'Hồi ức Phú Nhuận': Bộ sưu tập công phu về đời sống đô thị

Sách Hồi ức Phú Nhuận.

Phú Nhuận là một trong những quận nội thành quan trọng áp sát trung tâm TP.HCM. Sau hơn 300 năm hình thành và phát triển, ban đầu là một gò đất hoang với vài hộ gia đình lưu dân tới khai hoang lập ấp, Phú Nhuận trở thành một quận hoàn toàn đô thị hóa, mang nhiều sắc thái.

Trong những bài viết của Hồi ức Phú Nhuận, tinh thần Phú Nhuận xưa hiện lên qua những câu chuyện hoài niệm xưa: Con đường từng trải qua bảy lần thay tên (đường Nguyễn Văn Trỗi), Con đường từng đi ngang quán xá và trại lính (đường Võ Tánh, nay là Hoàng Văn Thụ); Những quán ăn, tiệm cà phê mà tác giả luôn mong “lớn nhanh để đĩnh đạc bước vào” nhưng “không bao giờ có cơ hội đó nữa vì tất cả đều đã đóng cửa qua thời gian”...

Những trang viết giàu cảm xúc, nhiều tư liệu

Hồi ức Phú Nhuận gồm 60 bài viết về Phú Nhuận theo trục thời gian từ xưa đến nay, bao quát mọi mặt trong đời sống của quận đô thị này. Sách chia thành 9 phần: Mấy nẻo đường quen, Nơi chốn đi về, Dưới mái trường xưa, La cà quán xá, Giải trí và rèn luyện thân thể, Cơ sở làm ăn, Dập dìu tài tử giai nhân, Ôn chuyện xưa và phần phụ lục điểm qua sáu giai đoạn hình thành, phát triển của Phú Nhuận.

Với giọng văn giàu cảm xúc và nhiều tư liệu, 60 bài viết đưa người đọc tìm về những ấn tượng từng hiện diện ở Phú Nhuận. Một số thứ dù còn tồn tại nhưng ít nhiều thay đổi qua thời gian, một số tuy đã biến mất nhưng vẫn ẩn tàng trong ký ức người Phú Nhuận và trong góc khuất đời sống.

Tùy bút vốn là thể loại để người viết có thể tự do tung hứng theo cảm xúc nhưng ở Hồi ức Phú Nhuận, Phạm Công Luận không chỉ dựa vào cảm xúc mà có sự nghiên cứu, phóng chiếu với những tư liệu thực tế.

Bộ sưu tập công phu về đời sống Phú Nhuận

Phạm Công Luận khảo sát về Phú Nhuận ở đủ mọi khía cạnh: lịch sử, văn hóa, tâm lý, lối sống, giải trí, kinh doanh… nhằm khắc hoạ những giá trị đã từng tồn tại. Ông cũng cung cấp những thông tin thú vị.

Đó là nhà văn Hồ Biểu Chánh đã sống ở Phú Nhuận những năm cuối đời. Sau khi ông mất, con đường có ngôi nhà ông ở (trước đây vốn là con hẻm), đã được đặt lại theo tên ông, trở thành đường Hồ Biểu Chánh như ngày nay.

Tiệm phở Bắc Huỳnh thuộc hàng cao cấp, dù chỉ tồn tại ngắn ngủi nhưng rất tiếng tăm, khi đột nhiên đóng cửa năm 1982 đã khiến nhiều người tiếc nuối. Đầu thế kỷ 20, nhà thuốc Ông Tiên ở Phú Nhuận là “nhà bào chế và kinh doanh thuốc Đông dược có tiếng trên toàn cõi Đông Dương”…

Phạm Công Luận dành hai phần để viết về những người đã chọn Phú Nhuận làm nơi an cư. Phần Dập dìu tài tử giai nhân dành cho giới nghệ sĩ, phần Ôn chuyện xưa dành cho những người Phú Nhuận trong ký ức tác giả.

Sách còn có phần tranh của họa sĩ Phạm Công Tâm, Trương Ánh Mai cùng ảnh tư liệu từ nhiều nguồn.