Cuộc sống ngoài công việc

Chiến thắng khi bạn cuối cùng cũng có được một công việc ổn định - một công việc mà bạn thực sự thích, có thể giúp trang trải cuộc sống, cũng như phù hợp với những gì bạn muốn - chính là một trong những cảm xúc tuyệt vời nhất và là chuyện đáng để ăn mừng. Tuy nhiên, dù cảm thấy bản thân đã về tới đích, thực chất chúng ta lại đang bước vào vạch xuất phát của một hành trình thích nghi hoàn toàn mới.

Càng lớn tuổi, chúng ta càng cảm thấy công việc dường như đang chi phối hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống. Nó quyết định tới lối sống của chúng ta, những người mà ta kết bạn, thời gian ta dành cho gia đình, làm những việc mình yêu thích. Công việc cũng có thể ảnh hưởng tới việc thể hiện tính cách của chúng ta.

Khi công việc chi phối mọi khía cạnh cuộc sống, mệt mỏi là điều đương nhiên. Ảnh: Our Mental Health.

Một nghiên cứu theo chiều dọc gần đây tại Hoa Kỳ đã đưa ra những hiểu biết sơ bộ cho thấy môi trường làm việc quyết định sự tự tin, mức độ hướng ngoại và tinh thần chủ động của chúng ta trong các hoạt động ngoài công việc.

Khi mỗi ngày chúng ta dành 8 tiếng đồng hồ hoặc hơn để nỗ lực hướng tới cùng một mục tiêu, thường là lặp đi lặp lại những công việc giống nhau trong cùng một môi trường, cảm giác bị giới hạn có lẽ là điều khó tránh khỏi.

Trải nghiệm này có tên là hội chứng Ngày Chuột Chũi, được đặt theo tên của bộ phim nổi tiếng trong đó nhân vật chính, do Bill Murray thủ vai, rơi vào vòng lặp sống lại cùng một ngày hết lần này tới lần khác, mắc kẹt, buồn chán và tuyệt vọng.

Thực tế mà chúng ta đang trải qua chính là sự quen dần: càng tiếp xúc lâu với một loại kích thích hoặc môi trường, ta sẽ càng trở nên ít phản ứng với nó. Những gì từng thú vị và mới mẻ sẽ dần trở nên quen thuộc và nhàm chán sau khi phải trải nghiệm đi trải nghiệm lại.

Thật trớ trêu thay khi trước kia chúng ta tha thiết biết bao nhiêu với mong muốn được một công việc ổn định có mức thu nhập khá khẩm và một mục đích sống, để rồi cuối cùng lại nhận ra rằng chính điều mà ta đã từng mơ ước ấy lại trở thành thứ khiến mình thấy gò bó, ngột ngạt sau một khoảng thời gian.

Có một vài cách hay có thể giúp bạn khắc phục trải nghiệm này. Và không phải chuyện gì cũng đều bắt nguồn từ lựa chọn công việc hay môi trường làm việc. Giải pháp không phải là nghỉ việc, đổi nghề ngay lập tức hay lao vào tìm kiếm thử thách sự nghiệp tiếp theo. Những lựa chọn này có thể giải quyết tức thời và nhanh chóng sự nhàm chán của bạn, nhưng chưa chắc nó sẽ thực tế và lâu dài. Thay vào đó, nó phụ thuộc vào cách bạn tiếp tục sống một cuộc đời có chủ đích, ngoài công việc.

Đúng vậy, công việc chiếm một phần đáng kể trong thời gian của bạn, nhưng bạn vẫn có quyền lựa chọn cách sử dụng toàn bộ quỹ thời gian còn lại. Nằm ì ở nhà vào một ngày cuối tuần có thể giúp bạn dưỡng sức, nhưng bạn lại chưa bổ sung được năng lượng tinh thần, cũng như thỏa mãn nhu cầu sâu xa hơn về sự kích thích, học hỏi, phát triển và giải trí.

Có một công thức để duy trì cảm giác trọn vẹn trong “cuộc sống thực sự” của bạn và đẩy lùi các triệu chứng Ngày Chuột Chũi dai dẳng. Mỗi ngày, hãy cố gắng làm một việc đáp ứng được từng mục tiêu sau:

• Một việc gì đó mang lại niềm vui cá nhân: Hãy làm một việc gì đó chỉ dành riêng cho bạn và không vì ai khác, một việc có thể nghe ngớ ngẩn nhưng lại khiến bạn nở nụ cười hoặc mang lại cảm giác bình yên. Đó có thể đơn giản là nghe một podcast yêu thích trên đường đi làm, giải ô chữ, viết nhật ký về ngày hôm nay, cầu nguyện, hoặc khiêu vũ ít phút trước khi bạn bắt đầu nấu bữa tối. Điều kiện duy nhất là nó không được khiến bạn cảm thấy như nghĩa vụ.

