 |
Hai năm qua, cộng đồng yêu văn chương có một điểm dừng chân mới mẻ, thú vị, đó là Trạm Radio. Đều đặn hàng tuần, nơi đây đều phát đi thanh âm rung cảm đẹp đẽ của văn chương. Nhân dịp kênh phát thanh này tròn 200 số, Thu Hoài - đồng sáng lập, thực hiện Trạm Radio - đại diện nhóm chia sẻ về quá trình thực hiện chương trình.
Lựa chọn podcast là đúng đắn
- Ý tưởng thực hiện Trạm Radio đến với Trang và Hoài như thế nào?
- Ban đầu, Trạm Radio được lập ra để thúc đẩy và lan tỏa văn học Việt Nam. Chúng tôi nhận ra có rất nhiều tác phẩm văn học Việt Nam hay mà chưa được nhiều người biết đến. Vậy nên dù mở đầu bằng những nhân vật quen thuộc như Hàn Mạc Tử, Xuân Quỳnh, Xuân Diệu… thì trong đầu chúng tôi đã nghĩ đến việc sẽ mở rộng ra những cây viết đương đại nữa.
Thậm chí Trạm Radio lúc đầu còn không trích đọc tác phẩm như hiện nay, mà chúng tôi hoàn toàn tập trung vào việc thảo luận văn chương. Tuy nhiên, nhận thấy sẽ rất khó để độc giả theo dõi được các thảo luận nếu như không được biết đến văn bản như thế nào, chúng tôi đã thêm phần trích đọc tác phẩm trước mỗi số thảo luận.
 |
| Hà Trang (trái) và Thu Hoài trong một lần thu âm cho Trạm Radio. Ảnh: NVCC. |
- Vì sao bạn chọn hình thức podcast? Bạn nhìn thấy triển vọng gì ở hình thức này?
- Vào năm 2017, Trạm Radio được thực hiện những số đầu tiên. Đây là lúc hình thức vlog nở rộ ở Việt Nam, chúng tôi nhận thấy đã quá nhàm chán với việc giới thiệu hay thảo luận văn chương bằng hình, và tự hỏi tại sao lại không chọn hình thức phát thanh như radio nhỉ. Hơn nữa những người thực hiện lúc bấy giờ cũng không tự tin với vẻ bề ngoài để lên sóng, và podcast là hình thức phù hợp nhất.
Tuy vậy, phải đến năm 2018, khi Trạm Radio trở lại sau một thời gian gián đoạn, chúng tôi mới phát sóng trên các nền tảng podcast quen thuộc trên thế giới nhưng vẫn còn mới tại Việt Nam là Soundcloud, Spotify, Apple Podcast, Google Podcast...
Hiện tại podcast là một trong những kênh phương tiện đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, chúng tôi cảm thấy vui khi lựa chọn ban đầu của mình đúng đắn.
Podcast có một đặc điểm chúng tôi thấy rất vừa ý, chính là điểm không khiến người đọc có một trải nghiệm nghe hoàn chỉnh mà không bị xao nhãng bởi hình ảnh, từ đó sẽ cảm nhận được trọn vẹn được những gì mà Trạm Radio muốn truyền tải.
Ngoài ra, chúng tôi nhớ đến các chương trình Đọc truyện đêm khuya quen thuộc trên các đài phát thanh, và muốn tái hiện lại những chương trình như thế để gửi đến các thính giả.
Thật thú vị khi hiện tại podcast là một trong những kênh phương tiện đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, chúng tôi cảm thấy vui khi lựa chọn ban đầu của mình đúng đắn, từ đó có lợi thế là một trong những kênh phát thanh văn học có mặt sớm tại Việt Nam.
- Thời điểm bắt tay làm Trạm Radio, không nhiều trang podcast và sách nói bản quyền ở Việt Nam. Hình thức mới mẻ này có khiến các bạn khó tiếp cận bạn đọc?
- Ban đầu chúng tôi cũng hơi lo lắng khi mình thực hiện một hình thức chưa quen lắm với mọi người, vậy nên các số Trạm Radio đầu tiên, dù là dưới hình thức phát thanh, nhưng vẫn được chuyển hóa thành video để phát trực tiếp trên kênh fanpage. Cách làm này, dù mọi người rất dễ xem nhưng lại có nhược điểm là không đảm bảo tín hiệu mạng từ phía điểm phát.
Đến khi chuyển sang upload trên các nền tảng âm thanh SoundCloud, Spotify, chúng tôi lại có lo lắng khác vì mọi người phải click vào một link nào đó để nghe thay vì lướt Facebook là có thể nghe được như trước kia.
