Giá thanh long rớt thảm, 50.000 đồng mua cả chục kg

Trái thanh long vừa vào đầu vu nhưng giá thu mua tại vườn đã giảm sâu. Ảnh: Minh Hoàng.

Những ngày gần đây, giá thanh long trắng và đỏ cuối vụ nghịch, đầu vụ mùa tại Bình Thuận được thương lái thu mua chỉ ở mức 1.500-3.000 đồng/kg. Đối với loại trái to, đẹp, đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, giá dao động 5.000-6.000 đồng/kg. Tại Châu Thành (Long An), giá thu mua thậm chí giảm một nửa, khoảng 3.000-4.000 đồng/kg.

Mới đầu mùa đã rớt giá

Ông Ngọc Hiệp, nông dân trồng thanh long lâu năm tại Bình Thuận cho biết giá loại trái cây này liên tục sụt giảm qua các năm, trung bình khoảng 10% mỗi năm.

Hiện, gia đình ông Hiệp canh tác 1,5 ha thanh long ruột trắng, vì loại này dễ canh tác, ít sâu bệnh, năng suất cao hơn thanh long ruột đỏ, mặc dù giá thấp hơn. Khi bán sang Trung Quốc, ông Hiệp cho hay thương lái thường chọn trái có ngoại hình đẹp, to, tai xanh và không có vết sâu bọ cắn trái.

Cũng theo ông Hiệp, thanh long càng trồng lâu năm, sâu bệnh càng nhiều, tốn công chăm sóc hơn, năng suất có xu hướng giảm. Đáng nói, thanh long trái vụ thường được giá cao, nhưng đó là câu chuyện trước đây, thực tế thì liên tục rớt giá.

"Thanh long không chờ được, tới mùa thu hoạch phải cắt bán dù có lỗ. Nhưng thanh long là cây lâu năm nên nặng vốn ban đầu, người trồng thanh long nhiều năm như tôi lời ít chứ khó lỗ vì khoản đầu tư ban đầu đã thu lại được rồi. Chỉ những ai mới mua đất, trồng vài năm thì khó khăn hơn vì thời gian hoàn lại vốn phải kéo dài. Vườn nào phải thuê nhân công hay vay vốn đầu tư trồng mà giá rớt thảm thì rất khổ", ông Hiệp nói.

Trong khi đó, ghi nhận của Tri Thức - Znews, tại các hệ thống siêu thị như Co.opmart, WinMart, Emart, Farmars Market... tại TP.HCM, giá thanh long ruột trắng, ruột đỏ loại 300-500 g/trái, được bán với giá dao động 23.000-50.000 đồng/kg; thậm chí có nơi lên đến 59.000 đồng/kg. Trong khi đó, thanh long loại thường có mức giá thấp hơn, nhưng cũng khoảng 16.500 đồng/kg.

Giải pháp để quả thanh long thoát vòng xoáy "được mùa mất giá"

Ông Huỳnh Cảnh - Chủ tịch Hiệp hội thanh long Bình Thuận, lý giải giá thanh long lao dốc ngay đầu vụ là do một lượng lớn hàng xuất khẩu sang Trung Quốc bị dồn ứ, xuất phát từ việc thị trường nước này tiêu thụ chậm.

"Cùng lúc này, nhiều loại trái cây khác vào mùa, cạnh tranh trực tiếp với thanh long trên thị trường xuất khẩu, kể cả tiêu thụ nội địa. Do đó, giá thanh long lên xuống cũng là điều dễ hiểu”, ông Cảnh phân tích.

Nhưng sau vài ngày giảm mạnh, ông Cảnh thông tin giá thanh long tại Bình Thuận đã quay lại vùng ổn định, khi sức mua từ thị trường Trung Quốc dần khởi sắc. Hiện, thanh long ruột trắng được thu mua tại vườn hơn 10.000 đồng/kg, thanh long ruột đỏ dao động quanh mức 20.000 đồng/kg.

Dù giá thu mua tại vườn giảm sâu, thanh long vẫn là một trong những loại trái cây xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Ảnh: Phạm Ngôn.

Tuy nhiên, "điệp khúc" thanh long rớt giá mỗi khi vào mùa thu hoạch cho thấy sự phụ thuộc lớn vào thị trường Trung Quốc. “Năm nào cũng vậy, vô mùa là sản lượng nhiều, bán ồ ạt vào Trung Quốc thì rớt giá. Còn sản lượng ít hơn, vừa đủ nhu cầu thì giá sẽ tốt”, ông Cảnh nói.

Thanh long là thứ hoa quả được yêu thích tại thị trường tỷ dân Trung Quốc, hiện 90% thanh long nhập khẩu của Trung Quốc là từ Việt Nam. Ông Cảnh cho biết để tránh phụ thuộc vào thị trường này và giữ giá thanh long trong nước ổn định, hiệp hội đã và đang đẩy mạnh xúc tiến sang các thị trường khác như Mỹ, Hàn Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản...

Bên cạnh đó, dù chế biến được coi là giải pháp cần thiết để giải tỏa sức ép "được mùa mất giá" lên trái thanh long tươi, theo ông Cảnh, các sản phẩm chế biến từ trái thanh long lại rất khó tiêu thụ, chưa kể các cơ sở chế biến còn nhỏ lẻ, chưa đủ tiêu chuẩn đáp ứng nên chủ yếu vẫn xuất khẩu trái tươi.

Tính đến tháng 8/2024, diện tích trồng thanh long cả nước đạt hơn 50.000 ha, giảm 20% so với những năm trước. Riêng Bình Thuận, diện tích thanh long còn 26.000 ha, giảm mạnh so với mức đỉnh từng đạt là 33.000 ha.

Ông Cảnh cho biết tại "thủ phủ" thanh long Bình Thuận, nông dân dần thay thế thanh long sang trồng các loại cây ăn quả khác có hiệu quả kinh tế hơn, khiến diện tích và sản lượng thanh long đều giảm. Ngoài ra, 268 cơ sở thu mua, đóng gói xuất khẩu trước đây hiện chỉ còn 160 cơ sở còn hoạt động.

Dù chịu ảnh hưởng từ biến động thị trường, thanh long vẫn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực trong nhóm rau quả. Trong 2 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu thanh long đạt 93,8 triệu USD, chiếm gần 14% tổng kim ngạch rau quả, chỉ đứng sau quả chuối.