Hình ảnh gia đình đại trí thức của phu nhân tướng Giáp

GS Đặng Thai Mai cùng vợ và các con. Từ trái sang: PGS.TS văn học Đặng Thị Hạnh, PGS.TS sử học Đặng Bích Hà, PGS.TS Đặng Thai Hoàng, PGS.TS sinh học Đặng Xuyến Như, GS.TS văn học Đặng Thanh Lê, PGS.TS văn học Đặng Anh Đào. Ảnh chụp tại Hà Nội năm 1962. Nguồn ảnh: Sách Cô bé nhìn mưa.

Giáo sư Đặng Thai Mai (1902-1984) là nhà giáo, nhà văn, nhà phê bình văn học. Ông từng giữ các chức vụ quan trọng như Bộ trưởng Giáo dục, Viện trưởng đầu tiên của Viện Văn học Việt Nam... Ông am hiểu văn học cổ điển Pháp, văn học hiện đại Trung Quốc, văn học cận đại Việt Nam. Ông là một trong những học giả lớn của đất nước, có nhiều công trình nghiên cứu văn học Việt Nam và văn học thế giới. Hầu hết giáo sư văn học của đất nước trong hơn nửa thế kỷ qua đều là học trò của GS Đặng Thai Mai.

Bốn chị em gái nhà bà Đặng Bích Hà đều lấy chồng là trí thức, quân nhân có cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Từ trái qua: bà Đặng Bích Hà - vợ Đại tướng Võ Nguyên Giáp, bà Đặng Thị Hạnh - vợ Trung tướng Phạm Hồng Cư, bà Đặng Thanh Lê - vợ PGS Nguyễn Văn Hoàn, và bà Đặng Anh Đào - vợ Trung tướng Phạm Hồng Sơn. Nguồn ảnh: Sách Cô bé nhìn mưa.

GS Đặng Thai Mai và con rể cả là Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở số 30 Nguyễn Huy Tự, Hà Nội. Hai người vốn là bạn vong niên nên Đại tướng đã biết bà Đặng Bích Hà - con gái đầu lòng của GS Đặng Thai Mai từ khi bà còn là một cô bé. Người vợ đầu của Đại tướng - liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái cũng rất thân thiết với gia đình bà Đặng Bích Hà. Ảnh được chụp vào năm 1980. Nguồn ảnh: Sách Cô bé nhìn mưa.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng vợ là bà Đặng Bích Hà. Năm 1945, khi hai người gặp lại nhau, Võ Nguyên Giáp vừa trải qua mất mát lớn, khi biết tin người vợ đầu Nguyễn Thị Quang Thái đã bị bắt và mất trong nhà tù Hỏa Lò từ đầu năm 1944. Từ sự kính phục và ngưỡng mộ, Bích Hà lại càng muốn được cùng ông chia sẻ mọi gian khó trên đường đời. Cuối năm 1946, gia đình GS Đặng Thai Mai đồng ý tổ chức lễ cưới cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp và con gái cả Đặng Bích Hà. Đám cưới của hai người được tổ chức rất giản dị. Ảnh chụp năm 1958 tại số 30 Hoàng Diệu, Hà Nội. Nguồn ảnh: Sách Cô bé nhìn mưa.

Vợ chồng hai cụ Đặng Thai Mai - Hồ Thị Toan cùng con gái lớn là Đặng Bích Hà. GS Đặng Thai Mai dạy các con đọc sách từ nhỏ. Trong hồi ký Cô bé nhìn mưa, GS Đặng Thị Hạnh kể lại "Căn nhà và sách vở vẫn là nơi trú ẩn ưa thích của tôi" và những kỷ niệm cùng người chị cả Đặng Bích Hà rong ruổi khắp hiệu sách. Ảnh chụp tại Huế năm 1930. Nguồn ảnh: Sách Cô bé nhìn mưa.

Ảnh chụp các chị em cùng các cháu của bà Đặng Bích Hà tại Hà Nội, ngày 25/8/2007 nhân dịp sinh nhật lần thứ 96 của Đại tướng Võ Nguyên Giáp (ngồi giữa, hàng đầu). Nguồn ảnh: Sách Cô bé nhìn mưa.