Nhưng sau một thời gian, khi người nghe đã quen với hình thức podcast này, chúng tôi thậm chí không cần phải share link mà thính giả sẽ tự động nghe các số Trạm Radio mới trên chính các nền tảng mà họ đã đăng ký.
 |
| Trạm Radio số 131 bàn về văn chương Haruki Murakami. Ảnh: T. R. |
Podcast đang trở thành xu hướng ở Việt Nam
- Các chương trình của Trạm Radio đã được thực hiện như thế nào?
- Radio hiện có hai dạng nội dung chính, thứ nhất là trích đọc một phần tác phẩm có bản quyền, và thứ hai là thảo luận văn chương. Với các số trích đọc, chúng tôi sau khi lựa chọn được tác phẩm và đoạn trích mong muốn, sẽ liên hệ với đơn vị nắm giữ bản quyền tác phẩm để xin phép trích đọc, sau khi được đồng ý sẽ tiến hành thu âm đọc, xử lý hậu kỳ và đăng tải bản radio hoàn chỉnh trên các nền tảng phát sóng.
Còn đối với các số thảo luận văn chương, chúng tôi phải chọn chủ đề, nhân vật, tác phẩm muốn bàn luận, thường sẽ dựa vào các sự kiện như kỷ niệm ngày sinh/ngày mất của các tác giả, hoặc những dịp đặc biệt khác. Sau đó là phần quan trọng nhất, chúng tôi sẽ đi tìm một khách mời có hiểu biết và hứng thú để cùng bàn luận về chủ đề đó.
 |
| Thu Hoài, Hà Trang và các cộng tác viên của Trạm Radio. Ảnh: FBNV. |
Khách mời có thể là nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nhà phê bình, tiến sĩ văn học, giảng viên đại học, sinh viên chuyên ngành Anh văn… đôi khi chỉ đơn giản là độc giả yêu thích chủ đề của chúng tôi và sẵn sàng cùng chia sẻ, thảo luận cùng biên tập viên của Trạm.
Các nội dung của chúng tôi rất đa dạng, không bó buộc trong các quy chuẩn nào cả. Khách mời thậm chí có thể phản bác và không đồng tình với những quan điểm của biên tập viên, miễn là họ có những lập luận chặt chẽ, thuyết phục.
- Sách nói, podcast đang bắt đầu phát triển ở Việt Nam. Đâu sẽ là điểm cạnh tranh của Trạm Radio?
- Podcast đang trở thành xu hướng truyền thông mới tại Việt Nam. Trạm Radio tự tin khi là một trong những kênh podcast văn học đầu tiên tại nước nhà, đồng thời vẫn liên tục sản xuất original contents (content chân chính) mỗi tuần. Chúng tôi có lượng người theo dõi tăng dần theo thời gian, hiện kênh Spotify của Trạm Radio đạt gần 13.000 người.
Chúng tôi vẫn giữ những bản sắc riêng kể từ khi mới thành lập, kiên định theo đuổi mục tiêu ban đầu mà Trạm Radio đặt ra, nhưng đồng thời cũng có những thay đổi phù hợp. Trạm Radio đã có thêm kênh tiếng Anh, thảo luận văn chương hoàn toàn bằng tiếng Anh. Đồng thời chúng tôi cũng mở rộng ra văn học nước ngoài, và sắp tới có thể là các chủ đề về khoa học, lịch sử và nhân học.
- Hiện Trạm Radio xây dựng được hình ảnh đẹp trong giới văn chương. Các bạn có tính tới phương án kiếm tiền cho Trạm Radio?
- Hiện tại chúng tôi có nhận quyên góp từ các bạn thính giả, những người biết và yêu mến Trạm Radio, muốn ủng hộ Trạm Radio. Chúng tôi cũng có một vài kế hoạch hợp tác với các đơn vị xuất bản khác, nhưng vẫn còn nhỏ lẻ.
Tuy nhiên có một điều chúng tôi chắc chắn là sẽ không thu phí của người nghe. Tức là thính giả vẫn có thể nghe miễn phí tất cả các nội dung của Trạm Radio trên nhiều nền tảng khác nhau. Chúng tôi hy vọng rằng, sau khi lắng nghe các chương trình của Trạm Radio, các bạn thính giả sẽ thêm yêu văn chương hơn, tìm đọc nhiều hơn về các tác phẩm văn học của cả Việt Nam và trên thế giới.
