Một trong những người bị truy nã gắt gao nhất của Trung Quốc đã và đang điều hành một công ty điện ảnh tại Hollywood, quảng bá cho việc đầu tư vào tiền điện tử với võ sĩ Mike Tyson và từng có lần chụp ảnh chung với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Thi Kiến Tường, người đang trốn lệnh truy nã từ chính quyền Trung Quốc, bị cáo buộc tội lừa đảo và chiếm đoạt hàng tỷ USD. Song tại Mỹ, người đàn ông 54 tuổi sống dưới cái tên Morgan Thi trong một biệt thự rộng 600 mét vuông trị giá 3 triệu USD ở ngoại ô Los Angeles, đi lại trong thành phố bằng "nhà di động" sang trọng và chu du khắp nước Mỹ bằng máy bay riêng.
Thích sự nổi tiếng
Kể từ khi đến Mỹ sau khi doanh nghiệp của ông tại Trung Quốc phá sản vào năm 2016, Thi kiếm tiền thông qua các công ty ma và giành lấy hợp đồng bằng tiền được giữ ở các vùng lãnh thổ tại Caribe.
Ông kiểm soát một công ty sản xuất phim hoạt động công khai ở Hollywood, Moregain Pictures, và một tập hợp gồm hơn 20 thực thể kinh doanh tại Mỹ, thường có người Mỹ ở các vị trí điều hành. Tên và phạm vi của các thực thể đó phản ánh ông Thi tập trung vào ngành giải trí và tài chính. Hồ sơ kinh doanh cho thấy một số công ty, bao gồm Moregain Pictures, phụ thuộc vào tiền từ nước ngoài thay vì doanh thu được tạo ra ở Mỹ.
Việc ông Thi sang Mỹ định cư cho thấy vùng xám mà ông sống ở Mỹ trước những cáo buộc của Trung Quốc rằng ông là tội phạm tài chính.
 |
| Ông Thi Kiến Tường (giữa) chụp hình cùng diễn viên Hong Kong Chân Tử Đan (trái) và võ sĩ quyền Anh người Mỹ Mike Tyson tại Liên hoan phim quốc tế Thượng Hải tháng 6/2015. Ảnh: VCG/Getty. |
Interpol đã ban hành thông báo về những người bị truy nã toàn cầu chống lại ông Thi vào năm 2017 theo yêu cầu của Bắc Kinh, vốn cáo buộc ông tội "gây quỹ bất hợp pháp bằng cách lừa đảo". Năm ngoái, Trung Quốc đã đưa ông vào danh sách 50 tội phạm tài chính trốn nã nghiêm trọng nhất, thậm chí xác định Los Angeles là nơi ông có thể đang cư trú. Chính phủ Trung Quốc cho biết gần một nửa trong số 50 người này từng hoặc đang ở Mỹ.
Mỹ, vốn không có hiệp ước dẫn độ với Trung Quốc, đã liên tục nói rằng họ không muốn trở thành thiên đường cho tiền có được do tham nhũng ở Trung Quốc. Các cơ quan bao gồm Bộ Tư pháp Mỹ đôi khi hợp tác với lực lượng chức năng Trung Quốc để xét xử những kẻ bỏ trốn bị cáo buộc phạm tội tài chính.
Ông Thi phủ nhận mọi hành vi sai trái và tình trạng nhập cư tại Mỹ của ông không thể được xác định. "Chúng tôi không có lệnh bắt giữ đối với ông Thi", một người phát ngôn của Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cho biết khi được hỏi về việc ông Thi có đang bị điều tra hay không.
Dù hoạt động công khai ở Mỹ, ông Thi phải chật vật tìm cách che giấu danh tính của mình, theo những người quen biết ông, bao gồm việc sống trong ngôi nhà thuộc sở hữu của một cộng sự và không dùng điện thoại di động. Tuy nhiên, cùng lúc, những hoạt động của ông ở Mỹ thường phản ánh điều mà những cộng sự của ông nói là yêu thích sự nổi tiếng.
"Ông ấy rất thích giao du. Ông giống như một người biểu diễn", theo Michael D. Antonovich, cựu thành viên Hội đồng Giám sát hạt Los Angeles, người trước đây từng điều hành các doanh nghiệp của ông Thi và đã cắt đứt quan hệ với ông khi vấn đề pháp lý của ông Thi ở Trung Quốc gây trở ngại cho hoạt động kinh doanh.
 |
| "Nhà di động" sang trọng của ông Thi đỗ bên ngoài một công ty phát hành phim tại Burbank, California. Ảnh: WSJ. |
Chính quyền Trung Quốc đã cáo buộc ông Thi đứng sau một kế hoạch gây quỹ bất hợp pháp lên đến 5,8 tỷ USD, rót tiền của các nhà đầu tư vào các dự án mạo hiểm bao gồm sản xuất phim. Họ nói rằng 2,3 tỷ USD đang mất tích.
