Giải trình việc soát quốc tịch cổ đông hãng bay IPP Air Cargo

Sau 2 năm dài trì hoãn, nhà chức trách hàng không đang tái xúc tiến thành lập hãng bay mới với việc thẩm định hồ sơ của IPP Air Cargo. Sau đó, Bộ KH&ĐT có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ Bộ đề nghị rà soát, kiểm tra về tình trạng quốc tịch của các cổ đông.

Trường hợp cá nhân mang 2 quốc tịch thì được quyền lựa chọn áp dụng điều kiện tiếp cận thị trường và thủ tục đầu tư theo quy chế trong nước hoặc nước ngoài.

4 cổ đông

Giải trình nội dung này, Cục Hàng không cho biết theo hồ sơ do IPP Air Cargo nộp, 4 cổ đông gồm Công ty TNHH XNK Liên Thái Bình Dương, đại diện là ông Nguyễn Hạnh (Johnathan Hạnh Nguyễn - Việt kiều quốc tịch Mỹ), Công ty TNHH Thương mại Duy Anh (đại diện là ông Nguyễn Phi Long) đều là doanh nghiệp 100% vốn từ nhà đầu tư quốc tịch Việt Nam và bà Lê Hồng Thủy Tiên, ông Nguyễn William Hiếu là công dân Việt Nam. Theo đó, cả 4 người là ông Nguyễn Hạnh, ông Nguyễn Phi Long, bà Lê Hồng Thủy Tiên và ông Nguyễn William Hiếu đều được cơ quan công an địa phương cấp Căn cước công dân/Chứng minh thư nhân dân theo quy định.

Ngày 31/8/2022, IPP Air Cargo đã có văn bản gửi Bộ GTVT kèm theo biên bản họp hội đồng quản trị và nghị quyết hội đồng quản trị ngày 31/8/2022, trong đó cam kết: "Áp dụng theo điều kiện tiếp cận thị trường và thủ tục đầu tư như quy định áp dụng đối với nhà đầu tư trong nước".

Như vậy, nhóm cổ đông của IPP Air Cargo đã chủ động lựa chọn tư cách "nhà đầu tư trong nước", đồng thời không được thực hiện các quyền và nghĩa vụ quy định đối với nhà đầu tư nước ngoài.

Trao đổi với Zing, đại diện Cục Hàng không cho biết việc cổ đông của hãng hàng không là nhà đầu tư quốc tịch Việt Nam hay nước ngoài sẽ ảnh hưởng đến số cổ phần tối đa mà người này được nắm giữ. Trường hợp là nhà đầu tư nước ngoài, người này không được nắm quá 30% cổ phần.

Ngành hàng không đã phục hồi

Đầu năm 2020, thị trường hàng không xôn xao trước thông tin thành lập hàng loạt hãng bay mới như Vietravel Airlines, Vinpearl Air, Kite Air, Vietstar Airlines... Một số hãng thậm chí đã ấn định ngày khai trương cất cánh trong năm 2020.

Dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam đã tạo ra bước ngoặt khiến hàng không rơi vào khủng hoảng, Bộ GTVT ngừng xem xét thành lập hãng bay mới trong hơn 2 năm để tập trung tháo gỡ khó khăn cho toàn ngành.

Trong văn bản thẩm định hồ sơ hãng hàng không của ông Johnathan Hạnh Nguyễn (Việt kiều quốc tịch Mỹ), Bộ KH&ĐT nhắc lại việc Bộ GTVT trì hoãn thành lập hãng bay mới suốt 2 năm dịch bệnh, qua đó đề nghị Bộ GTVT báo cáo tình hình phát triển ngành hàng không hiện tại để cho thấy sự phù hợp ra đời hãng bay mới.

Trong văn bản giải trình ngày 5/9, Cục Hàng không Việt Nam khẳng định ngành hàng không đến nay đã thích ứng với bình thường mới và có nhu cầu lớn về vận tải hàng hóa.

Giao diện máy bay chở hàng của IPP Air Cargo. Ảnh: IPP.

Cơ quan này cho biết thời điểm tháng 5/2020, do ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19, ngành hàng không đã dừng toàn bộ hoạt động vận chuyển hành khách quốc tế vào Việt Nam.