Một việc gì đó thiết thực: Hãy làm một việc gì đó thiết thực khiến bạn cảm thấy có mục đích, hy vọng sẽ giúp ích cho bản thân trong tương lai. Một việc có thể chỉ nhỏ nhặt như chuyện xếp chăn trên giường cho gọn gàng hoặc tranh thủ dọn dẹp chiếc tủ đầu giường vào mỗi sáng, thanh toán hóa đơn, sắp xếp lại lịch trình hay hoàn thành một việc bất kỳ trong danh sách cần làm, mà bạn đã trì hoãn quá lâu. Làm vậy sẽ giúp bạn lấy lại được cảm giác kiểm soát đối với tất cả những điều nhỏ nhặt vẫn thường bị lãng quên giữa bộn bề công việc.

Một việc gì đó liên quan đến nhận thức: Có thể công việc hiện tại đang khiến bạn cảm thấy được kích thích về mặt nhận thức hoặc tinh thần. Thế nhưng, điều đó không có nghĩa là bạn nên ngừng học hỏi hay khám phá những mối quan tâm ngoài công việc. Bạn có thể đăng ký đọc một tờ báo hoặc tạp chí điện tử, dành ra một đêm mỗi tuần để xem podcast khoa học, lịch sử hay phim tài liệu thay vì bộ phim truyền hình yêu thích của bản thân. Những lựa chọn và thói quen nhỏ này sẽ giúp trí óc bạn linh hoạt và học hỏi, thay vì bị cuốn vào guồng quay đều đều, máy móc của công việc.

Một hoạt động thể chất: Khi bắt đầu làm việc toàn thời gian, đặc biệt là công việc văn phòng, bạn sẽ rất dễ rơi vào trạng thái ì ạch ít vận động. Thậm chí bạn còn chẳng nhận ra mình ít vận động đến mức nào cho tới khi thử chạy bộ hoặc đi ra ngoài trời, thế mới biết thể lực của mình đã giảm sút ra sao. Không những giúp giảm bớt căng thẳng, hoạt động thể chất còn mang lại những lợi ích đã được chứng minh về sức khỏe tâm thần mà mọi người đều có thể đạt được.

Bạn không cần phải luyện tập cho một cuộc thi marathon hay tập thể lực cường độ cao, nhưng bạn cần phải tìm ra cách để cơ thể vận động. Kể cả việc đứng duỗi người trước tivi, chạy bộ vào giờ nghỉ trưa hay tham gia một lớp học với bạn bè thay vì ra ngoài ăn tối và uống vài ly - bất kỳ hình thức hoạt động thể chất nào cũng đều mang lại những lợi ích quan trọng cho sức khỏe của bạn.

Một hoạt động xã hội: Bạn bè là người giúp khơi dậy những phần tính cách trong chúng ta mà ta thường phải gác lại khi làm việc. Họ cho chúng ta cảm giác được tự do và thấu hiểu; là những người mà ta có thể sẻ chia cuộc sống. Đôi khi họ trượt khỏi danh sách ưu tiên khi chúng ta càng ngày càng tiến bước sâu vào lứa tuổi 20 - tôi thật lòng mong bạn đừng để điều đó xảy ra.

Có thể không phải lúc nào cũng có thời gian để gặp họ, nhưng một lần mỗi ngày, hãy dành ra chút thời gian để hâm nóng tình bạn. Bất kể đó là một cuộc gọi tranh thủ trên đường đi làm về, chơi trò chơi điện tử để giải trí, chia sẻ một video hài hước hay hẹn gặp nhau đi ăn trưa. Dù bạn đang làm công việc gì hay theo đuổi khát vọng ra sao, cũng đừng bỏ quên khía cạnh xã hội của mình.

Đối với một số người, đây có thể là một công thức khá đơn giản; nhưng với nhiều người khác, việc nhồi nhét tất cả các việc ấy vào trong cùng một ngày dường như là điều không thể. Nhưng cách bạn sống mỗi ngày như thế nào lại chính là cách bạn sống cả cuộc đời. Hãy chủ động lựa chọn cách bạn tận hưởng thời gian ngoài công việc, để cuộc sống của bạn không bị công việc kia ngốn trọn.

Chẳng ai thực sự thấu tỏ hết được mọi câu trả lời, ngay cả những người trông có vẻ như vậy.

Trong một xã hội ngày càng cạnh tranh gay gắt, việc bạn dành thời gian nhẩn nha và vừa đi, vừa tận hưởng nẻo đường nên thơ đó cũng chẳng sao.

Không có công việc mơ ước nào duy nhất dành cho bất kỳ người nào trong chúng ta. Hãy để mục đích sống dẫn đường, thay vì một hoài bão cụ thể.

Hãy tập trung vào việc tạo ra ý nghĩa ngoài công việc, để sự nghiệp không trở thành toàn bộ bản dạng của chính bạn.