Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Đợt bùng nổ đầu tiên của cơn sốt dầu

Mười lăm tháng sau dự án khoan dầu đầu tiên thành công, đã có khoảng 75 giếng dầu hoạt động.

Ảnh: vcreporter.

Thật ra, tất cả những yếu tố khác bao gồm công nghệ lọc dầu, kinh nghiệm về dầu lửa và loại đèn phù hợp dùng để đốt dầu đã tồn tại trước khi Drake chứng minh được sự sẵn có của nguồn cung thông qua kỹ thuật khoan, yếu tố cuối cùng phải có cho một ngành công nghiệp mới. Và với kỹ thuật này, loài người bỗng nhiên được trao khả năng đẩy lùi bóng tối. Tuy nhiên, đó cũng mới chỉ là sự khởi đầu.

Nói vậy là vì, sau này, khám phá của Drake sẽ truyền động lực và sức mạnh cho loài người trên thế giới, đóng vai trò trung tâm trong sự thăng trầm của các quốc gia và đế chế, trở thành yếu tố chủ đạo trong sự biến đổi của xã hội nhân loại. Và lẽ dĩ nhiên, những điều đó sẽ xảy tới.

Điều diễn ra ngay sau đó giống như một cuộc đổ xô đi tìm vàng. Người ta nhanh chóng thuê những khu vực đất thấp trong thung lũng dòng sông Dầu nhỏ hẹp, và tới tháng 11 năm 1860, tức là 15 tháng sau khi Drake khoan được dầu, đã có khoảng 75 giếng dầu hoạt động. Cùng với chúng là vô số giếng khô nằm khắp nơi trên mặt đất.

Năm 1860, như một tác giả đã nhận định, Titusville “giờ đây là nơi hội tụ của những kẻ lạ mặt hăm hở tới để mạo hiểm. Họ trao đổi giá cả bằng quyền khai thác dầu và cổ phiếu; mua và bán các mỏ dầu, thông báo về độ sâu và cơ hội hoặc lợi nhuận của các giếng... Những ai rời đi ngày hôm nay thường cho những người khác biết giếng dầu mà họ nhìn thấy sản xuất 50 thùng dầu tinh mỗi ngày… Câu chuyện này lại khiến ngày mai có nhiều người tới đây hơn. Chưa bao giờ có một bầy ong tụ tập náo nhiệt và ồn ào đến như vậy”.

Xuôi xuống hạ lưu sông Dầu, nơi nó đổ vào sông Allegheny, một thành phố có tên Cornplanter, theo tên một thủ lĩnh da đỏ Seneca, đã được đổi tên thành Thành phố Dầu. Cùng với Tutisville, thành phố này trở thành trung tâm chính cho khu vực giờ đã được biết tới với cái tên Vùng đất dầu. Không mất nhiều tiền để xây những nhà máy lọc dầu biến dầu thô thành dầu lửa và, tới năm 1860, đã có ít nhất 15 nhà máy như vậy hoạt động ở Vùng đất dầu. Ở Pittsburgh còn có thêm năm nhà máy nữa.

Năm 1860, chủ một nhà máy lọc paramn đã tới thăm các mỏ dầu để tận mắt chứng kiến cuộc cạnh tranh. Ông nói: “Nếu công việc kinh doanh này thành công, ngành của tôi sẽ bị phá sản”. Người đàn ông này đã đúng. Tới cuối năm 1860, các nhà máy lọc paramn không còn hoạt động và nhanh chóng tự chuyển đổi thành những nhà máy lọc dầu.

Tuy nhiên, tới lúc đó, tất cả các giếng dầu đều có sản lượng khiêm tốn và người ta phải bơm lấy dầu. Tháng 4 năm 1861, điều này đã thay đổi khi các thợ khoan tìm thấy giếng dầu đầu tiên phun thành dòng, đem lại một sản lượng đáng ngạc nhiên, lên tới 3.000 thùng mỗi ngày. Khi dầu từ giếng này phun trào lên cao, có thứ gì đó làm hơi dầu bốc ra bắt lửa.

Một tiếng nổ cực lớn phát ra và một bức tường lửa khổng lồ xuất hiện, thiêu chết chín người và cháy suốt ba ngày sau. Mặc dù bị lấn át bởi thông tin gây chấn động một tuần trước đó về việc phe các bang miền Nam đã khai hỏa vào pháo đài Sumter, những phát súng mở đầu cho cuộc Nội chiến Mỹ, vụ nổ trên đã công bố cho cả thế giới biết rằng ngành công nghiệp dầu lửa non trẻ sẽ đem lại nguồn cung dồi dào.

Sản lượng dầu ở tây Pennsylvania tăng lên nhanh chóng, từ mức khoảng 450.000 thùng vào năm 1860 lên mức 3 triệu thùng vào năm 1862. Tốc độ phát triển của thị trường không thể bắt kịp mức tăng sản lượng này. Giá dầu, từ mức 10 USD/thùng vào tháng 1 năm 1861, đã sụt xuống còn 50 xu vào tháng 6.

Tới cuối năm 1861, giá dầu chỉ còn có 10 xu/thùng. Nhiều công ty khai thác dầu không thể tiếp tục tồn tại. Tuy nhiên, mức giá rẻ như vậy đã đem lại cho dầu lửa của Pennsylvania một chiến thắng nhanh chóng và quyết định trên thị trường. Chẳng mấy chốc, dầu đã thu hút được người tiêu dùng và đánh bại paramn cũng như các loại nhiên liệu thắp sáng khác. Tuy nhiên, nhu cầu cũng nhanh chóng đuổi kịp nguồn cung và, đến cuối năm 1862, giá dầu tăng tới 4 USD/thùng.

Tới tháng 9 năm 1863, giá dầu đạt mức 7,25 USD/ thùng. Dù giá dầu có biến động ra sao, câu chuyện về những con người bỗng chốc giàu lên vẫn tiếp tục khiến từng đoàn người đổ về Vùng đất dầu.Trong chưa đầy hai năm, một giếng dầu đáng được ghi nhớ đã đem lại khoản lợi nhuận 15.000 USD cho mỗi USD tiền vốn đầu tư.

Cuộc Nội chiến Mỹ không thể cản trở sự bùng nổ dữ dội của các hoạt động khai thác ở Vùng đất dầu. Trái lại, thực tế này lại trở thành động lực lớn đối với sự phát triển của các hoạt động đó.

Do chiến tranh, việc vận chuyển dầu nhựa thông từ phía Nam bị gián đoạn, dẫn đến tình trạng nhiên liệu camphene, loại chất đốt rẻ tiền làm từ dầu nhựa thông, thiếu trầm trọng. Dầu lửa lọc từ dầu thô của Pennsylvania ngay lập tức lấp đầy chỗ trống này và phát triển các thị trường ở miền Bắc với tốc độ nhanh chóng hơn bất kỳ một loại nhiên liệu nào khác. Cuộc nội chiến thậm chí còn có tác động lớn hơn.

Khi các bang miền Nam ly khai, khu vực miền Bắc không còn được thu lợi từ việc xuất khẩu bông, một trong những mặt hàng xuất khẩu chính của Mỹ. Sự tăng trưởng nhanh chóng của xuất khẩu dầu sang châu Âu đã giúp bù đắp mất mát đó và đem lại nguồn thu nhập quan trọng từ nước ngoài.

Cùng với tình trạng hỗn độn và mất trật tự, cuộc nội chiến kết thúc đã giải phóng hàng nghìn cựu chiến binh. Họ đổ tới Vùng đất dầu để làm lại cuộc đời và tìm kiếm cơ hội làm giàu trong đợt bùng nổ mới của những rủi may do mức giá dầu hấp dẫn tăng cao tới 13,75 USD/thùng tạo ra. Có thể cảm nhận được những tác động của cơn sục sôi vì dầu này trên khắp khu vực Bờ Đông khi mà hàng trăm công ty dầu lửa mới được thành lập.

Tại khu vực trung tâm tài chính của New York, không có đủ văn phòng cho những công ty mới này thuê. Cổ phiếu của các công ty dầu lửa được mua nhanh đến nỗi, một công ty mới thành lập đã bán sạch số cổ phiếu phát hành chỉ trong vòng bốn giờ đồng hồ. Một chủ ngân hàng người Anh rất ngạc nhiên trước “hàng trăm nghìn người lao động khôn ngoan, những người thích lợi nhuận từ dầu lửa hơn là những khoản tiền lãi tiết kiệm nhỏ từ tiền gửi ngân hàng”.

Cũng giống như New York, thủ đô Washington cũng không tránh được sự bùng nổ mạnh mẽ này. Nghị sĩ James Garmeld, một nhà đầu tư lớn đầu tư vào các mỏ dầu và sau đó là Tổng thống Mỹ, đã thông báo với một doanh nhân cho thuê mỏ dầu việc ông đã thảo luận vấn đề dầu lửa với một số thành viên khác của Quốc hội, “những người cũng tham gia vào lĩnh vực kinh doanh dầu, vì ông cần phải biết rằng, cơn sốt dầu đã tấn công vào Quốc hội với mức độ không hề nhẹ nhàng chút nào”.

Daniel Yergin / NXB Thế Giới liên kết Công ty Omega+

SÁCH HAY