, phục vụ nhu cầu của người bận rộn.
Trải nghiệm sách tóm tắt
Tại Việt Nam, nhiều người đã sử dụng các ứng dụng sách tóm tắt và có trải nghiệm khác nhau.
Trên diễn đàn "Hội yêu sách", tài khoản Chi Nguyen cho biết bạn đang dùng ứng dụng Blinkist và thấy hài lòng vì tiếng Anh dễ nghe, nội dung tóm tắt nhuần nhuyễn.
Bạn đọc Nguyễn Lam Minh sử dụng ứng dụng miễn phí nên mỗi ngày được đọc một cuốn ngẫu nhiên. Trải nghiệm của Nguyễn Lam Minh là “khá tốt, một bài khoảng 15 phút tóm tắt các ý chính của cuốn sách”.
Lê Phan Hồng Ân (Huế) đọc tóm tắt một số sách miễn phí bằng tiếng Anh, có cả phần nghe nên ngoài việc nắm nội dung sách còn có thể luyện đọc, nói, nghe, từ vựng sử dụng đa dạng, dễ hiểu.
 |
| Ứng dụng Sách tinh gọn. |
Cũng có độc giả, sau một thời gian sử dụng, nhận thấy hình thức sách tóm tắt không phù hợp. Nguyễn Khánh Dương cho biết ban đầu, khi mua gói sử dụng sách tóm tắt một năm của Blinkist, anh thấy hài lòng.
“Khi đọc tóm tắt những cuốn chưa bao giờ đọc, tôi thấy rất vui, khoảng 20 phút thôi là đã nắm được nội dung sách. Nó giúp tôi biết về những cuốn sách mà không mất nhiều thời gian”, Dương nói.
Nhưng nhìn nhận của Dương thay đổi khi chuyển sang đọc tóm tắt Tỷ phú bán giày - cuốn sách mà anh đã đọc đầy đủ trước đó. Anh chia sẻ: “Nội dung sách tóm tắt không làm tôi thỏa mãn, thiếu hụt rất nhiều thứ. Sách tóm tắt có thể tiết kiệm thời gian, nhưng nếu chỉ dựa vào bản tóm tắt đó, ta cũng sẽ thiếu rất nhiều thông tin, nội dung và tinh thần của sách”.
“Qua trải nghiệm ấy, cá nhân tôi thấy dù gì với đọc sách, ta không thể đi tắt đón đầu. Từ đó, tôi chuyển sang các hình thức đọc khác, như nghe audio book, đọc máy đọc sách”, Nguyễn Khánh Dương nói.
Tuy vậy, sách tóm tắt vẫn chưa thực sự phổ biến ở nước ta. Các nhà sản xuất, phân phối sách tóm tắt ở nước ta đánh giá hiện tại thị trường trong nước ở dạng tiềm năng, do người dùng chưa có thói quen sử dụng.
Ông Nguyễn Bá Thanh Tùng - đồng sáng lập Sách tinh gọn (ứng dụng sách tóm tắt) - nhận định khó khăn gặp phải để phát triển thị trường sách tóm tắt tại Việt Nam đó là hành vi, thói quen của người dùng.
Nói đến sách, họ mới quen với đọc sách giấy, sách điện tử trên các thiết bị chuyên dụng, hay gần đây nhất là việc nghe sách nói. Nhu cầu ngắn gọn nhất của họ liên quan sách có lẽ là đánh giá sách.
“Khi giới thiệu ứng dụng, tôi thấy nhiều người vẫn chưa hiểu sách tóm tắt là gì. Đa phần vẫn nghĩ sách tóm tắt là nhặt nhạnh các câu từ, đoạn văn trong sách gốc ra (hay còn gọi là trích dẫn)”, ông Tùng thông tin về thói quen, nhu cầu hiện tại của người dùng Việt.
 |
| Blinkist - ứng dụng được nhiều người sử dụng, trong đó có cả bạn đọc Việt. Ảnh: Y Nguyên. |
Bước đầu kinh doanh
Tại Việt Nam, một số đơn vị đã sản xuất và bước đầu kinh doanh sách tóm tắt chuyên nghiệp. Alpha Books bắt đầu làm dự án sách tóm tắt Booksum từ 10 năm trước. Dự án phát triển không đều, có những quãng dài không hoạt động.
