Giải đấu EURO: Quá trình hình thành và những khoảnh khắc đáng nhớ

Bộ sách Lịch sử bóng đá bằng tranh.

Trong bộ sách Lịch sử bóng đá bằng tranh của David Squires, vốn là họa sĩ chuyên về đề tài bóng đá cho tờ The Guardian, đã hé lộ về quá trình hình thành giải đấu cùng những khoảnh khắc đáng nhớ của EURO qua góc nhìn biếm họa hài hước cùng lời văn hóm hỉnh.

Giải đấu EURO đầu tiên ra đời

Đại hội UEFA năm 1957 không bị niềm háo hức trước viễn cảnh về một giải đấu cho các quốc gia châu Âu lấn át. Xét cho cùng thì còn biết bao thú vui giải trí khác để thưởng thức trong mùa hè châu Âu dài đằng đẵng của thập niên 1950, như là du lịch cắm trại, cờ bạc... Dẫu rằng một vài quốc gia anh cả hoặc bỏ phiếu trắng hoặc phản đối, đề nghị này vẫn được thông qua để giải đấu có thể bắt đầu vào năm sau.

Giải đấu đầu tiên diễn ra tại Pháp với sự tham dự của bốn đội tuyển: Liên Xô, Nam Tư, Tiệp Khắc và Pháp. Mười bảy đội tham gia vòng loại nhưng còn đó một số sự vắng mặt đáng chú ý, bao gồm Tây Đức, Ý và Anh. Một loạt đội nháo nhào tham gia vào phút chót để cho đủ số thành viên tổ chức tranh tài.

Giải đấu đầu tiên diễn ra vào năm 1960. Chiếc cúp được mang tên Henri Delaunay - cựu tổng thư ký UEFA, cũng là người đã bỏ biết bao công sức vận động cho cúp vô địch giữa các quốc gia châu Âu. Ông mất ba năm trước khi cuộc tranh tài khai màn.

Tây Ban Nha rút lui khỏi vòng đấu loại sau khi tướng Fanco từ chối để đội tuyển sang Liên Xô thi đấu. Liên Xô thẳng tiến tới trận chung kết tại Paris, nơi họ đối đầu với Nam Tư trong trận Derby “chia lại bản đồ” thời đó.

Đội Liên Xô có trong đội hình thủ thành huyền thoại Lev Yashin. Dẫu Nam Tư chiếm ưu thế và vươn lên dẫn trước nhờ cú sút bị đổi hướng của Milan Galic, nhưng sai lầm của thủ thành Vidinic phía Nam Tư đã giúp Metreveli cân bằng tỉ số. Bàn thắng mang về chiếc cúp cho Liên Xô của Viktor Ponedelnik đến muộn màng trong hiệp phụ và chiếc mũ trứ danh của Lev Yashin bị đám đông cuỗm mất khi tràn xuống sân ăn mừng.

Tia chớp Hy Lạp - Hy Lạp vô địch Euro 2004

Hy Lạp chưa từng giành được trận thắng nào tại một giải đấu lớn và con số thống kê đó có vẻ sẽ không thay đổi tại Giải Vô địch châu Âu năm 2004. Dẫu dẫn dắt đội là người Đức đáng kính Otto Rehhagel, họ vẫn bị coi là kẻ chầu rìa với tỉ lệ cược 80-1.

Sự kỳ vọng còn tụt thấp hơn nữa bởi tình hình giải đấu quốc nội của Hy Lạp. Các câu lạc bộ hàng đầu nợ nần đầm đìa còn số khán giả đến sân giảm mạnh vì bạo lực trên khán đài gia tăng.

Chí ít thì hành trình ngắn ngủi trên đất Bồ Đào Nha sẽ giúp họ sao lãng phân nào. Bạn sẽ chẳng thể tin nổi chuyện gì xảy đến tiếp theo đâu.

Ba tuần sau đó, đội trưởng (và là cầu thủ xuất sắc nhất giải đấu) Theo Zagorakis của Hy Lạp nâng cao chiếc cúp sau chiến thắng 1-0 trước Bồ Đào Nha. Trước đó, họ đã tiễn chân Tây Ban Nha, Nga, Pháp và Cộng hòa Séc. Phía sau lưng Zagorakis, 15.000 cổ động viên Hy Lạp gào rú trong niềm sung sướng xen lẫn kinh ngạc.

