Giá cổ phiếu Tesla tăng nóng đưa Elon Musk thành tỷ phú giàu nhất hành tinh. Nhưng nhiều nhà đầu tư Phố Wall cảnh báo đó chỉ là bong bóng bị thổi phồng phi lý và sẽ sớm vỡ vụn.

Theo Asia Times, tỷ phú 49 tuổi Elon Musk - CEO của Tesla - từng khẳng định: "Tôi thích lạc quan mà sai lầm hơn là đúng đắn nhưng bi quan". Và sự lạc quan của các nhà đầu tư Phố Wall vừa giúp ông trở thành người giàu nhất hành tinh.

Sáng 7/1 (theo giờ New York), tỷ phú gốc Nam Phi chính thức vượt mặt CEO Amazon Jeff Bezos. Theo Bloomberg Billionaires Index, tính đến hết ngày 15/1, nhà sáng lập Tesla nắm giữ khối tài sản trị giá 201 tỷ USD, trong khi ông chủ Amazon có trong tay 183 tỷ USD.

Elon Musk giàu lên chủ yếu nhờ sự bùng nổ của cổ phiếu Tesla. Trong vòng 12 tháng, giá cổ phiếu của hãng xe điện tăng vọt với mức tăng không tưởng gần 800%.

Chuyên gia Ivan Feinseth của Tigress Financial Partners mô tả Tesla là "một công ty kỳ lạ" nằm ngoài mọi phương pháp định giá truyền thống. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư Phố Wall cảnh báo sự bùng nổ của Tesla thực chất chỉ là một bong bóng khổng lồ. "Bong bóng có thể sớm vỡ vụn và giá cổ phiếu Tesla sẽ tụt dốc thảm hại", Business Insider dẫn lời nhà đầu tư Michael Burry cảnh báo.

Theo dữ liệu của Nasdaq, tính từ ngày 1/1/2021 đến nay, giá cổ phiếu của Tesla tăng 20,1% lên 845 USD. Nhờ đó, định giá của công ty đã vượt ngưỡng 800 tỷ USD. Tesla vượt qua Facebook (700 tỷ USD) để trở thành công ty lớn thứ năm tại Mỹ tính theo giá trị vốn hóa, sau Apple, Microsoft, Amazon và Alphabet (tập đoàn mẹ của Google).

Giá trị vốn hóa của Tesla tăng khoảng 105 tỷ USD chỉ trong vỏn vẹn một tuần. Trong 12 tháng qua, giá cổ phiếu Tesla vọt lên tới 800%. Do đó, giới quan sát Phố Wall dự báo Tesla hoàn toàn có thể gia nhập “câu lạc bộ 1.000 tỷ USD” cùng Apple, Microsoft, Amazon và Alphabet trong tương lai gần.

Giới quan sát cho rằng trước hết, cần đặt cú bùng nổ của cổ phiếu Tesla vào bối cảnh thị trường chứng khoán hiện nay. Theo Bloomberg, với hàng loạt biện pháp kích thích khổng lồ và niềm tin vào triển vọng hậu đại dịch, các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức đang tận hưởng những điều kiện tài chính lỏng lẻo nhất từ trước đến nay.

"Phố Wall vẫn nổi tiếng với 'tâm lý bầy đàn'. Nhưng các con số và đà tăng thị trường lần này thậm chí còn điên cuồng hơn nhiều", hãng tin Bloomberg nhận định. "Chỉ số tâm lý đang chuyển sang trạng thái hưng phấn. Mọi người nhảy vào đầu tư vì lo sợ bỏ lỡ đà tăng", ông Cedric Ozazman, Giám đốc đầu tư tại Reyl & Cie (Geneva), nhấn mạnh.

Trên New York Times, nhà kinh tế Paul Krugman - người từng đoạt giải Nobel - khẳng định giá trị thị trường của các tập đoàn công nghệ chẳng mấy liên quan đến lợi nhuận của họ. Thay vào đó, yếu tố đóng vai trò quyết định là dự đoán của nhà đầu tư về tương lai khá xa.

Theo ông Krugman, giá cổ phiếu công nghệ tăng cao và tài sản của các ông chủ phình to chỉ đơn giản vì giới đầu tư "đánh hơi" thấy sự phục hồi của nền kinh tế và tin rằng những công ty này sẽ hoạt động ổn thỏa trong thời gian dài.