Vào tháng 1, khi một phóng viên của Wall Street Journal cố gắng hỏi ông Thi ở Burbank, California, về các hoạt động ở Mỹ của ông, một người đàn ông có vẻ là vệ sĩ đã đưa ông Thi vào "nhà di động". Đại diện của ông Thi sau đó cho biết các cáo buộc của Trung Quốc là vô nghĩa.
"Tôi chỉ là một người bình thường, làm kinh doanh giỏi", ông Thi nói trong một video lan truyền trên mạng năm 2017, "và sau khi tôi bước chân vào ngành công nghiệp điện ảnh, một số người bắt đầu ghen tị với tôi".
Chụp ảnh chung với Tổng thống Trump
Một cuốn sổ tay quảng cáo cho tập đoàn Moregain Capital, phương tiện đầu tư kinh doanh chính của ông Thi tại Mỹ, đăng bức ảnh ông chụp riêng với Tổng thống Trump, trong đó ông Thi đội mũ fedora và tổng thống Mỹ nháy mắt.
Hai ngày sau khi bức ảnh đó được chụp tại một buổi gây quỹ chính trị vào tháng 12/2017 tại New York, các hồ sơ chính thức cho thấy kế toán lâu năm của ông Thi tại Mỹ, Chen Qinghua, đã quyên góp 50.000 USD cho Trump Victory, ủy ban hành động chính trị tổ chức sự kiện. Các hồ sơ liên bang cho thấy ông Chen, một công dân Mỹ, tự nhận mình đã quyên góp với tư cách chủ tịch điều hành của Moregain Capital. Việc các cá nhân hoặc công ty nước ngoài quyên góp trực tiếp hoặc gián tiếp cho các chính trị gia hoặc ủy ban gây quỹ của Mỹ là trái luật liên bang.
 |
| Ông Thi chụp ảnh chung với Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 12/2017. Ảnh: WSJ. |
Ông Chen không hồi đáp yêu cầu bình luận. Thông qua một đại diện, ông Thi từ chối bình luận về các hoạt động kinh doanh của mình kể từ khi ông đến Mỹ.
Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC), đồng quản lý Trump Victory, cho biết chỉ chấp nhận các khoản đóng góp từ người Mỹ, cho hay ông Chen đã được cựu phó chủ tịch tài chính của Trump Victory, Elliott Broidy, giới thiệu với ban tổ chức.
"Chúng tôi kịch liệt bác bỏ bất kỳ hành vi sai trái nào trong chiến dịch của RNC hoặc ông Trump", người phát ngôn Cassie Smedile tuyên bố. Sau khi bài báo này được đăng, người phát ngôn của ông Broidy cho biết ông Broidy "không có mối quan hệ nào với Thi Kiến Tường", và "trách nhiệm kiểm tra tất cả nhà tài trợ tiềm năng hoàn toàn thuộc về RNC".
Sự kiện gây quỹ ở thành phố New York nơi ông Thi gặp ông Trump cũng có sự tham dự của Cindy Yang, một nữ doanh nhân ở Florida. Các nhà lãnh đạo của đảng Dân chủ ở quốc hội đã yêu cầu FBI điều tra xem liệu bà này có thể đã bán quyền tiếp cận công dân Trung Quốc cho tổng thống hay không. Không thể xác định liệu có mối quan hệ nào giữa ông Thi và bà Yang hay không. Luật sư cho bà Yang không trả lời các câu hỏi qua email.
Được hỗ trợ bởi các cộng sự Mỹ, ông Thi đã theo đuổi một loạt phi vụ làm ăn trong những năm gần đây. Ông thành lập Hiệp hội Điện ảnh Mỹ -Trung để thúc đẩy việc làm phim; đồng ý mua một nhà phân phối phim ở Burbank, một giao dịch vẫn đang được tiến hành; và theo đuổi các khoản đầu tư vào một sòng bạc ở Las Vegas và một mạng lưới điều trị ung thư ở Tennessee, theo những người liên quan và hồ sơ kinh doanh. Kế hoạch đầu tư vào tiền điện tử, được gọi là Mike Tyson Token, bao gồm một chương trình truyền hình thực tế liên quan, tài liệu quảng cáo và những người tham gia.
Cuối cùng, các phi vụ đầu tư ở Las Vegas và Tennessee đã không xảy ra, và trong khi Moregain Capital tiếp tục quảng cáo về đồng tiền điện tử, võ sĩ Tyson nói thông qua một người đại diện rằng ông không còn liên quan nữa.
Sau khi ông Thi trốn khỏi Trung Quốc, chính quyền ở đó đã trấn áp ngành công nghệ - tài chính đang phát triển nhanh chóng, trong đó tập đoàn đầu tư Kuailu của ông là một trong những người chơi lớn nhất. 15 cấp dưới hàng đầu của ông Thi phải ngồi tù. Trung Quốc cũng mở một cuộc điều tra rộng rãi về cáo buộc trốn thuế trong ngành công nghiệp phim ảnh tại nước này. Hồi tháng 10, nữ diễn viên Phạm Băng Băng đã đồng ý trả hơn 120 triệu USD để tránh các cáo buộc hình sự về tội trốn thuế liên quan đến một bộ phim mà ông Thi hợp tác sản xuất trước khi ông rời khỏi đất nước.
 |
| Các nhà đầu tư tại Kuailu đang làm thủ tục lấy lại tiền vào tháng 4/2016. Ảnh: WSJ. |
Che giấu tài sản?
Ở Trung Quốc, ông Thi thường xuyên sử dụng sự hào nhoáng của giới giải trí để lôi kéo các cá nhân đầu tư vào Kuailu. Năm 2015, để thúc đẩy đầu tư vào việc sản xuất phim Diệp Vấn 3, tác phẩm có sự tham gia của võ sĩ Tyson, ông Thi xuất hiện cùng với cựu vô địch quyền Anh hạng nặng trên sàn đấu.
Hai người giữ liên lạc và Tyson là khách mời danh dự trong bữa tiệc Tết Nguyên đán ông Thi tổ chức tại một studio ở Burbank vào tháng 2. Khi ông Tyson đến bữa tiệc và thấy nó được tổ chức như sự kiện ra mắt "Mike Tyson Token", và chương trình thực tế được đề xuất, Fight to Fame, với những vị khách mang găng tay đấm bốc lớn màu vàng, cựu võ sĩ đã rời đi nhanh chóng, sau đó chấm dứt và hủy bỏ những yêu cầu với ông Thi.
"Với Mike, ông Thi là một nhà làm phim", Rob Hickman, người đại diện của Tyson, nói về ông Thi. "Mike cảm thấy anh bị lợi dụng".
Tại Mỹ, một nguồn tài trợ cho các dự án đầu tư của ông Thi là công ty được đăng ký hoàn toàn thuộc sở hữu của Quần đảo Virgin thuộc Anh, Billion Awards Development Ltd., theo hồ sơ gửi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC). Các hồ sơ của SEC cho thấy thực thể này, thông qua Moregain Capital, sở hữu khoảng 87% cổ phần Moregain Pictures, mua trong các giai đoạn với giá 643.830 USD.
Vào tháng 2, Moregain Pictures đã sa thải giám đốc điều hành, luật sư Hollywood biết tiếng phổ thông Trung Quốc, Jesse Jules Weiner, với lý do cổ đông kiểm soát của họ "phản đối kịch liệt một số hành động" của vị CEO 47 tuổi.
Đáp lại, ông Weiner đã đệ đơn kiện dân sự dài 64 trang lên Tòa án Tối cao California ở Los Angeles, yêu cầu ông Thi bồi thường 520.000 USD. Đơn kiện nói ông Thi là một kẻ trốn nã và cáo buộc ông "tài trợ, quản lý và kiểm soát" Moregain Pictures và một mạng lưới công ty trong và ngoài nước Mỹ thông qua các cộng sự để "che giấu tài sản của ông" trước các chủ nợ và cơ quan tư pháp.
Trong một cuộc phỏng vấn, ông Weiner cho biết ông Thi đang cố gắng rửa tiền thông qua các thực thể kinh doanh và nói rằng ông đã bị các đặc vụ FBI thẩm vấn về ông Thi. Weiner nói ông sống và làm việc với ông Thi, mặc dù ngày càng khó chịu về các hoạt động ở Mỹ của ông này, với hy vọng rằng "tất cả chúng tôi sẽ sớm trở nên giàu có bằng cách này hay cách khác chừng nào chúng tôi còn ở bên anh ấy".
Ông Antonovich, 79 tuổi và đã nghỉ hưu, cho biết ông gặp ông Thi thông qua vợ mình, Christine Hu, một diễn viên sinh ra ở Trung Quốc. Bà Hu cho biết bà rất háo hức được làm phim với ông Thi. Ông Antonovich nói ông chấp nhận lời mời làm việc của ông Thi năm 2017 và lãnh đạo các công ty đầu tư của ông Thi.
Trò chuyện trong ngôi nhà trên đỉnh đồi nhìn xuống thành phố Los Angeles, ông Antonovich và bà Hu cho hay họ nghe nói ông Thi có những vướng mắc pháp lý nhưng ban đầu chấp nhận khi ông Thi nói ông vô tội. "Cậu ta nói cậu ta bị lừa gạt", ông Antonovich nói.
Theo ông, việc tạo nên ấn tượng đó là khả năng của ông Thi để có thể di chuyển tự do, thậm chí là gặp ông Trump. Song cặp vợ chồng cho biết họ đã cắt đứt quan hệ sau khi được tổng lãnh sự Trung Quốc tại Los Angeles, Zhang Ping, cảnh báo rằng ông Thi phải đối mặt với các cáo buộc hình sự nghiêm trọng tại quê nhà.
