Thế giới của Sultan

May mắn cho Peter là trong thời gian làm Sa hoàng, Nga chưa bao giờ phải chiến đấu cùng lúc với hai kẻ thù. Ba Lan, kẻ thù truyền thống của Moskva, đã trở thành đồng minh từ năm 1686. Cuộc chiến với Ottoman, bắt đầu từ các chiến dịch chiếm Azov của Peter, bị đình chỉ bằng hiệp định 30 năm vào tháng Tám năm 1700, cho phép Peter cùng Ba Lan và Đan Mạch tấn công Thụy Điển.

Mặc dù trước trận Poltava, Thụy Điển và Ottoman có thể gây nguy hiểm lớn cho Nga, Sultan đã giữ hòa bình. Sau trận Poltava, khi quân Thụy Điển bị đánh bại, Đế quốc Ottoman mới cân nhắc gây chiến với Sa hoàng, nhưng chiến dịch tiếp theo của Peter bị thất bại do lạc quan thái quá và sự phản bội từ đồng minh.

Đế quốc Ottoman, nơi mà mỗi hecta đều là đất bị chinh phục bởi gươm kiếm, trải dài qua ba lục địa. Tầm ảnh hưởng của sự cai trị của sultan còn lớn hơn nhiều so với hoàng đế La Mã. Đế quốc Ottoman bao trùm toàn bộ vùng đông nam châu Âu. Nó trải dài về phía tây qua toàn bộ bờ biển châu Phi đến biên giới Maroc. Nó đụng đến bờ Biển Caspi, Biển Đỏ và Vịnh Ba Tư.

Với người Ottoman, Biển Đen chỉ như một cái hồ. Các thành phố lớn xa xôi và khác biệt như Algiers, Cairo, Baghdad, Jerusalem, Athens và Belgrade đều được cai trị từ Constantinople. 21 quốc gia hiện đại ngày nay đã được thành lập từ các lãnh thổ cũ của Đế quốc Ottoman.

Trong phạm vi bao la gồm núi non, sa mạc, sông ngòi và thung lũng màu mỡ này có khoảng 25 triệu người sinh sống, một con số khổng lồ vào thời đó, gần gấp đôi dân số của bất kỳ đế quốc hay vương quốc châu Âu nào ngoại trừ Pháp. Đế quốc Ottoman theo Hồi giáo. Ở trung tâm Ả Rập, nó bao quanh các thành phố đất thánh Mecca và Medina, nơi có những đền thờ linh thiêng mà cá nhân sultan có trách nhiệm bảo vệ như là người kế tục của Nhà Tiên tri Muhammad.

Tranh vẽ đội quân ủng đỏ ủng vàng huyền thoại của đế chế Ottoman. Ảnh: OttomanEmprie.info.

Trong số các dân tộc Hồi giáo, những người Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman là thiểu số thống trị, nhưng cũng có những người Ả Rập, người Kurd, người Tatar ở Krym, người Circassian, người Bosnia và người Albania. Sultan cũng cai trị hàng triệu thần dân theo đạo Cơ đốc: Người Hy Lạp, người Serbia, người Hungary, người Bulgar, người Walach và người Moldavia.

Gần như tất yếu, các mối quan hệ chính trị giữa các dân tộc và tôn giáo đa dạng thường mang tính linh hoạt và lỏng lẻo. Tại Constantinople, Sultan cai trị qua các tổng trấn và tiểu vương địa phương, nhiều người trong số họ tự trị nhưng vẫn được coi là chư hầu.

Các quận công Cơ đốc ở Walachia và Moldavia, dù được Sultan chọn, chỉ thể hiện lòng trung thành qua cống nạp hàng năm. Hãn132trưởng Tatar Krym cai trị bán đảo của mình từ Bakhchisarai, chỉ tham gia chiến tranh khi được triệu tập. Các tiểu quốc Barbary như Tripoli, Tunis và Algeria tham gia chiến tranh bằng tàu cướp biển của họ, thường tấn công các hạm đội hải quân Cơ đốc giáo khi có lệnh.

Vào thế kỷ XVI, dưới thời Sultan Suleiman Đại đế, Đế quốc Ottoman đạt đến đỉnh cao quyền lực. Constantinople trở nên giàu có, với nhiều nhà thờ Hồi giáo và cung điện lộng lẫy. Sultan Suleiman là người yêu nghệ thuật, âm nhạc và triết học, nhưng ông trước hết là một chiến binh. Quân Ottoman hành quân khắp châu Âu, chiếm giữ nhiều vùng lãnh thổ. Dù bị các vương quốc Cơ đốc giáo coi là áp bức, Đế quốc Ottoman lại khá khoan dung về tôn giáo, cho phép các tôn giáo khác tồn tại và các vùng đất Cơ đốc giáo được tự trị, miễn là họ đóng cống nạp.

Người Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman đặc biệt trọng dụng các thần dân theo đạo Cơ Đốc, cho họ đảm nhiệm nhiều vị trí trong chính quyền và biến họ thành các Janissary - đội cảnh vệ tinh nhuệ của Sultan. Đối với các tỉnh Balkan, việc cải sang Hồi giáo mở ra cơ hội thăng tiến cho những cậu bé Cơ Đốc thông minh, ban đầu bị ép buộc học tại các trường Hồi giáo với mục đích xóa bỏ dấu vết tín điều Cơ Đốc. Họ trung thành tuyệt đối với kinh Koran và Sultan, trở thành những tín đồ dũng cảm và tận tụy. Người tài giỏi có thể phục vụ trong cung điện và vươn lên vị trí cao trong chính quyền. Nhiều người nổi tiếng trong Đế quốc Ottoman từng theo con đường này.

Hầu hết thanh niên gia nhập trung đoàn Janissary, sống trong doanh trại suốt đời, không được kết hôn hay sinh con, hoàn toàn cống hiến cho Sultan. Janissary là nô lệ, doanh trại là nhà, kinh Koran là tôn giáo, Sultan là chủ, và chiến đấu là nghề. Trong những thế kỷ đầu của Đế quốc, họ như các tu sĩ quân sự cuồng tín, thề chiến đấu vì thánh Allah và Sultan, cung cấp cho quân đội Ottoman một lực lượng bộ binh trung thành, vượt trội ở châu Âu cho đến khi quân đội Louis XIV xuất hiện.

Cách ăn mặc của một đại đội Janissary tạo nên một khung cảnh đầy màu sắc. Họ đội những chiếc mũ màu đỏ thêu chỉ vàng, áo cánh trắng, quần ống rộng và ủng màu vàng. Những Janissary trong đội cảnh vệ riêng của Sultan được phân biệt bằng đôi ủng màu đỏ của họ. Trong thời bình, họ chỉ mang theo một thanh đại đao, nhưng khi ra trận, mỗi Janissary được phép trang bị cho mình những vũ khí mình thích nhất: lao, kiếm, súng hỏa mai hoặc sau này là súng hỏa mai nòng dài.

Vào thế kỷ XIV, quân Janissary có 12 nghìn người, đến năm 1653 là 51.647 người. Dần dần, Janissary trở thành một đẳng cấp cha truyền con nối, không còn là nô lệ. Họ được phép buôn bán trong thời bình và trở thành mối nguy hiểm lớn cho chính quyền. Năm 1826, lực lượng Janissary bị giải tán do gây ảnh hưởng quá lớn đến quyền lực của các sultan.