Trong năm 2020, chỉ số chứng khoán S&P 500 lập đỉnh ngay cả khi tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt và hàng loạt công ty phá sản. Ngoài cổ phiếu của Tesla, giá cổ phiếu Apple, Amazon và Facebook cũng tăng lần lượt 88,67%, 75,63% và 33,11% so với cùng kỳ năm trước. Riêng cổ phiếu Zoom leo dốc 427,3% chỉ trong vòng một năm.

Giới chuyên gia nhận định sự "không liên quan" một phần xuất phát từ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) hạ lãi suất xuống mức 0% và thông báo sẽ duy trì mức lãi suất này trong một thời gian dài. Nói cách khác, FED buộc giới đầu tư đổ tiền vào cổ phiếu.

"Động lực chính thúc đẩy giá cổ phiếu Tesla là tâm lý lo sợ bỏ lỡ của các nhà đầu tư lẻ ở Mỹ. Cổ phiếu bị định giá cao một cách vô lý bởi giới đầu tư tận dụng cơ hội đầu cơ giá rẻ (do lãi suất thấp)", ông Neil Wilson, Trưởng bộ phận Phân tích tại Markets.com, giải thích với Zing.

Trong cuộc phỏng vấn với Zing, chuyên gia tài chính Edward Moya thuộc hãng tư vấn Oanda (Mỹ) cũng đặt cổ phiếu Tesla đứng chung với Bitcoin - đồng tiền mã hóa tăng giá phi mã trong vòng 12 tháng qua. "Sự 'ảo tưởng' của các nhà đầu tư về định giá có thể làm biến động tăng cao. Điều đó sẽ dẫn đến nguy cơ một đợt bán tháo dữ dội", vị chuyên gia cảnh báo.

Theo ông Michael Hartnett, chiến lược gia đầu tư tại Bank of America Securities, yếu tố đầu cơ ngày càng chi phối các thị trường tài chính. Ông lấy dẫn chứng những bong bóng từng xuất hiện trong vài thập kỷ qua, bao gồm bong bóng vàng cuối những năm 1970, chứng khoán Nhật Bản cuối thập niên 1980, chứng khoán Thái Lan giữa thập niên 1990, dot-com cuối những năm 1990 và giá bất động sản giữa thập niên 2000.

Tất cả đều ghi nhận mức tăng hàng trăm phần trăm trước khi sụp đổ.

Quay trở lại câu chuyện của Tesla, giá trị vốn hóa của hãng này đang tăng nhanh hơn nhiều so với mức độ cải thiện hiệu suất và tốc độ mở rộng thị phần.

"Cú bùng nổ của cổ phiếu Tesla được thúc đẩy bởi các nhà đầu tư trung thành. Họ đặt cược vào giấc mơ của Elon Musk và kỳ vọng về doanh thu trong tương lai. Thêm vào đó, niềm tin từ những nhà phân tích hàng đầu giúp cổ phiếu Tesla khó lao dốc mạnh về dài hạn", chuyên gia tài chính Edward Moya giải thích với Zing.

"Musk đã thay đổi thị trường xe điện mãi mãi. Hãng xe điện của ông tận dụng xu hướng năng lượng sạch, nhất là khi người dùng e ngại các phương tiện giao thông công cộng vì dịch Covid-19", ông nói thêm. Ngoài ra, theo ông Moya, việc Tesla gia nhập chỉ số chứng khoán S&P 500 cũng kích hoạt đà tăng mạnh mẽ không ngừng.

Sau nhiều năm thua lỗ triền miên, Tesla thắng lớn trong năm 2020. Hôm 2/1, hãng thông báo đã sản xuất hơn nửa triệu chiếc xe điện vào năm 2020. Nếu trở lại ba năm trước, đó là một cột mốc không tưởng.

Trong thông cáo đăng trên trang web chính thức, Tesla cho biết đã giao 180.570 xe vào quý IV/2020, nâng tổng số năm 2020 lên 499.550 chiếc, theo New York Times. So với năm 2019, tổng doanh thu năm 2020 của Tesla tăng 36%.

