Trong bộ phim về Roberto Baggio mới ra mắt trên Netflix vài tuần trước khi Euro 2020 khởi tranh, có một chi tiết chưa từng được tiết lộ trong bất kỳ tài liệu nào trước đó.
Ấy là cuộc trò chuyện giữa Arrigo Sacchi và Baggio trong phòng thay đồ khi Italy thua Cộng hòa Ireland ở trận ra quân World Cup 1994. Sacchi chỉ tay lên tấm bảng chiến thuật, nhấn mạnh với các cầu thủ rằng phải chuyền bóng một chạm thật nhanh ngay khi có bóng.
Baggio giơ tay hỏi: "Đá một chạm thì tôi sẽ rê bóng qua người kiểu gì đây thưa thầy?".
 |
| Italy xô đổ hàng loạt cột mốc chỉ sau hai trận tại Euro 2020. Ảnh: Reuters. |
Tại World Cup 1994, Italy của Sacchi chỉ ghi được 2 bàn ở vòng bảng và phải chật vật đi tiếp với tư cách một trong 4 đội đứng thứ ba có thành tích tốt nhất. Để rồi khi vòng knock-out tới, Italy tiến một mạch tới chung kết bằng những phép màu từ đôi chân của Baggio.
Chính Sacchi cũng thừa nhận bản thân là "kẻ điên" khi cố gắng thay đổi nền bóng đá Italy. Ông thành công ở cấp CLB với Milan vĩ đại cuối thập niên 80 và đầu 90 nhưng không thể đưa Italy lên đỉnh World Cup hay Euro dù Serie A ngày đó là cái rốn của bóng đá thế giới.
5 năm trước cuộc trò chuyện với Baggio, Sacchi có một cuộc trao đổi khác với các học trò trong phòng thay đồ trước chung kết cúp C1 châu Âu 1989 với Steaua Bucharest.
Milan ngày đó của Sacchi hủy diệt Real Madrid tới 6-1 ở bán kết nhưng vẫn bị nhà báo nổi tiếng nhất Italy ngày đó, Gianni Brera, dạy cách tiếp cận trận đấu ở chung kết.
"Các cậu, nhà báo nổi tiếng nhất Italy nói những người Romania là bậc thầy trong bóng đá. Lão ấy bảo chúng ta chỉ được chơi phòng ngự phản công. Thế chúng ta làm gì đây?", cây bút Jonathan Wilson dẫn lại lời Sacchi trên tạp chí Blizzard.
"Sẽ tấn công từ giây đầu tiên!", Ruud Gullit đứng dậy hét lớn. Trận đó, Milan của Sacchi đè bẹp Bucharest 4-0. Marco van Basten và Ruud Gullit, mỗi người lập một cú đúp. Thành trì phòng ngự của bóng đá Italy sụp đổ.
Một Sacchi từng đưa Milan thống trị châu Âu bằng lối chơi tấn công quyến rũ như thế sau cùng cũng chịu chết khi lên làm việc ở tuyển Italy. Sau thất bại trước Brazil ở chung kết World Cup 1994, Italy của Sacchi bị loại ngay vòng bảng Euro 1996.
Ông từ chối triệu tập Roberto Baggio lên tuyển năm đó để tin Gianfranco Zola và Alessandro Del Piero. Sacchi lập tức phải trả giá, trực tiếp chứng minh việc Italy lọt vào chung kết Cúp thế giới trên đất Mỹ hoàn toàn nhờ những phép màu từ "Đuôi ngựa thần thánh".
Dông dài về chuyện tấn công - phòng ngự của Italy trong quá khứ là để nói về Euro 2020. Tuyển Italy vốn đam mê phòng ngự đến mức Sacchi cũng bó tay sau cùng đã biến mất.
Không CĐV nào từ già đến trẻ còn nhận ra Italy thực dụng trong quá khứ sau 180 phút đầu tiên của "Azzurri" tại Euro này. Đội quân của Mancini đã ghi 6 bàn sau 2 trận. Trước kia, Italy chưa từng ghi 3 bàn/trận tại đấu trường Euro. Giờ đây, họ làm điều đó hai lần liên tiếp và tạo cho người hâm mộ cảm giác cứ ra sân là sẽ dội một cơn mưa bàn thắng vào lưới đối thủ.
Sơ đồ 4-3-3 cùng hai hậu vệ biên thường xuyên tham gia tấn công, hàng tiền vệ pressing liên tục và hàng phòng ngự dâng cực cao khiến người hâm mộ bóng đá có xu hướng hoài cổ nhìn nhận Italy chơi bóng hệt như Hà Lan của quá khứ, đội tuyển vốn có tư duy khác biệt một trời một vực với "Azzurri".
Cũng chẳng còn thắc mắc nào như của Baggio với Sacchi khi các cầu thủ Italy lúc này được khuyến khích rê bóng. Trước Thổ Nhĩ Kỳ, các cầu thủ Italy vượt qua đối thủ 10 lần, trước Thụy Sĩ là 4 lần.
 |
| Italy đang chơi tấn công khó tin tại Euro 2020. Ảnh: Reuters. |
Con số này không hẳn là nhiều so với những đội tuyển có truyền thống tấn công, song đặt trong bối cảnh Italy pressing đối phương liên tục để giành bóng ngay bên phần sân đối thủ, những pha đối đầu 1vs1 này nếu thành công đều có thể khơi mào các cuộc tập kích vùng cấm đối phương.
"Lei Belissima" (Các bạn thật đẹp) là dòng tít Gazzetta dello Sport đưa lên trang nhất sau chiến thắng trước Thụy Sĩ của Italy. Corriere dello Sport thì chọn dòng tít "La Pazza Gioia" (Điên cuồng cùng niềm vui).
Tư duy tấn công và chiến thắng của "Azzurri" đã giáng đòn rất mạnh vào tâm lý của những người Italy bảo thủ. Giờ họ đã biết nếu Italy tấn công và chiến thắng, mọi thứ có thể trở nên đẹp đẽ đến thế nào. Và con đường tới chiến thắng hoàn toàn không chỉ có phòng ngự.
Một suy nghĩ khác: Nếu chọn tấn công, "Azzurri" hẳn sẽ giành nhiều danh hiệu hơn trong suốt hàng thập kỷ qua, hoặc khả dĩ nhất là họ sẽ không vắng mặt tại World Cup 2018 hay bị loại từ vòng bảng World Cup 2010 và 2014.
Xuyên suốt lịch sử, Italy không bao giờ thiếu những ngôi sao tấn công cự phách, song triết lý không thua trước khi thắng đã kìm hãm họ.
Dù sao, mọi thứ cũng chỉ là tiếc nuối xa vời. Italy lúc này là tấn công và chiến thắng. Euro 2020 sẽ là một cột mốc lịch sử.
 |
| Thông số ấn tượng của Italy trước Thụy Sĩ. Đồ họa: Minh Phúc. |
