 |
Trong một cuộc diễu hành hôm 11/9 do Taliban tổ chức, hàng loạt phụ nữ được cho là bị buộc xuất hiện trong trang phục đen, đeo găng tay đen, khoác áo choàng với mũ trùm đầu che kín cả mắt. Quy tắc ăn mặc cực đoan này đang làm dấy lên lo ngại về kế hoạch cho phép nữ giới tiếp tục đi học của nhà cầm quyền mới, theo Telegraph.
Cùng ngày, những phụ nữ này cũng tập trung trong một giảng đường ở Đại học Kabul để nghe các diễn giả chê bai phương Tây và ủng hộ các chính sách giáo dục của Taliban.
Một diễn giả nói: "Trong xã hội phương Tây, chúng ta thấy họ tin tưởng vào giá trị của họ và thấy được họ bảo vệ những giá trị đó đến mức nào. Họ thậm chí không thể chấp nhận việc phụ nữ Hồi giáo dùng hijab (một loại khăn trùm đầu của phụ nữ Hồi giáo)".
Bà nói thêm rằng những phụ nữ gần đây đã phản đối sự cai trị của Taliban "không phải là đại diện thực sự của phụ nữ Afghanistan”.
“Họ theo đuổi lợi ích cá nhân của mình bằng cách tuyên bố sai lệch rằng họ là đại diện cho phụ nữ Afghanistan”, bà nhận định.
Cách ăn mặc chưa từng thấy
Trang phục của phụ nữ tại Đại học Kabul ngày 11/9 đã thu hút nhiều bình luận vì sử dụng loại mũ trùm đầu rũ xuống phủ hết phần mắt. Đây là cách ăn mặc chưa từng thấy ở Afghanistan và hiếm khi xuất hiện ngay cả ở những môi trường tôn giáo khắc nghiệt nhất ở những nơi khác trên thế giới.
 |
| Cách ăn mặc - với quần áo đen, găng tay đen, áo choàng với mũ trùm đen che phủ tầm mắt - chưa từng được thấy ở Afghanistan trước đây, cũng như rất hiếm gặp ở những vùng tôn giáo khắc nghiệt nhất. Ảnh: Shutterstock. |
Khi Taliban nắm quyền lần đầu tại Afghanistan từ năm 1996 đến năm 2001, phụ nữ bị buộc phải mặc burqa xanh dương - loại trang phục phủ từ đầu tới chân mà người mặc chỉ có thể nhìn qua một lớp vải thưa ở phần mắt.
Phụ nữ dưới sự cai trị của Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Iraq và Syria từ năm 2014 đến 2019 phải đeo găng tay và niqab màu đen - loại trang phục trùm kín người nhưng vẫn hở phần mắt.
Abdul Baqi Haqqani, quan chức phụ trách giáo dục đại học của Taliban, ngày 12/9 cho biết ông dự định cho phép phụ nữ học đại học, miễn là họ mặc hijab, nhưng không nói rõ là che một phần mặt hay trùm kín đầu và mặt - kể cả mắt - như cách mặc của phụ nữ trong buổi diễu hành hôm 11/9.
Ông cũng xác nhận Taliban sẽ thực thi lệnh cấm hoàn toàn việc giáo dục chung hai giới, nghĩa là nam sinh và nữ sinh phải học ở các lớp hoặc trường riêng biệt.
"Chúng tôi không gặp vấn đề gì trong việc chấm dứt hệ thống giáo dục nam nữ hỗn hợp. Người dân theo đạo Hồi và họ sẽ chấp nhận điều này", ông nói.
Kể từ khi lên nắm quyền hồi giữa tháng 8, Taliban đã nhiều lần hứa tiếp tục cho nữ giới đi học và thực hiện quyền phụ nữ, nhưng lưu ý là “trong khuôn khổ luật Hồi giáo".
Tuy nhiên, các nhà hoạt động và học giả đã cảnh báo rằng việc chấm dứt hoàn toàn các lớp học nam nữ hỗn hợp ở cấp trung học và đại học trên thực tế sẽ dẫn đến lệnh cấm dạy phụ nữ và trẻ em gái, vì các cơ sở giáo dục thiếu phòng học và nhân viên nữ cần phải đáp ứng các quy định mới.