Bàn thắng không tưởng của Van Basten tại Euro 1988

Van Basten là tay săn bàn hoàn hảo, có khả năng ghi bàn đều cả hai chân, từ cự ly gần đến xa. Anh có thể bật cao trên đối phương và đánh đầu uy lực vào gôn, hay tăng tốc vượt mặt hậu vệ rồi sút tung lưới. Giá như sự nghiệp đừng bị gián đoạn bởi chân thương, anh chắc chắn sẽ còn bổ sung vào bộ sưu tập thêm nhiều huy chương và danh hiệu cá nhân.

Van Basten ra mắt Ajax năm 1982, vào sân thay Johan Cruyff với hình ảnh trao gậy tiếp sức đầy tính biểu tượng. Tuy vậy, di sản thật sự mà van Basten sẽ để lại cho bóng đá lại là ký ức về bàn thắng không tưởng của anh ghi cho Hà Lan trong cuộc đối đầu với Liên Bang Xô Viết trong trận chung kết giải vô địch châu Âu năm 1988...

Cristiano Ronaldo lên đỉnh châu Âu - Euro 2016

Khi chuẩn bị bước sang bên kia sườn dốc của sự nghiệp, vẫn còn một thành tựu lảng tránh anh: thành công ở cấp độ đội tuyển quốc gia.

Dẫu có sự nghiệp lừng lẫy ở cấp câu lạc bộ cùng nhiều thành tích cá nhân trước Euro 2016, Cristiano Ronaldo mang cái tiếng chẳng ai muốn: là cầu thủ mất hút vào dịp quan trọng.

Đúng, anh đã có huy chương vô địch Champions League, danh hiệu vô địch quốc gia và quả bóng vàng, chỉ trừ…

Ronaldo ra mắt đội tuyển quốc gia ở tuổi mười tám vào năm 2003, vào thời kỳ cuối của “Thế hệ vàng” Bồ Đào Nha mang nhiều kỳ vọng nhưng không danh hiệu. Trong những năm về sau, anh trở thành thủ lĩnh tinh thần của đội bóng, trải qua biết bao thăng trầm - hầu hết là trầm - của bóng đá ở các giải đấu lớn.

Vào thời điểm Euro 2016 khởi tranh, ít ai kỳ vọng Bồ Đào Nha sẽ làm được điều gì lớn lao, nhất là khi họ khởi đầu toàn hòa với Iceland và Áo, và Ronaldo chẳng ghi bàn nào. Tưởng mọi chuyện như mọi khi thì hai bàn thắng cùng một đường kiến tạo trong trận hoà 3-3 với Hungary đưa Bồ Đào Nha cán đích thứ ba trong bảng đấu, được đi tiếp.

Thắng lợi trong hiệp phụ trước Croatia và loạt Penalty thành công trước Ba Lan đưa Bồ Đào Nha vào bán kết mà không thắng bất kỳ trận nào trong thời gian thi đấu chính thức. Rồi thì bàn thắng của Ronaldo trong trận bán kết gặp xứ Wales của người bạn thân Gareth Bale đã giúp anh có được bàn thắng thứ chín, san bằng thành tích ghi nhiều bàn nhất trong lịch sử giải đấu của Platini.

Khi vào trận chung kết gặp Pháp, tại họa ập tới khi cú xoạc bóng của Dimitri Payet khiến Ronaldo phải rời sân bằng cáng. Nhưng không sao cả, Ronaldo mau chóng xuất hiện tập tễnh bên đường biên, giúp huấn luyện viên Fernando Santos bằng cách đưa ra chỉ đạo chiến thuật.

Rồi! Ronaldo tập tễnh bước lên bục nhận cúp và đội nó lên đầu như chiếc mũ. Bảo tàng của anh giờ đây bổ sung thêm một hiện vật mới để hoàn tất thành tích với cấp độ đội tuyển quốc gia.