Dưới đây là bản lược dịch phóng sự điều tra từ New York Times, với tiêu đề phần một: “Bóng ma móc ngoặc phủ lên World Cup”. Tham gia vào cuộc điều tra, ngoài các phóng viên của New York Times, còn có Declan Hill, một trong những nhà báo nổi tiếng nhất thế giới về mảng điều tra gian lận trong bóng đá, từng xâm nhập các ổ mua bán tỷ số lớn nhất châu Á.
Bản hợp đồng bí ẩn
Một ngày hè 2010, một người đàn ông bước vào một ngân hàng tại Johanessburg. Ông ta xách theo một chiếc túi chất đầy tiền giấy 100 USD. Số tiền lớn tới mức sau khi giao dịch xong, giám đốc ngân hàng đã hoan hỉ tặng vị khách sộp một đồng vàng lưu niệm có in hình Nelson Mandela.
 |
| Ibrahim Chaibou. |
Đó là Ibrahim Chaibou, một trọng tài cấp FIFA. Trước đó ít ngày, ông ta vừa điều khiển trận đấu giao hữu tiền World Cup giữa Nam Phi và Guatemala. Trong trận đấu đó, Chaibou thổi hai quả penalty vì lỗi chơi bóng trong vòng cấm dù không cầu thủ nào để bóng chạm tay. Và ít ngày sau đó, ông ta có 100.000 USD để gửi ngân hàng.
Chaibou đã được chọn cầm còi trong trận đấu đó bởi một công ty đóng tại Singapore, mang tên Football 4U International. Theo một báo cáo an ninh mật của Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA), mà tờ New York Times đang nắm trong tay, thì công ty đó là “tiền đồn” của một tập đoàn mua bán tỷ số. Tại sao công ty đó lại có quyền bố trí trọng tài trong một trận đấu cấp ĐTQG? Nghi vấn hướng về cả những quan chức cao cấp nhất của LĐBĐ Nam Phi.
Mọi chuyện bắt đầu từ tháng 4/2010. Một người đàn ông tự xưng là Mohammad bước vào LĐBĐ Nam Phi ở Johannesburg, mang theo một lá thư. Lá thư đề nghị cung cấp miễn phí trọng tài cho các trận giao hữu của đội tuyển Nam Phi. Công ty Football 4U sẽ chi trả toàn bộ chi phí ăn ở, đi lại và thù lao cho các trọng tài nhằm “xây dựng quan hệ với Liên đoàn”.
Lá thư đó được ký bởi Wilson Raj Perumal, một giám đốc của Football 4U. Và rất “tình cờ” là Wilson Raj Perumal lại là một trong những tay cò móc ngoặc tỷ số nổi tiếng nhất thế giới. Hắn vừa thụ án tù tại Phần Lan vì hàng loạt tội danh liên quan đến các vụ mua bán tỷ số tại châu Âu.
 |
| Wilson Raj Perumal trước tòa án Phần Lan. |
Các quan chức LĐBĐ Nam Phi ban đầu cảm thấy rất ngạc nhiên với đề nghị hào phóng này. Nhưng sau đó, Perumal xuất hiện trên sân khấu. Với một vài động tác của tay trùm này, những hợp đồng thỏa thuận được ký kết. Trọng tài Ibrahim Chaibou sẽ bắt trận Nam Phi - Guatemala.
Khi được hỏi, Leslie Sedibe, nguyên Tổng thư ký LĐBĐ Nam Phi, người đã đặt bút ký hợp đồng với phía Perumal, nổi giận. Ông nói rằng chỉ đơn giản là mình đã bị lừa, và nghi ngờ của FIFA là “nhảm nhí, đáng vứt vào toilet”.
Các vị vua Kelong
Trong hồi ký của Perumal, được viết khi tay này ngồi tù, người ta thấy được quá trình mua một trọng tài rất dễ dàng. Họ đề nghị trả từ 60.000 đến 75.000 USD cho mỗi trận đấu mà tổ trọng tài của Ibrahim Chaibou dàn xếp kết quả.
“Tôi có thể làm được” – Chaibou trả lời thành khẩn – “Thưa các vị vua Kelong”. Kelong là tiếng lóng của Malaysia dành cho việc dàn xếp tỷ số.
 |
| Một quả penalty “tưởng tượng” trong trận Nam Phi - Guatemala. |
Nhưng việc dàn xếp một trận đấu không đơn giản là mua trọng tài. Còn một đội ngũ giám sát của các liên đoàn luôn theo dõi. Một trong số các tay “kỳ đà cản mũi” là Steve Goddard, trưởng bộ phận trọng tài của LĐBĐ Nam Phi. Goddard là người đầu tiên đưa ra nghi vấn về hợp đồng cung cấp miễn phí trọng tài của phía Singapore, và từng được Perumal đề nghị trả 3.500 USD cho xuôi, nhưng ông từ chối. Hợp đồng sau đó vẫn được ký, và Goddard đã liên tục theo dõi các trận đấu của Nam Phi với một thái độ ngờ vực cao.
Sau trận Nam Phi - Guatemala, khi trọng tài Chaibou liên tục thổi những quả penalty tưởng tượng, Goddard đã nhận ra vấn đề. Và tới trận đấu sau, Nam Phi gặp Đan Mạch, ông quyết định rằng mình phải hành động.
Ông yêu cầu Matthew Dyer, một trọng tài nổi tiếng của Nam Phi, chuẩn bị sẵn sàng. Sẽ là rất không hay khi một trọng tài lại thổi trận đấu có ĐTQG nước mình. Nhưng Goddard cảm thấy ông không thể chần chừ được nữa.
Chỉ vài phút trước khi trận Nam Phi – Đan Mạch bắt đầu, Goddard tiến tới phía Chaibou, lúc này đang đứng trong đường hầm chuẩn bị dẫn hai đội ra sân. “Tôi loại ông khỏi trận này. Ông lên khán đài ngồi với tôi” – Goddard nói, rồi ra hiệu cho Dyer tiến ra.
 |
| Một email mà Perumal gửi cho Goddard, có danh sách các trận mà hắn muốn “cầm còi”. |
Trùm Perumal phát điên. Trận đấu đó kết thúc với tỷ số 1-0 nghiêng về phía Nam Phi, trong khi hắn cần từ 3 bàn thắng trở lên. Một triệu USD đã tan theo mây khói. “Thằng Goddard đó là một rắc rối lớn” – Perumal tức tối.
Perumal đến gặp Goddard, dọa kiện ông vì phá vỡ hợp đồng với Football 4U. Nhưng cách dùng từ của hắn khiến cho người nghe buộc phải hiểu vấn đề. Sau khi giới thiệu tên, ông vua Kelong nói: “Lần này, ông đã đi quá xa rồi đấy, và, (hắng giọng) ông biết đấy, chúng tôi sẽ loại bỏ ông”.
Một quan chức của LĐBĐ Nam Phi, Ace Kika, biết chuyện. Và ông quyết định rằng để “cứu mạng Goddard”, trận đấu tiếp theo diễn ra trên đất Nam Phi, giữa đội tuyển Nigeria và CHDCND Triều Tiên, họ sẽ để Football 4U tiếp tục bố trí trọng tài. Họ đành phải thỏa hiệp. “Điều đó đã giữ đầu tôi trên cổ” – Goddard thở phào.