Năm 2010, đơn vị này tóm tắt khoảng 100 cuốn sách. Đến năm 2012, dự án tiếp tục được triển khai, từng xuất bản sách giấy tóm tắt Tinh hoa quản trị, nhưng việc phát hành không hiệu quả. Năm 2017, Alpha Books triển khai lần thứ ba dự án tóm tắt sách. Đến nay, Alpha Books có 700 đầu sách tóm tắt.
Các sách tóm tắt của Booksum do nhân viên Alpha Books thực hiện, phần lớn là tóm tắt nội dung sách do đơn vị này xuất bản trước đó.
Bà Trần Thị Khuyên - Giám đốc sản xuất nội dung sách quản trị kinh doanh Alpha Books - cho biết Alpha Books đang kinh doanh trên các nền tảng ebook và làm việc với các đơn vị audio book. Alpha Books cung cấp gói Bizsum (tóm tắt sách quản trị kinh doanh) và đã bán gói sản phẩm độc quyền một năm trên Waka.
Booksum của Alpha Books cũng đang kinh doanh gói sản phẩm Bizsum dưới dạng audio book. Theo đó, người dùng bỏ ra 500.000 đồng mỗi năm sẽ được nghe 300 sách tóm tắt. Đây là bản audio tóm tắt sách quản trị kinh doanh, thời lượng trung bình khoảng 30 phút mỗi tóm tắt. Sách gốc là những tác phẩm từng được các tỷ phú Warren Buffett, Bill Gates, Elon Musk, Jeff Bezos… ưa thích.
Fonos - đơn vị nổi lên trong làng sách khi cung cấp sách nói có bản quyền chuyên nghiệp - cũng tham gia thị trường sách tóm tắt. Bên cạnh cung cấp sách gốc, ứng dụng này cũng cung cấp sách tóm tắt. Ứng dụng Fonos có trên App Store và Goole Play, cung cấp nội dung chuyên nghiệp, hình thức bắt mắt.
Nếu như Alpha Books cung cấp nội dung, Sách tinh gọn vừa làm nội dung vừa phát triển nền tảng. Ứng dụng Sách tinh gọn là sản phẩm của NNT Studio, do Phan Văn Tùng và Nguyễn Bá Thanh Tùng sáng lập.
Đơn vị này gọi những bản tóm tắt sách của mình là “Sách tinh gọn”, thể hiện dưới dạng văn bản hoặc audio. Nội dung của Sách tinh gọn có trên kho ứng dụng của App Store và Google Play.
Khó khăn gặp phải để phát triển thị trường sách tóm tắt tại Việt Nam đó là hành vi, thói quen của người dùng.
Ông Nguyễn Bá Thanh Tùng
Ông Nguyễn Bá Thanh Tùng - đồng sáng lập Sách tinh gọn - nói sắp tới, sản phẩm dạng này sẽ tập trung cải thiện các tính năng để ứng dụng ngày càng hoàn thiện hơn và đem lại trải nghiệm tốt cho người dùng.
“Chúng tôi tiếp tục nâng cao chất lượng lẫn số lượng nội dung trên ứng dụng. Mục tiêu gần nhất đến hết năm 2022 là sẽ có hơn 2.000 đầu sách tóm tắt và hơn 2.000 nội dung tiểu sử, lịch sử, kiến thức trên ứng dụng Sách tinh gọn. Ngoài ra, lượng người dùng trả phí trên ứng dụng sẽ đạt con số 25.000, gấp khoảng 10 lần con số hiện tại”, ông Nguyễn Bá Thanh Tùng thông tin.
Vấn đề bản quyền cũng được đặt ra với các đơn vị làm sách tóm tắt trong nước. Ông Nguyễn Bá Thanh Tùng cho hay trước đây, khi chưa tìm hiểu, ông nghĩ "cứ nói đến sách là sẽ dính đến bản quyền, rất phức tạp". Nhưng sau khi nghiên cứu, tham khảo những tranh luận và luật bản quyền của nước ngoài, ông hiểu hơn về vấn đề này.
"Thật may là ở nước ngoài có những quy định khá rõ ràng về vấn đề bản quyền của sách tóm tắt, ví dụ sách tóm tắt của bạn có dùng bìa gốc của cuốn sách không? Nếu bạn chỉ dùng tên sách và tên tác giả thì không có vấn đề gì cả. Sách tóm tắt của bạn có trích dẫn nội dung từ sách gốc không, nếu trích dẫn thì trích dẫn bao nhiêu phần trăm sách gốc và trích dẫn với mục đích gì? Đều có các quy định cụ thể với các mức như thế nào là vi phạm theo từng trường hợp", ông Tùng chia sẻ.