Ông Haqqani bác bỏ điều đó, nói rằng có thể tìm đủ nhân viên nữ và có thể thực hiện các biện pháp thay thế trong thời gian chờ đợi.
 |
| Phụ nữ trong trang phục đen kín mít ngồi nghe diễn thuyết ủng hộ Taliban tại Đại hoc Kabul. Ảnh: AFP. |
“Tất cả phụ thuộc vào năng lực của trường đại học. Chúng ta cũng có thể sử dụng giáo viên nam để dạy với điều kiện che màn ngăn cách, hoặc sử dụng công nghệ để dạy học", ông nói.
Một nhà hoạt động vì nữ quyền giấu tên - vì cô vẫn ở Kabul - nói với Telegraph rằng những lời hứa này là "dối trá", sinh viên buộc phải ở nhà vì các trường đại học không biết làm thế nào để thực hiện quy định mới.
"Không tuân theo sẽ bị đuổi học"
Một đoàn phụ nữ ăn mặc tương tự hô vang khẩu hiệu ủng hộ Taliban đã được nhìn thấy tuần hành ở Kabul và Kandahar vào cuối tuần qua, cho thấy Taliban đang nỗ lực chống lại các cuộc biểu tình của phụ nữ phe đối lập.
Natiq Malikzada, một nhà báo địa phương, cho biết một trong những phụ nữ liên quan nói với anh rằng Taliban đã triệu tập các sinh viên đến hội trường và “gây áp lực” để họ mặc áo choàng đen.
“Họ nói với chúng tôi rằng nếu không tuân theo, chúng tôi sẽ bị đuổi học và không bao giờ có thể xin học ở bất cứ đại học nào khác”, Malikzada trích lời người phụ nữ.
Các bức ảnh chụp lại sự kiện đã gây ra phản ứng dữ dội trên mạng xã hội. Hàng loạt phụ nữ Afghanistan đăng ảnh của họ trong trang phục truyền thống của Afghanistan với hashtag "DoNotTouchMyClothes" (tạm dịch: Đừng đụng đến trang phục của tôi).
"Đây là văn hóa Afghanistan. Tôi đang mặc một chiếc váy truyền thống của Afghanistan", Bahar Jalai, một học giả, đăng bức ảnh cô trong một bộ váy xanh lá và viết.
Những người khác cho biết họ chưa từng thấy trang phục trùm kín hết cả mắt, kể cả ở những khu vực tôn giáo bảo thủ nhất của Afghanistan.
 |
| Chiến binh Taliban tháp tùng cuộc diễu hành của phụ nữ trong trang phục đen kín mít, trước Đại học Kabul, ngày 11/9. Ảnh: AFP. |
Các chiến binh Taliban hồi tuần trước đã đàn áp gay gắt những người biểu tình - chủ yếu là phụ nữ - chống lại sự cai trị của nhóm chiến binh Hồi giáo này, chống lại các hạn chế về quyền công dân đối với phụ nữ, cũng như ảnh hưởng của Pakistan ở Afghanistan. Phóng viên tại hiện trường bị đánh đập, bắt giữ, và hành hạ.
Một số chiến binh lấy cớ cho sự đàn áp của họ rằng phụ nữ không nên ra đường và không nên quay phim hay chụp ảnh. Một số chiến binh khác nói rằng biểu tình là bất hợp pháp.
Cựu Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai - người đã chọn ở lại Kabul sau khi chính phủ cũ sụp đổ - cho biết ông đã có các cuộc nói chuyện với Taliban và đã thúc giục nhóm này duy trì nền giáo dục có sự tham gia của nữ giới, cũng như giữ gìn những thành quả mà nền giáo dục này đạt được trong suốt 20 năm qua.
Ông nói với BBC: “Theo quan điểm của tôi, hijab là đủ, không nên có bất kỳ biện pháp nghiêm ngặt hơn nào”.