Bộ GTVT khi đó đã quyết định tạm dừng cấp giấy phép thành lập hãng bay mới cho tới thời điểm thị trường phục hồi (dự kiến năm 2022) nhằm đảm bảo sự tồn tại cho hãng hàng không hiện hữu và tránh thiệt hại cho nhà đầu tư mới.

Trong hơn 2 năm dịch bệnh hoành hành, Vietravel Airlines là hãng hàng không mới duy nhất được khai trương. Hãng bay này cùng với công ty mẹ Vietravel phải gánh chịu 2 năm thua lỗ do cả ngành du lịch lẫn hàng không đều "đóng băng".

Để thích ứng với dịch bệnh, các hãng bay Việt Nam đã phải chuyển sang chở hàng hóa. Tính đến 28/6/2021, có 9 máy bay phải tháo ghế để chở hàng trên khoang (Vietnam Airlines hoán đổi 5 máy bay, Vietjet 4 chiếc).

Thực trạng trên là lý do khiến Bộ GTVT trì hoãn xem xét thành lập hãng hàng không IPP Air Cargo ngay cả khi hãng này chỉ phục vụ chở hàng.

Bước sang năm 2022, lưu lượng vận chuyển hành khách nội địa và quốc tế được phục hồi và đạt đỉnh vào dịp cao điểm du lịch hè. Tính đến 31/7, 5 hãng hàng không trong nước đã khai thác thường lệ 69 đường bay nội địa nối Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM với 19 sân bay địa phương.

Cùng với đó, hơn 60 hãng bay nước ngoài và 4 hãng Việt Nam đã khai thác 110 đường bay quốc tế, kết nối với 24 quốc gia/vùng lãnh thổ. Trong đó, hãng bay Việt Nam đang khai thác 63 đường bay quốc tế đến 18 quốc gia/vùng lãnh thổ.

"Như vậy, trong bối cảnh thị trường hàng không Việt Nam nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung đang thích ứng với trạng thái bình thường mới, việc thành lập mới hãng hàng không chuyên chở hàng hóa của Việt Nam là phù hợp", Cục Hàng không kết luận.

Nhu cầu chở hàng hóa bằng máy bay tăng cao

Theo thống kê của Cục Hàng không, tại Việt Nam hiện có 47 hãng hàng không quốc tế khai thác chuyến bay chở hàng hóa thường lệ, trong đó có 27 hãng chỉ chuyên chở hàng hóa (không chở khách).

Trong giai đoạn từ đầu năm 2022 đến nay, hàng loạt hãng chuyên chở hàng hóa của nước ngoài như China Central Longhao Airlines, China Southern Cargo Airlines (Trung Quốc), Air Incheon (Hàn Quốc), SpiceJet (Ấn Độ), Kalitta Airlines LLC và Western Global Airlines LLC (Mỹ)… được cấp quyền thực hiện chuyến bay chuyên chở hàng hóa đi/đến Việt Nam.

Tại Việt Nam hiện chưa có hãng hàng không chuyên vận chuyển hàng hóa. Các hãng bay hiện chỉ kết hợp chở hàng trong khoang chứa hàng của máy bay chở khách. Ảnh: VNA.

Trong thời gian qua, giá cước vận chuyển hàng hóa quốc tế đã tăng vọt 3-4 lần, thậm chí vào một số thời điểm, đối với một số thị trường trọng yếu của thế giới, giá cước hàng hóa quốc tế đã tăng 5-6 lần so với trước dịch Covid-19.

Hiện nay, giá cước hàng hóa từ Việt Nam đi Mỹ vẫn duy trì ở mức 8-10 USD/kg, là một trong những lý do có thêm nhiều hãng hàng không chuyên chở hàng hóa của Hàn Quốc, Trung Quốc và đặc biệt là Mỹ muốn mở đường bay mới đến Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, Cục Hàng không đánh giá thị trường vận chuyển hàng hóa bằng máy bay của Việt Nam vẫn chủ yếu do hãng nước ngoài khai thác. Thị phần của hàng không Việt Nam luôn ở mức thấp, năng lực cạnh tranh hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động xuất khẩu hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam.