Ngành hàng không Việt Nam đang bước vào chu kỳ tăng trưởng mới. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nhanh cũng khiến giới hạn về hạ tầng bộc lộ. T&T Group đã sớm nhận ra giới hạn này từ trước đó gần một thập kỷ.
Năm 2018, tập đoàn của bầu Hiển lựa chọn tiếp cận hàng không từ khâu vận hành kỹ thuật - nơi phản ánh cấu trúc hạ tầng và khả năng chống chịu của hệ thống. Chính bước đi sớm và khác biệt này là nền tảng cho chiến lược mở rộng hệ sinh thái hàng không mà tập đoàn theo đuổi.
Tầm nhìn sớm của T&T Group
Năm 2018, thị trường hàng không Việt Nam chứng kiến làn sóng tăng trưởng mạnh. Khi đó, T&T Group thành lập T&T Airlines. Thay vì "đi tắt" bằng hãng bay mới, "tân binh" này lại hoạt động chính trong lĩnh vực vận tải hàng không, đại lý du lịch, dịch vụ điều hành bay, các dịch vụ, hoạt động hỗ trợ trực tiếp cho vận tải hàng không.
Cách tiếp cận từ nền tảng hạ tầng, kỹ thuật và vận hành giúp T&T Group có độ lùi để quan sát sâu hơn thị trường. Ở đó, hệ quả của việc đội bay gần 200 chiếc trong nước phụ thuộc nhiều vào MRO nước ngoài là chi phí sửa chữa tăng cao. Cũng ở đó, sân bay Tân Sơn Nhất gánh hơn 40 triệu lượt khách dù thiết kế chỉ 28 triệu, trong khi cảng Nội Bài đứng trước ngưỡng nâng cấp suốt nhiều năm.
Từ đây, T&T Group nhận thấy vấn đề không nằm ở số lượng đường bay hay số hãng, mà ở nền tảng vận hành và hạ tầng - yếu tố quyết định năng lực dài hạn. Điều này dẫn doanh nghiệp của bầu Hiển sang quyết định thứ hai, có tính thay đổi cả cuộc chơi: Đầu tư sân bay.
Lấy hạ tầng làm trụ cột
Năm 2020, T&T Group đề xuất nghiên cứu, lập hồ sơ đầu tư xây dựng Cảng hàng không Quảng Trị. Đây là giai đoạn vận tải hàng không toàn cầu giảm tới 60% do ảnh hưởng của Covid-19.
Việc T&T lựa chọn xây sân bay là bước đi có vẻ nghịch chu kỳ, nhưng phù hợp với phát triển dài hạn. Một sân bay cần 5-7 năm chuẩn bị và xây dựng; nếu chờ thị trường phục hồi mới bắt đầu, Việt Nam sẽ tiếp tục thiếu dư địa hạ tầng trong một thập kỷ tới. T&T Group chuyển hướng sang hạ tầng vào thời điểm yêu cầu nâng cấp năng lực hàng không được đặt ra.
 |
| Phối cảnh của Cảng hàng không Quảng Trị. |
Bên cạnh đó, Quảng Trị nằm ở vị trí chiến lược của hành lang kinh tế Đông - Tây, tuyến kết nối Lào - Thái Lan - Myanmar với biển Đông. Tuy nhiên, địa phương chưa có sân bay quy mô đủ lớn, dẫn đến nghịch lý: Điểm có thể trở thành trung tâm logistics xuyên biên giới lại thiếu hạ tầng để thực hiện vai trò đó.
Quy hoạch tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng xác định địa phương là trung tâm hậu cần, trung chuyển hàng hóa của Đông Nam Á và các hành lang giao thông trong khu vực ASEAN, tiểu vùng sông Mekong.
Không chỉ có lợi thế về vị trí và hạ tầng kết nối, Quảng Trị còn nằm trên một trong những luồng hàng hóa quan trọng của khu vực. Hiện nay, ba dòng hàng hóa lớn đang dịch chuyển qua Việt Nam, trong đó nổi bật là hành lang kinh tế Đông - Tây kéo dài từ Myanmar - Thái Lan - Lào tới biển Đông. Đây là tuyến vận tải chiến lược của tiểu vùng Mekong, nơi các mặt hàng có giá trị cao ngày càng tăng tỷ trọng.
Tháng 7/2024, dự án có diện tích 265 ha, tổng mức đầu tư 5.800 tỷ đồng được liên danh nhà đầu tư T&T Group - Cienco 4 chính thức khởi công. Dự án được xây dựng đạt tiêu chuẩn CHK cấp 4C và sân bay quân sự cấp II. Sân bay có khả năng phát triển khai thác tàu bay Code E, đáp ứng nhu cầu khai thác đến 5 triệu khách và 25.500 tấn hàng hóa mỗi năm.
Bên cạnh đó, Tập đoàn T&T cũng đề xuất quy hoạch một tổ hợp công nghiệp hàng không, logistics, dịch vụ, thương mại và đô thị sân bay với quy mô khoảng 10.800 ha. Quy hoạch lấy Cảng hàng không Quảng Trị làm trung tâm và gồm đầy đủ các khu chức năng, bao gồm: Bảo trì - bảo dưỡng máy bay; sản xuất - lắp ráp linh kiện, phụ tùng máy bay; logistics hub, đô thị sân bay… Trong đó, việc ưu tiên phát triển tổ hợp công nghiệp hàng không và trung tâm trung chuyển hàng hóa quy mô lớn không chỉ mang lại giá trị kinh tế cho địa phương, mà còn góp phần hiện đại hóa hạ tầng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và khu vực.
 |
| Phối cảnh Tổ hợp công nghiệp hàng không, logistics, dịch vụ, thương mại và đô thị sân bay tại Quảng Trị. |
Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống Cảng hàng không đến năm 2050 cũng đặt mục tiêu hình thành trung tâm logistics, bảo dưỡng sửa chữa máy bay và hệ thống trang thiết bị bảo đảm hoạt động bay tại những cảng hàng không lớn, có điều kiện hạ tầng thuận lợi.
Trong bối cảnh hạ tầng bảo dưỡng, sửa chữa máy bay (MRO) trong nước chưa đáp ứng nhu cầu, việc hình thành tổ hợp công nghiệp hàng không tại Quảng Trị, với các hangar MRO quy mô lớn, là phù hợp với định hướng quốc gia. Từ đó, đơn vị góp phần giải bài toán "nút thắt" hạ tầng kỹ thuật của hàng không Việt Nam.
"Đây sẽ là tổ hợp công nghiệp hàng không quy mô lớn, công nghệ cao. T&T Group sẽ hợp tác với các tập đoàn hàng không, vũ trụ hàng đầu của Mỹ, châu Âu, Trung Quốc để đưa bán dẫn, AI vào lĩnh vực hàng không; đưa Việt Nam trở thành nhân tố quan trọng trong ngành hàng không, vũ trụ toàn cầu", Chủ tịch Điều hành T&T Group Đỗ Quang Hiển chia sẻ.
 |
| Điều mà T&T Group hướng đến khi làm hàng không là mang lại lợi ích cho người dân, giá trị cho doanh nghiệp và đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội. |
Xét trên góc nhìn lớn hơn, chiến lược T&T Group theo đuổi có nhiều điểm tương đồng với mô hình phát triển của các "ông lớn" trên thế giới. Tại Hà Lan, hệ sinh thái quanh sân bay Schiphol đóng góp khoảng 30 tỷ euro mỗi năm cho nền kinh tế. Ở Singapore, hệ sinh thái hàng không - sân bay Changi đóng góp khoảng 5% GDP đất nước.
Nhìn từ các mô hình này, Quảng Trị cho thấy điều kiện tương đồng để phát triển thành hệ sinh thái logistics - hàng không tích hợp mới theo cách Singapore đã làm. Những năm gần đây, địa phương đang từng bước hình thành chuỗi logistics đa phương thức, kết nối đường bộ - cửa khẩu - cảng biển - hàng không. Đây là nền tảng quan trọng để Quảng Trị trở thành điểm trung chuyển hàng hóa của tiểu vùng Mekong mở rộng.
Mảnh ghép mới mang tên Vietravel Airlines
Cuối năm 2024, T&T Group trở thành cổ đông chiến lược của Vietravel Airlines. Từ đây, hãng bay trẻ cũng bước vào chu kỳ tăng trưởng mới, chuyên nghiệp và bền vững. Tháng 6/2025, Vietravel Airlines đón chiếc máy bay đầu tiên thuộc sở hữu, chính thức chuyển đổi từ mô hình đi thuê sang sở hữu tàu bay. Sau đó, hãng không ngừng mở rộng quy mô đội tàu, thiết lập thêm đường bay mới, đồng thời đặt mục tiêu phát triển đội tàu 30-50 chiếc vào năm 2030.
Không chỉ tập trung đẩy mạnh vận tải hành khách, Vietravel Airlines sẽ mở rộng sang mảng vận chuyển hàng hóa hàng không, nhằm đáp ứng nhu cầu của chuỗi cung ứng và logistics trong khu vực. Mảng này cũng dự kiến trở thành động lực tăng trưởng mới cho Vietravel Airlines.
 |
| Vietravel Airlines là mảnh ghép hoàn thiện cấu trúc hệ sinh thái hàng không mà T&T Group theo đuổi. |
Với T&T Group, sự hiện diện của Vietravel Airlines là bước hoàn thiện cấu trúc vận hành của hệ sinh thái mà tập đoàn này theo đuổi. Ông Đỗ Quang Hiển, Chủ tịch Điều hành T&T Group, chia sẻ: "Điều mà T&T Group hướng đến khi làm hàng không chính là mang lại lợi ích cho người dân, giá trị cho doanh nghiệp và đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước".
Ở góc độ vĩ mô, theo các chuyên gia, khi ngành hàng không chuyển dịch mạnh từ tăng trưởng theo chiều rộng sang tăng trưởng theo chiều sâu, doanh nghiệp chọn đi vào hạ tầng - vận hành sẽ nắm lợi thế dài hạn hơn so với mô hình chỉ dựa vào mở rộng đường bay. Với T&T Group, hành trình gần một thập kỷ chuẩn bị cho giấc mơ bầu trời cho thấy cách tiếp cận nhất quán: Xây nền tảng trước khi bước vào cuộc chơi thương mại.
 |
| Với sự tham gia của T&T Group, Vietravel Airlines bước vào chu kỳ tăng trưởng mới, chuyên nghiệp và bền vững. |
Khi các nút thắt hạ tầng, MRO, logistics và kết nối vùng ngày càng lộ rõ, cách tiếp cận này không chỉ mang ý nghĩa kinh doanh, mà còn phù hợp với nhu cầu tái cấu trúc của ngành. Hệ sinh thái hàng không mà T&T đang định hình - dù mới đi qua những bước đầu - phản ánh lựa chọn chiến lược. Đó là đưa hàng không Việt Nam dịch chuyển từ phụ thuộc sang tự chủ hơn về hạ tầng, kỹ thuật và chuỗi giá trị.
Trong dài hạn, nếu những mảnh ghép này được vận hành đồng bộ, ngành hàng không Việt Nam sẽ có thêm cực tăng trưởng mới mang tên chất lượng hạ tầng - nền tảng quyết định sức cạnh tranh của thị trường hàng không hiện đại.
