Hé lộ nhiều sự thật đằng sau các hệ thống AI

Hãy coi đó là cơ sở hạ tầng vật chất đang định hình lại Trái đất và thay đổi cách con người nhìn nhận thế giới.

Trí tuệ nhân tạo không chỉ đơn thuần là mã code và thuật toán. Nó là một ý tưởng, một ngành công nghiệp, một hình thức thực thi quyền lực.

Bản đồ AI nhấn mạnh quan điểm rằng không nên chỉ xem AI như một công cụ kỹ thuật thuần túy có thể tạo ra những kết quả “thần thánh”, mà cần coi đó là cơ sở hạ tầng vật chất đang định hình lại Trái đất, đồng thời thay đổi cách con người nhìn nhận và hiểu biết thế giới. Những gì phải trả giá để tạo ra các hệ thống AI cũng cần được công khai và nhận thức rõ ràng bởi cộng đồng và những người làm chính sách.

Cuốn sách này tái hiện lịch sử AI và những khía cạnh tác động quan trọng, sâu sắc nhất. Chắc chắn rất ít người liên tưởng AI đến các vấn đề như ô nhiễm môi trường, việc khai thác khoáng sản, sự gia tăng phân biệt và khoảng cách trong xã hội, vấn đề cảm xúc, cách sử dụng sức lao động...

Và không ít người đọc sẽ ngỡ ngàng trước những thông tin lần đầu nghe nói đến...

Kate Crawford lập luận và chứng minh rằng AI không nhân tạo cũng không thông minh. Nói đúng hơn, AI vừa gắn với con người vừa phụ thuộc vào vật chất, được tạo ra từ tài nguyên thiên nhiên, nhiên liệu, sức lao động của con người, cơ sở hạ tầng, hậu cần, lịch sử và cách thức phân loại. Các hệ thống AI không mang tính tự chủ, không lý trí và không có khả năng nhận thức được bất cứ điều gì nếu không được huấn luyện rộng và sâu về mặt tính toán với những bộ dữ liệu lớn hay với các quy tắc và phần thưởng được định sẵn.

Khi trình bày thông tin về AI trong cuốn sách này như một tập bản đồ (Atlas), Kate Crawford muốn đưa ra góc nhìn đa dạng và sâu rộng hơn là những gì truyền thông đề cập. Tác giả cho rằng con người cần một lý thuyết về AI bao hàm: Những quốc gia và tập đoàn phát triển và thống trị mảng này; Hoạt động khai thác tài nguyên để lại những hậu quả tiêu cực trên Trái đất để phục vụ hệ thống AI; Những hình thức lao động ngày càng mang tính bất công và bóc lột đang xây nền tảng cho AI.

Từ những góc nhìn đó, tác giả cũng nhắc đến nhiều kịch bản về cách AI sẽ được sử dụng trên thế giới trong tương lai.

Cùng phát hành hướng đến Ngày Chuyển đổi số Quốc gia 10/10, NXB Trẻ có các tựa mới nhất trong năm 2024 gồm: Tiếp thị 6.0 - Tương lai là toàn nhập: Bàn về xu hướng chuyển đổi số trong marketing; Kiến tạo thiên tài - Những “dị nhân: đã đưa AI đến với Google, Facebook và thế giới; Tương lai số - Bốn lộ trình để nắm bắt giá trị số: Lộ trình chuyển đổi số cho doanh nghiệp... và các tựa sách đã xuất bản trước đó.

Nổi bật có cuốn Thời đại AI phát hành năm 2023 đã vào Danh sách 5 cuốn sách nên đọc để hiểu về AI do Wall Street Journal bình chọn. Đó là một tựa sách giá trị được viết bởi các tên tuổi lớn: Henry A. Kissinger (Cựu Ngoại trưởng Mỹ); Eric Schmidt (Cựu CEO và Chủ tịch Google), Daniel Huttenlocher (Trưởng khoa tại trường MIT).