Truyện fanfic còn 'nóng' tới đâu?

2025 là một năm bận rộn với những người yêu sách. Họ đã đón nhận nhiều thể loại như romantasy (lãng mạn giả tưởng) hay cô gái buồn, mô tả các tác phẩm có nhân vật nữ chính buồn bã hay nổi loạn và muốn chống lại thế giới. Ngoài những thể loại này, các tác phẩm xuất thân từ fan fiction cũng đang đón nhận ​​một thời điểm quan trọng.

Sức hút của fan fiction Harry Potter

Trong tập podcast Đánh giá sách của The New York Times ngày 19/12, các nhà báo MJ Franklin, Tina Jordan, John Maher và Alexandra Alter đã thảo luận về những xu hướng lớn nhất trong thế giới văn học vào năm 2025, trong đó có văn hóa người hâm mộ ảnh hưởng ra sao đến hoạt động xuất bản truyền thống.

Cuốn sách xuất thân từ fan fiction Harry Potter này là một trong những hiện tượng của giới xuất bản 2025. Ảnh: People.

Xu hướng này thể hiện rõ trong một cuốn sách lớn của năm, tiểu thuyết giả tưởng u tối dark fantasy Alchemised của SenLinYu, bắt nguồn từ cộng đồng fan fiction.

Cuốn sách ăn khách dài 1.040 trang ban đầu là tiểu thuyết dành cho người hâm mộ truyện Harry Potter, đặc biệt là cặp đôi nhân vật Draco Malfoy và Hermione Granger. Tác phẩm này được xuất bản lần đầu với tên Manacled trên trang web chuyên ra mắt tiểu thuyết fan fiction Archive of Our Own.

Alter nói trên podcast: “Cuốn sách có đầy đủ đặc điểm của thể loại tiểu thuyết lãng mạn giả tưởng đen tối, xu hướng mọi người đang rất yêu thích. Nhưng không ngờ là cuốn sách thực sự được in ấn, ý tôi là, đó là một cuốn sách dài, tới cả nghìn trang. Độc giả thậm chí đọc ngấu nghiến và tác phẩm đã bán được hơn 700.000 bản, một con số khổng lồ".

Cũng theo Alter, con số doanh thu cao như vậy là nhờ nhiều độc giả đã đọc tác phẩm trực tuyến muốn được đọc lại và sở hữu bản in, cũng như nhiều người yêu sách nghe tới cuốn sách trên BookTok.

Thế giới đã quen với fan fiction từ lâu

Alchemised, được Penguin Random House Del Rey xuất bản vào tháng 9 không phải là cuốn sách nổi tiếng đầu tiên xuất thân từ fan fiction.

Trước đó là cuốn tiểu thuyết bom tấn The Love Hypothesis của Ali Hazelwood, viết về các nhân vật trong Chiến tranh giữa các vì sao, hay 50 Sắc thái, khởi nguồn là tiểu thuyết của người hâm mộ Chạng vạng.

Hai cuốn sách khác là The Idea of ​​You của Robinne Lee và After của Anna Todd đã được ca sỹ Harry Styles truyền cảm hứng ở những mức độ khác nhau.

Đã có nhiều tác phẩm nổi lên từ cộng đồng fan fiction. Ảnh: LitReactor.

“Một điều đáng chú ý là các nhà xuất bản đã hành động rất nhanh để tiếp cận những cuốn sách có lượng độc giả khổng lồ trên Internet và tiếp thị chúng dưới dạng tiểu thuyết fanfiction. Thể loại này còn đang nằm trong vùng xám của luật bản quyền và không vượt qua bất kỳ ranh giới nào. Giờ đây giới xuất bản chính thống cũng chấp nhận thực tế rằng có những tác phẩm tốt phát triển từ nền văn hóa trực tuyến fan fiction”, Alter đánh giá.

Tuy nhiên, nhà bình luận Jordan không vui với xu hướng này. “Sự phát triển mới như vậy khiến tôi hơi thất vọng vì các nhà xuất bản chỉ mang đến cho độc giả những gì họ biết và họ muốn. Giới xuất bản không chịu tìm tòi và khám phá ra những nhà văn mới”.

Trên thực tế, những cuốn sách trên không phải là khởi nguồn cho xu hướng fan fiction len lỏi vào văn học chính thống. Ví dụ cuốn tiểu thuyết thành công Wicked của Gregory Maguire năm 1995 chính là lời kể lại cuốn sách thiếu nhi The Wizard of Oz của L. Frank Baum, hay cuốn Demon Copperhead của Babra Kingsolver năm 2022 là bản mô phỏng lại tác phẩm David Copperfield của Charles Dickens.

Giới xuất bản công nhận fan fiction

Nhà bình luận Lauren Arzbaecher đã viết cho Business Insider vào năm 2023: “Bằng cách sử dụng sức hút của các nhân vật hiện có và đưa chúng vào bối cảnh mới, tác giả có thể kể một câu chuyện hoàn toàn mới mẻ”.

Ngoài ra việc ra mắt sách dựa trên những tiểu thuyết đã nổi tiếng cũng có lợi thế vì tận dụng được một lượng người hâm mộ đông đảo. Trong một cuộc phỏng vấn cho NPR vào tháng 8 năm 2025, phóng viên Rachel Kurzius của Washington Post cho biết ngành xuất bản đã chú ý đến điều này.

“Trong thể loại tiểu thuyết, các đại diện văn học đang chủ động tìm đến các tác giả fanfic thành công”, Kurzius nói. Phóng viên này cũng ghi nhận ảnh hưởng của một thế hệ biên tập viên và đại diện văn học mới khi nhiều người trong số họ lớn lên bằng việc đọc tiểu thuyết fan fiction.

Kurzius nói thêm: “Họ đánh giá cao các tác phẩm fan fiction, điều các thế hệ trước có lẽ không có quan điểm tương đồng”.

Trong khi vẫn phải nhìn thêm một số tín hiệu để đánh giá triển vọng của dòng tiểu thuyết chuyển thể từ các tác phẩm fan fiction trong năm 2026, có một điều chắc chắn là: mối liên hệ giữa những nội dung nổi tiếng trên mạng xã hội và sự săn đón của giới xuất bản sẽ còn tiếp tục.