Tesla cũng đẩy mạnh hoạt động sản xuất của hãng tại Trung Quốc. Điều này giúp thúc đẩy doanh số bán hàng ở đất nước 1,4 tỷ dân. Ngoài Trung Quốc, hãng xe còn lên kế hoạch xây dựng nhà máy gần Berlin (Đức) và Austin (Texas, Mỹ).

Theo nhóm chuyên gia của Evercore ISI, công ty của Elon Musk cũng có thể hưởng lợi lớn từ việc đảng Dân chủ kiểm soát Nhà Trắng và Thượng viện Mỹ. Chính quyền Tổng thống đắc cử Joe Biden ủng hộ các sáng kiến năng lượng xanh, do đó Tesla sẽ tận hưởng thêm nhiều ưu đãi kinh doanh.

Trong một báo cáo công bố hồi tháng 5, công ty đầu tư ARK dự báo giá cổ phiếu Tesla có thể lên 7.000 USD trong 5 năm nhờ thay đổi hướng đi đúng đắn. Vấn đề nằm ở chỗ các nhà đầu tư Tesla đặt kỳ vọng vào tương lai của hãng nhiều hơn là những số liệu hiện tại. Họ tin rằng công ty của Musk sẽ thống trị ngành năng lượng - vận tải sạch và xây dựng mạng lưới taxi tự lái đầy hứa hẹn.

Ngay cả khi triển vọng về taxi tự lái của Tesla ngày một lùi xa, các nhà đầu tư Phố Wall vẫn lựa chọn nhìn vào tương lai tươi sáng hơn. Đó là lý do hệ số giá trên lợi nhuận (P/E) của cổ phiếu Tesla lên đến 800,04. Tỷ số này dùng để đánh giá mối liên hệ giữa thị giá hiện tại của một cổ phiếu và thu nhập trên cổ phần.

Trong khi đó, hãng xe không thể thực hiện được lời hứa đầy tham vọng của Musk. Đó là sản xuất một triệu chiếc Tesla tự lái vào cuối năm 2020. Hiện tại, công ty vẫn chưa thể đưa ra bất cứ chiếc xe nào có khả năng vận hành mà không cần người lái.

"Nhiều người coi Musk là nhà sáng tạo tài năng, có tầm nhìn xa trông rộng đối với việc thay đổi nhận thức của con người. Một số khác coi ông chỉ là 'con buôn' liều lĩnh, nguy hiểm và gian xảo", cây bút Raja Murthy của Asia Times viết.

Trao đổi với Zing, chuyên gia tài chính Moya cảnh báo đà tăng phi mã của Tesla đang hình thành một bong bóng khổng lồ. "Rủi ro lớn nhất đối với Tesla là cuộc đua ngày càng trở nên khốc liệt. Giá cổ phiếu của hãng có thể tăng thêm 10-20% nữa trước khi một đợt điều chỉnh mạnh diễn ra", ông nhấn mạnh.

Năm 2021, nhà sản xuất ôtô của tỷ phú Elon Musk có thể đối mặt với cuộc cạnh tranh khốc liệt. Ford Motor đã bắt đầu bán crossover điện đầu tiên Mustang Mach-E. Startup ôtô Rivian sẽ ra mắt dòng bán tải chạy điện và mẫu thể thao đa dụng mới trong mùa hè tới. Một số "tay chơi" khác, thậm chí có chi phí vốn lớn hơn Tesla, cũng sẵn sàng nhảy vào cuộc chiến.

Mới đây, Toyota cũng đạt được những tiến bộ trong lĩnh vực pin thể rắn - yếu tố được cho là sẽ cách mạng hóa ngành công nghiệp xe điện.

Trong khi đó, Tesla cũng gặp phải những thách thức riêng. Doanh số bán hàng của mẫu seden hạng sang Model S và Model X S.U.V - các sản phẩm có lãi lớn nhất của hãng - đã sụt giảm. Theo New York Times, công ty còn đối mặt với các câu hỏi về chất lượng xe.

Còn ông Wilson tại Markets.com cảnh báo các nhà sản xuất xe truyền thống có thể đang âm thầm xây dựng mảng xe điện và tiếp tục thống trị doanh số bán hàng. "Rất khó cho Tesla nếu họ không có mạng lưới giao dịch (Tesla bán hàng trực tiếp thay vì qua các đại lý nhượng quyền). Phần lớn xe vẫn được mua qua kênh này", ông nói với Zing.

