Theo ScienceAlert, bức thư được thiên tài vật lý Albert Einstein viết năm 1949 để trả lời kỹ sư Glyn Davys, người quan tâm đến các nghiên cứu sinh học. Nó được tìm thấy vào năm 2011 khi Davys qua đời.
Trước khi các nhà khoa học phát hiện loài chim có thể cảm nhận từ trường Trái Đất, bức thư của Einstein từng nhắc đến "siêu giác quan" chưa được khám phá của động vật. Ông còn cho rằng việc nghiên cứu sự di cư của chim, cách bồ câu đưa thư dựa trên "siêu giác quan" có thể mở ra kiến thức mới về một số quá trình vật lý chưa được biết đến.
  |
Albert Einstein và bức thư về việc khám phá hành vi của loài chim. Ảnh: Wikipedia, J Comp Physiol A. |
Gần 70 năm sau, phán đoán của Einstein đã chính xác. Vào năm 2018, các nhà khoa học đã tìm được bằng chứng cho thấy loài chim có thể cảm nhận từ trường Trái Đất bằng các cơ quan cảm thụ đặc biệt trong mắt, nhạy cảm với sự thay đổi của từ trường. Đây là lý do chim có thể bay xa hàng nghìn km mà không bị lạc.
Bên cạnh chim, các loài động vật khác như rùa biển, chó và ong cũng có khả năng cảm nhận từ trường Trái Đất thông qua bộ phận trên cơ thể.
"Thật ngạc nhiên khi (Einstein) tính đến khả năng này, nhiều thập kỷ trước khi bằng chứng thực nghiệm cho thấy một số loài động vật có thể nhận biết từ trường để tìm đường", các nhà nghiên cứu từ Đại học Hebrew của Jerusalem (Israel) cho biết.
Nhà vật lý lỗi lạc được cho đã có một số manh mối khi đưa ra dự đoán trên. Tại thời điểm bức thư được viết, khoa học sinh học và khoa học vật lý đang có những bước phát triển liên quan đến nhau. Khi đó, công nghệ xác định vị trí con dơi bằng tiếng vang vừa được nghiên cứu, công nghệ định vị bằng radar cũng đang trong giai đoạn phát triển.
Trong bức thư hồi đáp kỹ sư Davys, Einstein cho biết ông còn quen Karl von Frisch, người đã nghiên cứu cách loài ong di chuyển bằng mô hình phân cực ánh sáng. Sau cuộc gặp tại Đại học Princeton (Mỹ), Frisch rõ ràng đã để lại ấn tượng với Einstein.
Hàng chục năm sau khi Einstein gửi bức thư trên, chúng ta đã biết thêm nhiều thông tin về hành vi của loài ong, cách côn trùng tương tác với thế giới. Đúng như Einstein dự đoán, kiến thức từ các nghiên cứu đã giúp cải tiến một số công nghệ, chẳng hạn như camera trên smartphone.
Tuy mất nhiều thập kỷ, cơ chế cảm nhận ánh sáng, từ trường chính xác của các loài động vật vẫn chưa được nghiên cứu hết. Ví dụ, ong dường như cảm nhận từ trường thông qua bụng, chim và chó chủ yếu qua các cơ quan cảm thụ ánh sáng trong mắt, gọi là cryptochrome. Ngay cả tế bào con người cũng tạo ra cryptochrome, một số nghiên cứu cho thấy chúng phản ứng linh hoạt với thay đổi của từ trường.
