Cuộc chiến trong 9 tháng giữa liên minh quân sự do Saudi Arabia dẫn đầu và lực lượng phiến quân ở Yemen khiến vài nghìn dân thường thiệt mạng, một đất nước chia rẽ sâu sắc và mặt đất nham nhở với những mảnh vỡ, mìn cùng bom chưa nổ.
Xung đột tạo ra một di sản đáng sợ khác: Một nhánh của tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) lặng lẽ phát triển và dường như quyết tâm trở thành lực lượng tàn bạo nhất. Ngay cả chi nhánh Al Qaeda ở Yemen cũng nhận xét rằng những cuộc tấn công của chúng quá tàn bạo, New York Times đưa tin.
 |
| Hiện trường vụ đánh bom xe khiến quan chức đứng đầu tỉnh Aden thiệt mạng vào tuần trước. IS đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công. Ảnh: Getty Images |
Giống như các chi nhánh của IS tại Ai Cập và Libya, nhóm IS tại Yemen đã chứng tỏ rằng chúng đang phối hợp rất chặt chẽ các hoạt động với cơ quan đầu não ở Syria. Sự xuất hiện của chúng làm tăng mức độ nguy hiểm của những tín đồ Hồi giáo Sunni cực đoan ở Yemen, nơi một chi nhánh mạnh của Al Qaeda đang cát cứ và tiếp tục chiếm lãnh thổ trong xung đột hiện nay. Al Mukalla, thành phố lớn thứ 5 của Yemen, đã rơi vào tay chi nhánh Al Qaeda.
Giới tình báo Mỹ và giới chuyên gia chống khủng bố nhận định chi nhánh Al Qaeda vẫn là lực lượng phiến quân đáng gờm nhất ở Yemen. Song họ đang theo dõi nỗ lực của IS trong việc lôi kéo phần tử khủng bố từ chi nhánh của Al Qaeda tại đất nước đang tan nát vì chiến tranh.
“Tần suất của những cuộc tấn công và sự chiếm đoạt các tỉnh mới trong một năm qua cho thấy tham vọng của IS ở Yemen. Mặc dù một số người không coi chi nhánh của IS tại Yemen là lực lượng đáng lo ngại như các chi nhánh IS khác, nhiều nhân tố cho thấy chúng sẽ trở nên đáng sợ trong tương lai”, một quan chức chống khủng bố của Mỹ nhận định.
Một nhà phân tích tại Yemen, người đã theo dõi các nhóm cực đoan người Sunni tại đây, nói rằng quy mô của các vụ tấn công do IS thực hiện cho thấy chúng đã nguy hiểm như chi nhánh Al Qaeda.
“Khi nội chiến tại Yemen bắt đầu, IS chỉ hiện diện ở mức giới hạn tại đây. Trong quá trình xung đột lan rộng khắp Yemen và bạo lực tăng, hoạt động tuyển mộ của chúng mở rộng”, nhà phân tích nói.
Cả IS và Al Qaeda đều hưởng lợi từ khoảng trống an ninh khi chúng nỗ lực tập hợp sức mạnh của người Sunni để đối phó Houthi, lực lượng phiến quân người Shiite từ miền bắc, giới phân tích bình luận. Một yếu tố quan trọng là cả hai nhóm đều chỉ vấp phải sự kháng cự yếu ớt hay thái độ buông xuôi từ liên minh quân sự do Saudi Arabia dẫn đầu và các đồng minh, bởi họ chỉ tập trung vào việc chống Houthi.
Người dân kể rằng mấy ngày trước các chiến binh Al Qaeda chiếm hai thành phố ở miền nam Yemen một cách dễ dàng. Tại một số thành phố, bao gồm Aden và Taiz, nhiều chiến binh Sunni chiến đấu cho liên minh quân sự của Saudi Arabia và các đồng minh.
Dường như chính phủ Yemen, do Tổng thống Abdu Rabbu Mansour Hadi đứng đầu, đã đánh giá thấp mức độ nguy hiểm của chi nhánh IS hoặc thậm chí còn phủ nhận sự tồn tại của chúng trên đất nước họ.
Tháng trước, khi IS nhận trách nhiệm về vụ ám sát quan chức đứng đầu tỉnh Aden và 8 vệ sĩ của ông bằng xe bom (chúng công bố cả ảnh về vụ tấn công), người chỉ đạo lực lượng an ninh thành phố vẫn khẳng định tàn quân của Houthi và cựu tổng thống Ali Abdullah Saleh thực hiện vụ đánh bom. Saleh là đồng minh của phiến quân Houthi.
IS đã phái những kẻ đánh bom tự sát tới Sana, thành phố mà phiến quân Houthi kiểm soát - để tấn công các giáo đường. Với xe bom, chúng tấn công một khách sạn khi các quan chức chính phủ Yemen họp ở đó và một trung tâm chỉ huy của liên minh quân sự do Saudi Arabia đứng đầu.
"Những vụ ám sát và các hoạt động bạo lực khác cho thấy sức mạnh của IS đang tăng. Một mối nguy thực tế là nhiều phần tử khủng bố lão luyện của Al Qaeda có thể chạy sang IS để thực hiện những vụ khủng bố bên ngoài lãnh địa của chúng", Matthew Olsen, cựu giám đốc của Trung tâm Chống khủng bố Quốc gia tại thành phố Washington, bình luận.