Nhà đầu tư Michael Burry mới đây cũng cảnh báo bong bóng Tesla có thể sớm vỡ vụn. Lời cảnh báo của nhà đầu tư Burry gây chú ý do ông là người dự đoán chính xác bong bóng thị trường bất động sản Mỹ năm 2007 từ hai năm trước đó.

Khi đó, ông bán hàng loạt chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp trong giai đoạn này. Và khi thị trường bất động sản Mỹ sụp đổ năm 2007, ông kiếm lợi 100 triệu USD và đem về cho các nhà đầu tư 750 triệu USD.

“Hãy cứ tận hưởng quãng thời gian tươi hồng này khi các vị còn có thể”, ông Burry - nhà sáng lập hãng quản lý tài sản Scion Asset Management - cảnh báo các nhà đầu tư cổ phiếu Tesla.

Ngoài ra, các chuyên gia cho rằng cổ phiếu của Tesla có thể lao dốc sau khi "cơn bão đầu cơ" rút khỏi Phố Wall. Bởi trên thực tế, bong bóng Tesla đã bị khuếch đại bởi chính những nhà đầu tư vốn không tin vào triển vọng của hãng.

Tesla là một trong những cổ phiếu bị bán khống mạnh nhất tại Mỹ. Các nhà đầu tư tin rằng giá sẽ giảm trong tương lai và vay cổ phiếu từ bên trung gian để bán khống.

Khi tới hạn, họ mua cổ phiếu với giá rẻ hơn để hoàn trả. Như vậy, những nhà giao dịch bán khống sẽ hưởng lãi chính bằng khoản giảm giá của cổ phiếu Tesla. Nhưng nếu giá cổ phiếu tăng, họ sẽ lỗ.

Do đó, khi giá cổ phiếu tăng lên, nhóm này sẽ mua thêm cổ phiếu để thu hẹp khoản lỗ, tạo vòng lặp đẩy giá lên cao. Điều đó khiến bong bóng Tesla càng bị thổi phồng một cách phi lý.

Ông Bob Sloan - nhà sáng lập S3 Partners - cảnh báo rằng nhiều nhà đầu tư tận dụng bong bóng để bán khống. Theo ông, có khoảng 35 tỷ USD cổ phiếu Tesla đang bị các nhà đầu tư bán khống. Lượng cổ phiếu này vượt xa con số khoảng 10 tỷ USD cổ phiếu bán khống hiện nay của những công ty lớn như Apple, Amazon và Alibaba.

Còn theo ông Craig Irwin, chuyên gia phân tích tại Roth Capital Partners, nhiều nhà quản lý quỹ xem Tesla giống một đại gia công nghệ tầm cỡ Netflix, Facebook... Đó là lý do giá cổ phiếu Tesla tăng phi mã theo "kiểu cổ phiếu công nghệ" và dễ dàng vượt mặt những đối thủ sản xuất xe truyền thống.

Thậm chí, các nhà đầu tư định giá Tesla cao hơn giá trị vốn hóa thị trường của cả bốn đại gia tên tuổi trong ngành - Toyota Motor, Volkswagen, General Motors và Ford - cộng lại.

"Không một phương pháp truyền thống nào có ý nghĩa với định giá của Tesla. Đó là một công ty kỳ lạ, làm sao quý vị có thể áp một phương pháp truyền thống lên nó được?", chuyên gia Ivan Feinseth của Tigress Financial Partners nói với Bloomberg. Thậm chí, chính Musk cũng từng đăng tweet nói rằng giá cổ phiếu Tesla "đang quá cao".

Nhà báo Murthy từng mô tả các dự án của Musk đáng kinh ngạc "như những con thỏ xuất hiện trong chiếc mũ của ảo thuật gia", từ pin xe chạy hàng triệu km đến tên lửa Starship đưa con người lên Hỏa tinh.

Với những dự án không giống ai, ông chủ Tesla thích "lạc quan mà sai hơn là đúng nhưng bi quan".

"Ông ta có thể sai hoặc đúng, hoặc vừa đúng vừa sai khi theo đuổi những giấc mơ kỳ lạ. Ông ta có thể vừa là một người có tầm nhìn xa trông rộng, vừa là một người bán ảo tưởng. Nhưng Musk vẫn là một câu chuyện độc đáo của thời đại chúng ta", nhà báo Murthy bình luận.